Mỹ muốn gì ở Trung Quốc khi bán 330 triệu USD vũ khí cho Đài Loan?

Theo giới chuyên gia, việc Lầu Năm Góc Mỹ đề xuất thông qua hợp đồng mua bán vũ khí trị giá 330 triệu USD với Đài Loan sẽ khiến Trung Quốc thêm phần tức giận giữa lúc quan hệ Mỹ - Trung không hề êm thấm do cuộc chiến thương mại.

Về phần mình, Đài Loan đã hoan nghênh động thái của Mỹ và xem đây là một bước nhằm tăng cường thêm năng lực phòng thủ của hòn đảo này.

Chiến đấu cơ F-5 của Đài Loan.

“Chúng tôi đánh giá cao việc chính phủ Mỹ quan tâm tới vấn đề an ninh của Đài Loan cũng như tuân thủ chặt chẽ các cam kết nằm trong Đạo luật Các mối quan hệ với Đài Loan cùng 6 lời cam đoan liên quan tới chính sách của Mỹ với Đài Loan”, Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) dẫn lời ông Alex Huang, phát ngôn viên của nhà lãnh đạo Đài Loan.

Cũng theo ông Huang, thương vụ mua bán vũ khí lần này giữa Mỹ - Đài Loan sẽ giúp tăng sự tự tin của Đài Loan trước những thách thức an ninh đến từ phía Trung Quốc, đồng thời giúp mở rộng nền hòa bình và ổn định không chỉ ở eo biển Đài Loan mà cả khu vực.

“Chúng tôi sẽ tiếp tục đầu tư vào năng lực phòng thủ, ngành công nghiệp quốc phòng và phát triển kỹ thuật cũng như đẩy mạnh hợp tác và liên lạc với phía Mỹ trong các vấn đề an ninh và nghị sự”, ông Huang cho biết thêm.

Liên quan tới 6 lời cam đoan mà cựu Tổng thống Mỹ Ronald Reagan từng đưa ra vào năm 1982 bao gồm việc Mỹ không ấn định ngày chấm dứt bán vũ khí cho Đài Loan, không tổ chức tham vấn trước với Trung Quốc về các thỏa thuận mua bán vũ khí với Đài Loan và không đóng vai trò làm trung gian hòa giải giữa Trung Quốc và Đài Loan.

Còn trong tuyên bố hôm 25/9 từ Lầu Năm Góc, bản hợp đồng mua bán vũ khí giữa Mỹ và Đài Loan đã được trình lên Quốc hội Mỹ. Quốc hội Mỹ sẽ có 30 ngày để quyết định phản đối hoặc đồng thuận với bản hợp đồng này. Nội dung của bản hợp đồng liên quan tới việc Mỹ cung cấp linh kiện cho các hệ thống máy bay gồm F-16, C-130 và F-5 nội địa của Đài Loan.

“Thương vụ này sẽ tác động tới chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia của Mỹ bằng việc cải thiện năng lực phòng thủ và an ninh cho Đài Loan. Đài Loan ngày càng đóng vai trò quan trọng đối với sự ổn định chính trị, cán cân sức mạnh quân sự và phát triển kinh tế của khu vực”, SCMP dẫn tuyên bố từ Cơ quan Hợp tác an ninh quốc phòng thuộc Lầu Năm Góc.  

Trong khi đó, lâu nay Trung Quốc chỉ xem Đài Loan là một tỉnh ly khai và nếu cần có thể dùng vũ lực để sáp nhập vào đại lục. Trước đây, Bắc Kinh từng nhiều lần cảnh báo Washington về việc bán vũ khí cho Đài Loan cũng như việc Mỹ thiết lập mối quan hệ quân sự với Đài Loan.

Theo Fanancial Times (FT), đây có thể là thương vụ mua bán vũ khí thứ hai được hoàn thành dưới thời lãnh đạo của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Trước đó, vào tháng 6/2017, Mỹ đã đồng thuận phê chuẩn bản hợp đồng trị giá 1,4 tỷ USD bán vũ khí cho Đài Loan. Dù Mỹ - Đài không thiết lập mối quan hệ ngoại giao chính thức nhưng hai bên vẫn có những động thái tăng cường quan hệ kinh tế và an ninh bất chấp sự phản đối của Trung Quốc.

“Đây là dấu hiệu cho thấy, việc Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan cuối cùng đã trở thành chuyện bình thường”, chuyên gia an ninh người Mỹ Ian Easton tại Viện Dự án 2049 nhận định.

Tuy nhiên, hồi đầu năm nay, Trung Quốc đã cho đăng tải đoạn video ghi lại cảnh các máy bay quân đội Trung Quốc tiến hành “tuần tra” xung quanh đảo Đài Loan.

Một số chuyên gia cho rằng, mục đích chính của đoạn video là nhằm ám chỉ Trung Quốc muốn cạnh tranh sức mạnh với Mỹ. Cụ thể, việc quần thảo phía trên đảo Đài Loan là cơ hội để các phi công Trung Quốc huấn luyện tác chiến với tên lửa ngay trên tuyến đường nhắm vào các mục tiêu quân sự của Mỹ trên đảo Guam.

Còn theo Giáo sư Alexander Huang tại Viện Nghiên cứu chiến lược thuộc Đại học Tamkang, “năng lực chiến tranh mạng và máy bay không người lái (UAV) của Trung Quốc là mối đe dọa hiện hữu với Đài Loan”. Điển hình, Bắc Kinh đã cho cải tiến chiến đấu cơ thế hệ cũ J-7 thành UAV và xem đây là công cụ hữu hiệu nhằm gây nhiễu loạn cho Đài Loan.

Để đối phó trước những mối đe dọa từ Trung Quốc, Đài Loan cũng đã quyết định mở rộng ngành công nghiệp quốc phòng thông qua dự án đóng tàu ngầm nội địa. Bên cạnh đó, các cố vấn an ninh của nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn cũng đang tìm cách cải thiện hệ thống cơ sở hạ tầng chỉ huy và kiểm soát sao cho tăng khả năng phối hợp hành động với Mỹ và Nhật Bản. Bên cạnh đó, Đài Loan còn muốn mua thêm 12 tàu khu trục cùng các tên lửa phòng không.