Muốn "ép" được Trung Quốc, Mỹ cần phải tham gia UNCLOS

Phán quyết của Tòa trọng tài quốc tế về Biển Đông hôm 12/7 vừa qua là một quyết định vô cùng quan trọng đối với khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Tuy nhiên, Bắc Kinh đã từ chối cơ hội trở thành người chơi đúng luật và xây dựng trong khu vực.

Nếu như Trung Quốc tỏ thái độ ngang ngược và bất chấp luật lệ quốc tế như vậy, thì Hoa Kỳ có thể làm gì để tăng cường sức mạnh của các thể chế toàn cầu ở châu Á – Thái Bình Dương? Câu trả lời là hãy gia nhập Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), cở sở pháp lý mà tòa trọng tài quốc tế về luật biển dựa vào.

Hành động này sẽ giúp Mỹ tăng cường thêm tiếng nói bởi việc giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông không phải là việc sẽ ủng hộ hay chống lại bất kỳ một quốc gia cụ thể nào hay tuyên bố chủ quyền của nước này, mà đó là vấn đề đứng về phía các thể chế, quy tắc và luật pháp quốc tế.

Hoa Kỳ đóng một vai trò “cổ vũ” cho việc hình thành UNCLOS những năm 1970 và đang trong quá trình đàm phán tiếp theo để thay đổi ngôn ngữ hiệp ước nhằm đảm bảo lợi ích quốc gia Mỹ được bảo toàn. Tuy nhiên, các Tổng thống dù thuộc đảng Cộng hòa hay Dân chủ đều nhất trí thông qua công ước này thì Thượng viện Hoa Kỳ vẫn chưa đồng ý.

Các chuyên gia cho rằng đây quả thực là điều đáng tiếc. Bởi giống như việc Mỹ giúp thúc đẩy các nước ký kết UNCLOS từ 40 năm trước thì việc gia nhập vào thời điểm này cũng mang lại nhiều lợi ích cho Washington. Công ước này được hình thành với nhiều điểm có lợi cho Mỹ: Washington sẽ là thành viên duy nhất có vị trí thường trực trong hội đồng quốc tế, tổ chức sẽ giám sát việc khai thác dưới đáy biển, bao gồm các nguồn tài nguyên dồi dào như năng lượng, khoáng chất và các kim loại quý.

Thêm vào đó, khu vực mà Mỹ có thể tuyên bố chủ quyền theo như các điều khoản mở rộng thềm lục địa của công ước là một vùng kéo dài từ Đại Tây Dương sang vùng bờ biển Thái Bình Dương, gần bằng với diện tích của bang Texas.

Muốn

Mỹ cần phải tham gia Công ước UNCLOS để buộc Trung Quốc phải tuân thủ luật pháp quốc tế. Nguồn: Getty

Việc Mỹ không phê chuẩn công ước sẽ làm giảm khả năng hợp tác toàn diện với các đồng minh và đối tác ở khu vực Đông Nam Á. Nếu Hoa Kỳ không tham gia vào UNCLOS, sẽ rất khó để nước này dựa vào công ước để giải quyết các tuyên bố và tranh chấp cũng như dựa trên các đường EEZ theo quy định của UNCLOS.

Thêm vào đó, một loạt quan chức Mỹ bao gồm Phòng Thương mại Hoa Kỳ, các tổ chức môi trường, quân đội, các nhóm công nghiệp đặc thù như ngư nghiệp, vận chuyển hàng hải và khai thách khoáng sản cũng đều ủng hộ việc Washington gia nhập công ước. Có lẽ điều quan trọng nhất là việc các lãnh đạo quân sự hàng đầu của Hoa Kỳ đều khẳng định rằng gia nhập UNCLOS sẽ giúp Washington duy trì được quyền tự do hàng hải cũng như bảo vệ an toàn cho các tàu chiến của nước này.

Chính sách lâu nay của Mỹ là không can thiệp cụ thể vào các tuyên bố chủ quyền và tranh chấp lãnh thổ của Trung Quốc và các quốc gia khác tại Biển Đông. Tuy nhiên, theo chuyên gia của Foreign Policy, Washington có quyền xem xét việc các tuyên bố trên được điều chỉnh như thế nào cũng như các câu hỏi liên quan đến những địa hình khác nhau như rạn san hô, bãi đá, bãi cạn, đảo được phân loại ra sau theo luật pháp quốc tế.

Với những lợi ích an ninh quốc gia quan trọng trong các dòng chảy thương mại và sự tự do hàng hải trên khắp thế giới, Mỹ cũng cần phải tham gia vào quá trình giải quyết các tuyên bố về kinh tế và lãnh thổ thông qua định nghĩa về cấu tạo biển đảo lúc thủy triều lên xuống. Washington cũng có lợi ích ràng buộc trong quá trình đưa ra các quy tắc dựa trên luật pháp quốc tế ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương và tiến trình ngoại giao ở khu vực này.

Thật không may khi Trung Quốc đã ngang ngược tuyên bố rằng không chấp nhận và tuân thủ phán quyết của tòa trọng tài. Như vậy, tình hình Biển Đông đã trở thành một trường hợp thử nghiệm cho cộng đồng quốc tế và khu vực: nếu Bắc Kinh và các quốc gia khác trong khu vực không thực hiện theo phán quyết của tòa án, không tuân thủ tiến trình UNCLOS thì đây sẽ là một “cơn gió mạnh” thổi vào trật tự khu vực cũng như hệ thống quốc tế.

Vụ kiện Biển Đông là một thử thách đối với Mỹ, buộc nước này phải chọn lựa giữa việc tiếp tục xây dựng một thế giới trật tự, theo quy định và luật pháp hay quay trở lại một thế giới không ổn định, dễ thay đổi và các nền chính trị cường quốc. Các chuyên gia Hoa Kỳ đang kêu gọi các thành viên Thượng viện ở cả hai đảng thông qua quy trình gia nhập UNCLOS vào phiên họp Quốc hội tháng 1/2017 sắp tới.

Việc Quốc hội Mỹ phê chuẩn UNCLOS sẽ giúp đảm bảo các lợi ích của  nước này ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, cũng như tái khẳng định các nguyên tắc tự do hàng hải ở những vùng biển và không phận quốc tế theo luật pháp thế giới. Nếu Hoa Kỳ không tích cực hành động thì sẽ không thể bảo vệ được lợi ích và giá trị của Washington trong khu vực cũng như hỗ trợ cho các đối tác và đồng minh để xây dựng một trật tự thịnh vượng và dựa trên luật pháp ở châu Á – Thái Bình Dương.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ Foreign Policy (Tạp chí Chính sách đối ngoại), tạp chí của Mỹ xuất bản 2 số/tháng. Tạp chí này được thành lập vào năm 1970, hiện nay do ông David Rothkopf làm chủ biên.

Tuệ Minh (lược dịch)

Khoảnh khắc lính dù Nga bắn hạ UAV 'khủng' của Ukraine

Một lính dù Nga đã tìm được cách dùng súng ngắn bắn hạ thành công một máy bay không người lái (UAV) mang chất nổ của Ukraine.

Video Nga công phá 2 hệ thống tên lửa Mỹ ở tây nam Ukraine

Bộ Quốc phòng Nga vừa công bố đoạn video quay cảnh quân đội nước này tấn công, phá hủy 2 hệ thống tên lửa đất đối không Patriot do Mỹ chế tạo ở vùng Odessa, tây nam Ukraine.

Dàn tên lửa hiện đại của Nga trở thành ‘khắc tinh’ của F-16 ở Ukraine

Dàn tiêm kích F-16 mà các nước NATO hứa chuyển cho Ukraine sẽ bị các tên lửa hiện đại của Nga săn lùng, và tiêu diệt giống như cuộc tấn công đã phá hủy 5 chiếc Su-27 gần đây.

Nga hé lộ phiên bản xuất khẩu của hệ thống phòng không tầm ngắn Komar

Hệ thống tên lửa phòng không tầm ngắn Komar của Nga cung cấp khả năng phòng thủ tầm ngắn cho tàu chiến nhỏ và tàu hỗ trợ có lượng giãn nước lên tới 50 tấn.

Nga lần đầu ra mắt xuồng không người lái tại triển lãm quốc phòng

Nga vừa ra mắt xuồng không người lái “Vizir”, “Orkan”, “BEK-1000” tại Triển lãm Quốc phòng Hàng hải quốc tế FLEET-2024.

Video UAV Nga phóng lưới 'tóm gọn' UAV của Ukraine

Quân đội Nga đã triển khai loại máy bay không người lái (UAV) mang tên Setkomet có khả năng phóng lưới để "bắt" các UAV của Ukraine.

FPV Nga truy đuổi, hạ gục xe tăng Mỹ viện trợ cho Ukraine trong đêm

Một binh sĩ điều khiển máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) của Nga kể lại vụ truy đuổi, tấn công phá hủy xe tăng Abrams do Mỹ viện trợ cho Ukraine vào ban đêm.

Nữ hành khách người Việt khỏa thân ở sân bay Philippines vì bị phạt quá hạn visa

Một nữ hành khách người Việt đã bất ngờ khỏa thân tại sân bay Ninoy Aquino (Philippines) sau khi được yêu cầu trả thêm phí quá hạn visa.

Video lữ đoàn biệt kích Ukraine vô hiệu hóa xe tăng ‘mai rùa’ Nga bằng UAV

Chỉ với những chiếc UAV cảm tử, Lữ đoàn biệt kích biệt lập số 71 Ukraine đã khiến xe tăng ‘mai rùa’ của Nga hư hại nặng.

Video Ukraine phóng tên lửa nước ngoài, phá hủy S-400 của Nga ở Donetsk

Quân đội Ukraine đã phóng tên lửa đạn đạo ATACMS, phá hủy hệ thống phòng không S-400 Triumf của Nga ở khu vực Donetsk.

Đang cập nhật dữ liệu !