'Mẩu giấy mang thai' và chuyện yêu - cưới - đẻ của học sinh dân tộc thiểu số

Thanh niên DTTS đang nhìn thấy gì và có quan điểm gì về chuyện yêu - cưới - đẻ? Câu trả lời sẽ có trong cuốn “Mẩu giấy mang thai” tập hợp hơn 70 tác phẩm được chọn lọc của 40 em học sinh đến từ Trường Phổ thông DTNT huyện Thuận Châu (Sơn La).

3 câu chuyện nhói lòng

Câu chuyện thứ nhất: Mẹ 16 tuổi đã bị bắt lấy chồng...

Hiện nay, em sống tại bản Chiềng Ve, xã Mường É, huyện Thuận Châu. Từ khi em sinh ra cho đến thời điểm này, bố ruột của mình là người như thế nào em còn không rõ. Em nghe ông bà với các cô kể. Hai gia đình đã bắt mẹ và ông kia lấy nhau khi đó mẹ em mới 16 tuổi bằng tuổi của em bây giờ. Mẹ em và ông kia không hề yêu nhau, đám cưới này diễn ra chỉ có sự đồng ý của 2 bên ông bà. “Ván đã đóng thuyền” – mẹ và ông kia vẫn phải chấp nhận và sinh sống tại nhà của ông bà ngoại được một thời gian mẹ mang thai em. Đến một ngày mẹ nhận ra ông ấy nghiện thuốc phiện. Hai người ly hôn. Ngày hoàn thành thủ tục ly hôn cũng là ngày em chào đời. Năm đó mẹ em mới 16 tuổi mà ông bà đã bắt lấy chồng. Làm ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ. 16 tuổi mà phải mang nặng đẻ đau, ngày mẹ sinh, mẹ không dám ra ngoài nhiều vì lời gièm pha chê trách của người hàng xóm...

Chia sẻ của học sinh Thuận Châu về chuyện cưới và đẻ của mẹ mình

Câu chuyện thứ 2: Bạn đang học lớp 7 bỏ về nhà lấy chồng sinh con

Ở trường PTDT Nội trú THCS và THPT Thuận Châu, vào năm học 2016-2017 đã có một bạn học sinh lớp 7 sống tại xã Long Hẹ - huyện Thuận Châu bỏ học để lấy chồng.

Sau kỳ nghỉ Tết năm Đinh Dậu không thấy G. xuống trường học nữa. Khi tìm hiểu lý do thì mọi người biết được G. đã ở nhà lấy chồng. Một thời gian sau, cô bạn thân của G. đến báo là G. đã có thai được 3 tháng. Nghe tin sau đó là G. đã sinh được một bé trai tại bệnh viện đa khoa huyện một số bạn trong lớp đã xuống thăm. G. có kể và tâm sự rất nhiều về cuộc sống hôn nhân của mình. G. thấy rất hối hận khi đã dại dột và suy nghĩ chưa chín chắn khi quyết định bỏ học về lấy chồng. Cuộc sống hôn nhân rất vất vả vì cả hai vợ chồng vẫn còn quá trẻ nên chưa thể có công việc ổn định để nuôi sống bản thân và chăm lo cho gia đình nhỏ của mình. G. còn nói một câu “Hạnh phúc không phải chỉ yêu là đủ”.

Câu chuyện yêu và đẻ của bạn gái

Câu chuyện thứ 3: Kết hôn 14 tuổi và ăn lá ngón

Tôi có người cô ruột trú tại Bản Lầng , xã Bỏa Tình, huyện Tuần Giáo (Điện Biên). Bản của cô có một em gái bị ép buộc lấy chồng khi mới chỉ 14 tuổi tên là M. twvs bằng tuổi của tôi, khi đó mẹ cô gái đó gọi điện cho cô bảo về nhà làm cùng nhưng khi về mẹ không cho xuống học nữa mà bảo đi lấy con trai của cậu tên là D, vì đã cầu hôn từ nhỏ rồi nên nếu không làm theo lời hứa sẽ phải đền tiền, cô gái khóc rất nhiều không muốn đi nhưng mẹ cô bắt buộc phải đi… khi tổ chức đám cưới xong về nhà chồng cô gái đã rất chán ghét người chồng và đã lên một quả đồi rất cao để ăn lá ngón chết, từ chuyện đó mẹ cô mới biết được rằng việc bắt con cái kết hôn sớm không phải là một việc tốt và mẹ cô đã rất thất vọng về việc làm của mình…”.

Đó chỉ là 3 câu chuyện chúng tôi trích dẫn lại trong rất nhiều chia sẻ về chuyện yêu – cưới – đẻ được ghi lại trong dự án “Mẩu giấy mang thai”.

Bằng việc sử dụng những chất liệu nghệ thuật từ phấn tiên, acrylic, màu nước, bút dạ, dưới các hình thức tranh vẽ, báo tường, thư tay ở các kích cỡ khác nhau cùng với sự sáng tạo, các câu chuyện, các tác phẩm đã được 40 em học sinh Trường Phổ thông dân tộc nội trú huyện Thuận Châu, Sơn La thực hiện trong năm 2018...

Quyển sách "Mẩu giấy mang thai" là rất nhiều những câu chuyện về yêu - cưới - đẻ diễn ra xung quanh những bản làng của các em, cộng đồng dân tộc thiểu số mà các em đang sinh sống…

Nằm trong dự án “Sáng tạo cùng Thanh niên dân tộc thiểu số về kế hoạch hóa gia đình” do Qũy Liên hợp quốc (UNF) thông qua mạng lưới Kế hoạch hóa gia đình 2020, “Mẩu giấy mang thai” đã được thực hiện bởi các hoạt động: Tập huấn nâng cao năng lực về giới, bình đẳng giới, tránh thai, mang thai, phá thai an toàn, quyền sinh sản – quyền tình dục cho các nhóm tình nguyện viên; Tổ chức chuỗi thảo luận dành riêng cho các thanh niên dân tộc thiểu số đang sinh sống và học tập tại Hà Nội; Tổ chức các hoạt động trải nghiệm, những giờ giải lao gần gũi, cởi mở, các em học sinh Trường dân tộc nội trú Thuận Châu cùng các anh chị điều phối nghệ thuật cộng đồng, tình nguyện viên được chia sẻ và kể cho nhau nghe những câu chuyện về giới, sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục…

Tác phẩm của học sinh kể về việc có thai ở tuổi vị thành niên và bị chê cười...

.."Các biện pháp tránh thai có thể mua được ở hiệu thuốc nhưng khó mà đi mua được vì ai mà nhìn thấy lại nghĩ mình làm gì bậy bạ"

Từ những câu chuyện, chia sẻ của các em, mối tương quan hai chiều của việc kết hôn với mang thai được thể hiện hết sức rõ ràng, là những câu chuyện chưa bao giờ là cũ từ thế hệ của mẹ cho đến các em. Những người bạn 12, 13 hay 14 tuổi mang thai ngoài ý muốn phải đối mặt với sức ép khác nhau, được cho là do không thể tiếp cận tới dịch vụ, là do thiếu kiến thức, và các mối quan hệ mà các em chưa thể làm chủ trong một bối cảnh mà gia đình, nhà trường và xã hội vẫn còn chưa thực sự cởi mở về vấn đề sức khỏe sinh sản…

3 gợi ý từ "Mẩu giấy mang thai" giúp trẻ vị thành niên dân tộc thiểu số thoát khỏi vòng luẩn quẩn yêu-cưới-đẻ:

Việc đáp ứng giáo dục các biện pháp tránh thai từ lúc dậy thì với ngôn ngữ và hình thức tích cực sẽ giúp các em học sinh tránh khỏi việc có quan hệ tình dục không an toàn, không trở thành mẹ ở tuổi còn đi học và có nhiều cơ hội học tập và lao động trong tương lai;

Việc đáp ứng các kiến thức một cách cởi mở, không phán xét về tình yêu, tình bạn, gia đình sẽ giúp các em học sinh làm chủ được cảm xúc, hiểu được giá trị của các mối quan hệ lành mạnh, an toàn, đồng thời giúp các em thêm yêu quý và trân trọng chính con người của mình;

Sử dụng các biện pháp sáng tạo để trao đổi với thanh niên, đặc biệt là thanh niên dân tộc thiểu số về sức khỏe sinh sản hay bạo lực giới, giúp họ có thể thể hiện được ý kiến của bản thân đồng thời trang bị thêm các thông tin cần thiết...

Theo: PNVN