Luật nhập cảnh: Mục đích giữ vững chủ quyền, an ninh quốc gia

Sáng 10/9, UBTVQH cho ý kiến về dự án Luật nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam.

Tờ trình của Chính phủ nêu rõ: Pháp lệnh nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam quy định người nước ngoài sau khi nhập cảnh nếu có nhu cầu sẽ được xét cho chuyển đổi mục đích nhập cảnh.

Ban soạn thảo cho rằng, lợi dụng quy định này, thời gian qua nhiều người nước ngoài đã vào Việt Nam với danh nghĩa tham quan, du lịch, sau đó xin chuyển đổi để thực hiện các mục đích khác, đặc biệt xin chuyển đổi ở lại lao động trong đó có nhiều lao động đang làm việc tại các dự án do Trung Quốc trúng thầu.

Bộ Công an cho biết thời gian qua có tình trạng người nước ngoài xin chuyển đổi lao động, trong đó có nhiều lao động đang làm việc tại các dự án do Trung Quốc trúng thầu. (Ảnh minh họa)

Bộ Công an xác định đây là vấn đề “phức tạp” mà các bộ, ngành, địa phương đang phải phối hợp giải quyết.

Thắc mắc về một số quy định trong dự thảo, Chủ nhiệm Uỷ ban các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai đề nghị ban soạn thảo lý giải rõ hơn của luật này so với Bộ luật lao động sửa đổi năm 2012: Một số vấn đề như quy định thời hạn, hay trục xuất… quan hệ kết nối giữa luật này với Bộ luật lao động thế nào?

Đề cập đến mối quan hệ với nhiều loại luật khác, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng nêu vấn đề: Luật ký kết gia nhập, Luật cư trú, Luật quốc tịch, Bộ Luật hàng hải, Luật hải quan, đầu tư, doanh nghiệp, và liên quan đến một số lĩnh vực xử phạt chưa thấy có trong luật xuất nhập cảnh. Bà Phóng cũng băn khoăn vì trong thời gian qua có một số trường hợp đơn phương miễn thị thực, trường hợp đó sẽ được quy định trong luật thế nào.

Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Phan Trung Lý thắc mắc, tại khoản 1, điều 9 quy định thời hạn thị thực không quá 12 tháng. Nhưng Luật đầu tư lại quy định thời hạn không quá 5 năm. Vậy cụ thể là như thế nào? Ngoài ra ông Lý cũng hỏi ban soạn thảo, các nước có quy định riêng không, hay quy định chung về xuất cảnh nhập cảnh? Với quy định về cư trú bằng hình thức cấp thẻ, quy định như vậy đã đầy đủ chưa?

Phó Chủ tịch Uông Chu Lưu phản ánh trường hợp công dân có hai quốc tịch thì giải quyết xuất cảnh, nhập cảnh, cư trú, thường trú như thế nào. Nội dung miễn thị thực được quy định trong luật lần này thế nào?

Trước một số thắc mắc của TVQH, Thứ trưởng Bộ Công an Bùi Văn Nam cho biết: Luật lần này nhằm mục đích giữ vững chủ quyền an ninh quốc gia như đề nghị của Uỷ ban Quốc phòng An ninh là rất đúng. Đối với việc quản lý người nước ngoài tại Việt Nam bao gồm cả cấp thẻ và kiểm tra. Tuy nhiên việc quản lý ở cấp địa phương chưa rõ lắm, vấn đề này ban soạn thảo sẽ tiếp thu và làm rõ hơn. Việc miễn thị thực đang được áp dụng ở 7 nước, có nước đơn phương, có nước miễn thị thực ở cả hai phía. Theo ông Nam việc này có liên quan đến thu hút đầu tư, có mặt được, nhưng cũng có mặt chưa được.  

Đại diện Bộ Công an cũng cho biết, đây là luật có tính chuyên ngành trong việc điều chỉnh xuất cảnh, nhập cảnh và cư trú. Do vậy các hoạt động về doanh nghiệp sẽ điều chỉnh ở luật khác. Việc xử lý vi phạm của người nước ngoài thể hiện ở nhiều khía cạnh và đã được quy định tại pháp lệnh xử phạt vi phạm hành chính.

Đối với vấn đề đơn phương miễn thị thực, nhà nước ta chủ trương miễn thị thực song phương, nhưng chủ yếu với người mang hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu phổ thông, thời hạn miễn thị thực phổ thông không quá 30 ngày.

7 nước đang áp dụng miễn thị thực là Hàn Quốc, Nhật Bản, Nga và 4 nước Bắc Âu. Đây là thị trường tiềm năng, thu hút khách du lịch. Bộ Công an xác định, việc miễn thị thực cũng có những vấn đề phức tạp, ngoài ra các nước không được miễn thị thực cũng có ý kiến vì không được miễn như các nước khác.

Đối với quy định thời hạn thị thực 12 tháng, trong khi luật đầu tư lại quy định không quá 5 năm được xác định là một trong những vấn đề bất cập. Theo ban soạn thảo, hiện ở một số nước áp dụng cấp thị thực thời hạn 5 năm. Còn ở ta đưa ra cách giải quyết “linh hoạt, phù hợp hơn”.

Cụ thể ngoài thị thực, ta còn có quy định về thẻ tạm trú, quy định thời gian 5 năm. Đối với những người vào học tập thì sử dụng loại thẻ này phù hợp hơn. Việc cấp thẻ tạm trú được áp dụng khi người đó được xác định vào làm việc, học tập, sinh sống lâu dài với mục đích cụ thể, tránh chuyển đổi nhằm phục vụ các mục đích khác.

Về thời hạn thị thực, ban soạn thảo khẳng định Luật ban hành sau (Luật nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam) sẽ có hiệu lực, còn luật ra đời trước (Luật đầu tư, Luật lao động - PV) phải theo.

Dự án Luật nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam dự kiến sẽ được trình ra Quốc hội tại kỳ họp tới.