Luật An ninh mạng: Một cửa dùng 3 cái khóa có cồng kềnh?

Có tạo ra rào cản thương mại?

ĐBQH Nguyễn Hữu Cầu (Nghệ An) đánh giá, nhiều ý kiến dư luận quan tâm đến khoản 4, Điều 34 quy định các doanh nghiệp nước ngoài khi cung cấp dịch vụ điện tử viễn thông internet tại Việt Nam phải đặt cơ quan đại diện, máy chủ quản lý dữ liệu người dùng Việt Nam trên lãnh thổ nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Quy định liệu có tạo ra rào cản thương mại, cản trở nhu cầu kinh doanh, cản trở người tiêu dùng hay không?

ĐBQH Nguyễn Hữu Cầu (Nghệ An)

Theo ông Cầu, việc cung cấp dịch vụ internet do các doanh nghiệp kinh doanh thu lợi nhuận. Đã kinh doanh trên lãnh thổ Việt Nam thì phải bình đẳng với các doanh nghiệp khác. Ta chỉ yêu cầu đặt máy chủ quản lý người dùng Việt Nam chứ không phải đặt toàn bộ máy chủ dữ liệu, vì máy chủ dữ liệu cung cấp thông tin cho nhiều quốc gia chứ không riêng gì cho một nước cụ thể. Yêu cầu này đã được 14 nước trên thế giới, ví dụ như Mỹ, Nga, Úc, Canada, Colombia, Trung Quốc, Hàn Quốc, Indonesia, Thổ Nhĩ Kỳ… yêu cầu các nhà mạng thực hiện.

“Vì sao các nước đó làm được, Việt Nam lại không làm được?”- ông Cầu nêu.

ĐB Nguyễn Lân Hiếu (Đoàn An Giang)

Không đồng tình với quan điểm này, ĐB Nguyễn Lân Hiếu (Đoàn An Giang) đã giơ biển xin tranh luận. Vị đại biểu tỉnh An Giang cho rằng, với việc sử dụng công nghệ điện toán đám mây, việc yêu cầu các công ty đa quốc gia đặt máy chủ ở Việt Nam là khó thực hiện. Bởi theo ông Hiếu, để ngăn chặn các tin tức giả, chúng ta nên xem xét các biện pháp khác như tăng cường mức phạt. Chẳng hạn như ở Đức, mức phạt cao nhất lên đến 50 triệu euro đối với hành vi đưa tin tức giả.

Do đó, ĐB Lân Hiếu cho rằng, đừng lấy con số hàng 100 triệu USD quảng cáo mà chúng ta chưa thu được thuế mà chúng ta có thể bị mất hoàn toàn. Vì những quảng cáo đó cũng có những thông tin bổ ích mà mạng xã hội mang lại, là bộ phận rất quan trọng giúp phát triển kinh tế - xã hội, giúp nâng cao dân trí.

Ông Hiếu dẫn lại số liệu cho thấy Việt Nam hiện có 80 triệu tài khoản Facebook, là một trong những nước có lượng người truy cập mạng xã hội lớn nhất thế giới. Ông đề nghị cân nhắc đồng thời yêu cầu đảm bảo an ninh quốc gia và phát triển kinh tế xã hội trước khi ban hành luật này.

Hai khóa đã chắc chắn chưa?

Trong khi đó, ĐB Nguyễn Thị Kim Thúy (Đoàn Đà Nẵng) cho rằng, quy định “nhà cung cấp dịch vụ mạng phải đặt cơ quan đại diện, máy chủ quản lý dữ liệu người sử dụng Việt Nam trên lãnh thổ nước Việt Nam" là trái với cam kết của Việt Nam với Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và Hiệp định Thương mại tự do EU - Việt Nam.

ĐB Nguyễn Thị Kim Thúy (Đoàn Đà Nẵng)

Trong cam kết của WTO, dịch vụ viễn thông cung cấp qua biên giới là không hạn chế tiếp cận thị trường, trừ một số trường hợp cụ thể, nhưng trong các trường hợp loại trừ đó không quy định phải có cơ quan đại diện trên lãnh thổ Việt Nam. Cam kết của Hiệp định Thương mại tự do EU - Việt Nam nêu tương tự.

Bà Thúy cũng dẫn thêm Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) được Việt Nam ký kết tháng 2-2016: "Không bên nào yêu cầu đối tượng áp dụng của chương này được sử dụng hoặc lựa chọn địa điểm lắp đặt các cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin trong phạm vi lãnh thổ của bên mình để xem đó như là điều kiện kinh doanh trong lãnh thổ đó, để triển khai công việc". Do đó, bà Thúy nhấn mạnh, Luật An ninh mạng không nên đặt ra những quy định trái với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

"Vì an ninh quốc gia và việc bảo vệ an ninh quốc gia rất quan trọng nên Quốc hội đã ban hành các Luật An ninh quốc gia, An toàn thông tin mạng. Có thể coi 2 luật như hai cái khóa rất chắc chắn. Nay thêm Luật An ninh mạng không khác gì thêm cái khóa thứ ba", bà Thúy phân tích.

"Đề nghị Quốc hội cân nhắc: Hai khóa đã đủ chắc chắn chưa? Nếu thêm một khóa chỉ để khóa cùng một cửa, nhưng lại giao cho một 'người khác' giữ chìa thì chắc hơn, hay cồng kềnh hơn trong thời buổi mở cửa này?" – ĐB Thúy đặt câu hỏi.