Luật An ninh mạng: Chưa làm chủ được công nghệ thì đừng nói 100% an toàn!

Quốc hội cần thận trọng xem xét

ĐB Nguyễn Lân Hiếu (Đoàn An Giang) cho biết băn khoăn lớn nhất khi đọc dự án Luật An ninh mạng là Điều 15. Mặc dù liệt kê đủ những thông tin xấu cần ngăn chặn, gỡ bỏ, nhưng trong cuộc sống hàng ngày ranh giới để khẳng định đúng, sai nhiều khi rất mong manh.

ĐB Nguyễn Lân Hiếu

“Vậy ai là người quy định, đánh giá nội dung các thông tin được coi là vi phạm? Một cá nhân, một phòng ban hay một cục, vụ của Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an? Kinh nghiệm của Indonesia trong Điều 15a luật sửa đổi năm 2017 đã quy định rất rõ ràng là người đưa ra phán xét thông tin xấu là Tòa án", ĐB Lân Hiếu cho biết.

Ngoài ra, đối với  điều 26, ĐB Lân Hiếu này cũng đề nghị cần viết rõ ràng hơn, vì nếu viết chung chung là "khi có văn bản của lực lượng bảo vệ an ninh mạng thì các nhà cung cấp dịch vụ trên không gian mạng phải cung cấp tất cả các thông tin khách hàng của mình".

Như vậy, theo ĐB Lân Hiếu, có một nguy cơ lớn có thể bị lạm dụng, xâm phạm quyền tự do cá nhân mà Hiến pháp đã quy định. Cần quy định rõ ràng về văn bản của cấp nào, trong hoàn cảnh nào thì cơ sở cung cấp dịch vụ không gian mạng phải cung cấp toàn bộ thông tin.

Cũng trong Điều 26 mục 4 khoản d về lưu trữ thông tin cá nhân của người sử dụng, ĐB Lân Hiếu cho rằng quá chung chung nên cần chi tiết, cụ thể hơn.

Chúng ta có thể học tập kinh nghiệp của Philippines, luật năm 2017 quy định cụ thể phân loại dữ liệu thông tin thành 3 cấp: Cấp 1 là những thông tin không cần hạn chế, như thông tin thông thường của cá nhân không cần hạn chế; cấp 2 là những thông tin, dữ liệu cần hạn chế, ví dụ như hồ sơ tài chính, hồ sơ sức khỏe, hồ sơ giáo dục của cá nhân cần có luật quy định để hạn chế thông tin cung cấp; cấp 3 là các dữ liệu mật, tối mật như an ninh quốc gia, quân sự, quốc phòng, bí mật thương mại hay các phát minh, sáng chế là những tài liệu cần bảo vệ tuyệt đối an toàn thì luật phải quy định rõ ràng.

Luật An ninh mạng là một luật mới không chỉ ở Việt Nam mà cũng như các nước trong khu vực và trên thế giới vì sự bùng nổ của vấn đề không gian mạng trong thập kỷ này. Dự luật mới trình Quốc hội được một kỳ là kỳ trước, còn rất nhiều ý kiến tranh luận, đóng góp của các đại biểu Quốc hội và trong dư luận xã hội rất nhiều ý kiến trái chiều.

ĐB Hiếu nhận thấy trong Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật An ninh mạng của Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội cũng có một số ý kiến còn tranh luận.

“Vì vậy, tôi rất mong Quốc hội thận trọng xem xét trước khi quyết định thông qua tại kỳ họp này. Đây là điều luật có thể thay đổi rất nhiều môi trường hoạt động kinh doanh, đầu tư của nền kinh tế Việt Nam, một nền kinh tế đang hòa nhập rất mạnh với thế giới. Chúng ta cần hết sức thận trọng, tránh những ví dụ không tốt đã xảy ra trên thế giới như nước láng giềng Indonesia vừa ra một điều luật về quy định hệ thống thông tin và giao dịch điện tử năm 2017, ngay lập tức đã tạo ra một số hậu quả và hiện nay chính người ta đang chuẩn bị sửa chữa, bổ sung cho thời gian trước mắt”- ĐB Lân Hiếu chia sẻ.

Phải thực sự làm chủ công nghệ

Bày tỏ sự  đồng tình ban hành luật để có cơ chế, hành lang pháp lý rõ ràng, cụ thể, lực lượng công an vào cuộc được tốt hơn về an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội trên không gian mạng nhưng ĐB Bùi Văn Xuyền (Ủy viên thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội) vẫn bày tỏ sự băn khoăn về dự thảo luật này.

ĐB Bùi Văn Xuyền

“Tôi cũng như nhiều đại biểu khác còn rất băn khoăn về dự án luật này. Thường vụ Quốc hội và Ủy ban Quốc phòng An ninh đã có rất nhiều cố gắng chỉnh sửa theo ý kiến của đại biểu Quốc hội. Tôi thấy chỉnh sửa đi theo trọng tâm, ý của đại biểu Quốc hội là tập trung vào bảo vệ an ninh quốc gia trên không gian mạng và chỉ xoay quanh nội dung này, còn chúng ta mở rộng thêm trật tự, an toàn xã hội thì rộng và đồng thời quy định lẫn sang các luật khác và có thể sẽ chồng chéo, mâu thuẫn với các luật khác, có cần thiết hay không thì đây là một vấn đề, chúng ta cần phải xem xét lại" - ông Xuyền nói.

Vấn đề chủ quyền quốc gia, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ quyền của trẻ em cũng rất quan trọng… nhưng ông Xuyền lưu ý “vấn đề gì quan trọng, chúng ta cũng đưa vào luật thì không hiểu luật như thế nào”.

“Tôi cho rằng chúng ta phải chọn, phải đúng là mỗi luật điều chỉnh một quan hệ xã hội nên đi theo một quan hệ xã hội và nên tách bạch như vậy. Chúng ta nên đảm bảo tính thống nhất, tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của hệ thống pháp luật. Nếu không ban hành luật, cuối cùng các luật chồng chéo lên nhau và quan trọng là không có tính khả thi thì không đem lại hiệu quả trong thực tiễn.

Ví dụ, Điều 26 nhiều đại biểu tranh luận với nhau về việc lưu trữ dữ liệu của các nhà mạng. Trong cuộc hội thảo diễn giả đã nêu vấn đề là không phải lúc nào cũng lưu trữ hết, lưu đầy thì phải bỏ giống như điện thoại của mình. Còn dữ liệu người dùng như họ, tên, địa chỉ người dùng hoặc danh bạ, tài khoản của người dùng mới cần lưu giữ, bảo mật. Còn dữ liệu về trao đổi thông tin trên mạng... thì không phải lưu giữ mãi, tôi nghĩ rằng nếu chúng ta cố tình giải thích thì phải đi về đúng nội hàm của nó, và về mặt khoa học phải có chuyên môn, chúng tôi cũng không rành về chuyên môn này nhưng tôi đề nghị là như vậy”, ĐB Bùi Văn Xuyền nói.

Chia sẻ về việc từng tham gia nhiều hội thảo, ĐB Xuyền cho biết, các chuyên gia đã nói rằng "khi anh chưa làm chủ được công nghệ thì đừng nói 100% là an toàn". Bởi vì có giỏi công nghệ đến mấy, thẩm định đến mấy mà không phải người sản xuất ra thiết bị ấy, làm chủ công nghệ ấy, vẫn phải đi mua, đi nhập công nghệ của người khác thì chưa chắc đã an toàn. 

“Tôi đã nghe rất nhiều chuyên gia nói rồi, nên mình đừng cầu toàn, ảo tưởng chuyện này. Tôi chưa nói sau này có thể sẽ phát sinh rất nhiều hệ lụy khác nữa, nên tôi cho là cần thiết nhưng quy định ở mức độ nào đấy có thể phù hợp với thực tiễn, đảm bảo tính khả thi trong thực tiễn, chứ nếu quy định như thế này mà không rõ trình tự, thủ tục, thẩm định thẩm tra, cuối cùng trách nhiệm, quyền và nghĩa vụ của bên kiểm tra, bên thẩm định là chưa cụ thể, rất khó!" - ông Xuyền lưu ý.