"Lạm phát" cấp phó để đảm bảo công việc hay ban phát chức vụ?

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng an ninhTrần Đình Nhã (Ảnh: Nguyễn Dũng)

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng an ninh Trần Đình Nhã chia sẻ với infonet.vn về việc Hà Nội đang có tới 7 Phó Chủ tịch và thực trạng “lạm phát” cấp phó hiện nay.

Tại phiên thảo luận hội trường, ông đã thẳng thắn chỉ ra thực trạng “lạm phát” cấp phó. Cơ sở nào để ông nêu ra thực trạng này?

Điều đó xuất phát từ thực tế nghiên cứu cũng như phản ánh của người dân về việc bố trí bộ máy nhà nước. Bộ máy Nhà nước ngày càng phình ra thì cấp phó cũng như vậy. 

Trước kia không có chuyện đó nhưng thời gian gần đây không biết vì sao cấp phó lại cứ phình ra. Rồi cấp hàm vụ trưởng, vụ phó…như vậy có phải để đảm bảo công việc hay chỉ là ăn thêm lương vào ngân sách? Hay cấp phó chỉ để ban phát chức vụ?

Đó là điều rất đáng để suy nghĩ, vì thế tôi mới nêu ra thực trạng này. Tôi nhẩm tính với một máy nhà nước nặng như thế, cấp trưởng nhiều như thế mà cấp phó cứ nhân lên mấy lần nữa thì ngân sách nào chịu nổi? Vì cấp phó kèm theo đó là chức vụ, rồi phải có phụ cấp chức vụ, và những chế độ chính sách khác, nhưng có phải cấp trưởng san sẻ đâu mà do ngân sách nhà nước cả.

Vậy vì sao lại có hiện tượng cấp phó cứ ngày càng phình ra mà không hiểu tại sao như ông vừa đề cập?

Khi người ta xin thêm cấp phó bao giờ cũng đưa ra những lý do hợp lý, nào là cấp phó đang quản lý nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, nào là chế độ vùng miền. Thế kỷ 21 rồi mà bây giờ có cấp phó miền bắc, rồi phải có cấp phó miền trung, rồi cấp phó của miền nam, người dân tộc này có cấp phó, dân tộc kia cũng phải có…Tại sao lại phải như thế? Phải chăng chỉ là ban phát chức vụ, là xin cho?

Điều nữa tôi cũng muốn nhấn mạnh là còn có phong trào xin thêm cấp phó. Trước kia mỗi Bộ có 3 thứ trưởng, nhưng bây giờ có Bộ tới 7 – 8 thứ trưởng. Bộ kia thấy thế lại bảo sao mình chỉ có 2 – 3 thứ trưởng và tại sao lại không xin thêm vài thứ trưởng nữa? Tại sao lại không xin thêm vài cấp tổng cục, rồi cấp vụ? Trong một cơ quan cũng thế, vụ này đông cấp phó thì chẳng tội gì vụ khác không xin thêm.

Việc tăng cấp phó cũng có thể do áp lực, cũng muốn nhiều cấp phó để đỡ đần mình, rồi ông này, ông kia lâu rồi chưa được đề bạt thì nhân tiện dịp này đưa lên. Đó là cái rộng lượng của người lãnh đạo nhưng lại không tính đến khả năng ngân sách và xem người ngoài nói gì.

Thực trạng này ở các nước thì thế nào thưa ông?

Tôi rất ngạc nhiên vì nhiều nước người ta rất hạn chế cấp phó, thậm chí một số nước cấp thứ trưởng thì phải đưa ra Quốc hội bàn. Còn mình lại chưa có văn bản nào quy định. Tôi tìm hiểu thì chỉ có Nghị định 107 quy định Phó Chủ tịch Uỷ ban các cấp là bao nhiêu, còn lại chưa có quy định.

Ông vừa viện dẫn Nghị định 107 về cấp Phó Chủ tịch, nhìn về Hà Nội thì thấy trước đây TP này chỉ có 5 phó Chủ tịch, nhưng bây giờ đã tăng lên 7. Điều này có gì bất thường không thưa ông?

Hà Nội đang có 7 cấp phó xuất phát từ những lý do như việc luân chuyển cán bộ vừa qua, hay lý do khác là Hà Nội sáp nhập mở rộng.

Tuy nhiên theo Nghị định 107 thì Hà Nội không quá 5 phó Chủ tịch. Trước kia Hà Nội chỉ có 5, nhưng bây giờ số lượng đã tăng lên 7 phó. Tôi không biết có văn bản nào thay thế không, có thể có cấp cao hơn nào đó quyết định, nhưng Nghị định 107 là giấy trắng mực đen, nên tôi cho như thế cũng không ổn.

Mặc dù có nhiều cấp phó, nhưng khi xảy ra sự việc gì lại chưa thấy ai chịu trách nhiệm, cũng chưa thấy ai từ chức. Theo ông vì sao lại có thực trạng này?

Vì chúng ta quy định trách nhiệm thuộc về người đứng đầu. Vị trí và quyền cụ thể của cấp phó rất ít luật quy định. Chỉ Luật tố tụng hình sự, quy định Phó Viện trưởng, Phó Chánh án làm gì, phó vi phạm thì phải chịu chứ trưởng không chịu. Còn ở cơ quan nhà nước thì cấp phó ký thay Bộ trưởng nên Bộ trưởng phải chịu trách nhiệm. Phải khi nào ghi cụ thể, như Phó thủ trưởng cơ quan điều tra ký tên chẳng hạn thì lúc ấy người đó mới phải chịu trách nhiệm.

Tôi rất muốn trong luật tới đây nếu có cấp phó thì phải phân biệt, cấp phó chịu trách nhiệm về mảng công việc của mình thì phải đứng tên ký và phải chịu trách nhiệm.

Riêng về từ chức thì tôi có đề nghị ngoài Luật tổ chức Chính phủ đang bàn bạc sửa đổi, cũng cần phải quy định cho các đơn vị khác, kể cả với Quốc hội.

Xin cảm ơn ông!