Không thừa nhận chuyển giới nhưng lại cho quyền thay đổi nếu đã chuyển giới
Báo cáo thẩm tra của UB Pháp luật Quốc hội, do Chủ nghiệm UB Pháp luật Phan Trung Lý trình bày, nêu rõ: “Về khoản 2 Điều 36 quy định về việc chuyển đổi giới tính theo hướng: Nhà nước không thừa nhận việc chuyển đổi giới tính. Trường hợp cá nhân đã chuyển đổi giới tính thì có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền thay đổi hộ tịch và có các quyền nhân thân khác theo quy định tại khoản 1 Điều này. Ủy ban pháp luật xin báo cáo như sau: việc thừa nhận hay không thừa nhận việc chuyển đổi giới tính không chỉ liên quan đến quyền nhân thân của một cá nhân, mà kèm theo đó là rất nhiều vấn đề xã hội phát sinh, chẳng hạn như hành lang pháp lý cho việc áp dụng các biện pháp y học để chuyển đổi giới tính, vấn đề công nhận hôn nhân đồng giới, sự phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và truyền thống, phong tục, tập quán của Việt Nam..."
Báo cáo thẩm tra cho rằng, vấn đề này cần được nghiên cứu kỹ lưỡng, thận trọng.
![]() |
Ca sĩ Hương Giang, một trong những người chuyển giới sẽ bị ảnh hưởng. |
Ủy ban pháp luật cho rằng đây là vấn đề hết sức nhạy cảm trong xã hội, nếu đã không thừa nhận việc chuyển đổi giới tính thì cũng không cho phép được thay đổi hộ tịch và các quyền nhân thân khác theo giới tính mới. Vì vậy, đề nghị nghiên cứu, giải trình rõ quy định này.
Dự thảo Bộ luật một mặt quy định Nhà nước không thừa nhận việc chuyển đổi giới tính, nhưng mặt khác lại quy định quyền của người đã chuyển đổi giới tính được yêu cầu cơ quan nhà nước thay đổi hộ tịch và có các quyền nhân thân khác có liên quan. Như vậy, nếu việc chuyển đổi giới tính đã được thực hiện thì các hệ quả phát sinh lại được pháp luật tôn trọng và bảo hộ.
Trước đó, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường đã trình bày nội dung báo lấy ý kiến nhân dân của Chính phủ, nêu rõ, có nhiều ý kiến khác nhau. Trên cơ sở ý kiến Nhân dân, Chính phủ đã chỉ đạo xây dựng hai phương án tại khoản 3 vào Điều 36 dự thảo Bộ luật để Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định như sau: Phương án 1:“Việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của Luật”. Phương án 2: Nhà nước không thừa nhận việc chuyển đổi giới tính”. Chính phủ đã nhất trí theo Phương án 1 nêu trên.
Tại phiên họp lần thứ 38 ngày 12 tháng 5 năm 2015 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nhiều ý kiến nhất trí cho rằng, trong điều kiện hiện nay của nước ta, Bộ luật dân sự chưa nên quy định việc thừa nhận quyền chuyển đổi giới tính, nhưng đề nghị Bộ luật dân sự cũng cần có quy định để giải quyết những hậu quả pháp lý liên quan, nhằm bảo đảm các quyền, lợi ích chính đáng của người đã chuyển đổi giới tính.