"Không quan trọng bắt người ta vào tù mà phải thu hồi tài sản tham nhũng"

Xác minh 44/1,1 triệu người phải kê khai tài sản 

Chiều 5/9, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội họp phiên toàn thể lần thứ 11 để thẩm tra báo cáo của Chính phủ về công tác phòng chống tham nhũng năm 2018.

Tại phiên họp, ông Trần Ngọc Liêm, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ báo cáo, năm 2018, đã có gần 1,137 triệu người kê khai tài sản, đạt tỷ lệ 99,8% so với số người phải kê khai. Tuy nhiên, theo đánh giá của nhóm nghiên cứu của Ủy ban Tư pháp Quốc hội do ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó chủ nhiệm Ủy ban, số lượng bản kê khai là rất lớn nhưng năm 2018 chỉ xác minh đối với 44 người trong tổng số hơn 1,1 triệu người đã kê khai. Việc xác minh chủ yếu phục vụ cho công tác cán bộ, bổ nhiệm (giảm 56,4% so với năm 2017).

Đáng nói, kết quả xác minh phát hiện 6 trường hợp vi phạm, tăng 1 trường họp so với năm 2017.

Theo nhóm nghiên cứu, phản ánh của báo chí, cử tri cho thấy còn có nhiều trường hợp kê khai không trung thực, không kê khai, nhất là nhiều người không kê khai khi được bổ nhiệm chức danh lãnh đạo, quản lý theo quy định nhưng không bị kỷ luật.

Cụ thể, tại tỉnh Bạc Liêu có 19 trường họp không kê khai tài sản, thu nhập, trong đó chỉ ở 1 đơn vị cấp huyện đã có đến 17 trường hợp không kê khai nhưng không có lý do.

Từ đó, nhóm nghiên cứu của Ủy ban Tư pháp đánh giá việc tổ chức thực hiện kê khai tài sản, thu nhập thời gian qua còn nhiều yếu kém. Nhiều trường hợp cán bộ, công chức, viên chức vi phạm nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập nhưng không bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, pháp luật hiện hành còn thiếu các biện pháp bảo đảm hiệu quả việc kê khai, nhất là các biện pháp kiểm soát thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn nói riêng và của toàn xã hội nói chung.

Đáng nói, chưa có cơ chế kiểm soát hữu hiệu để phát hiện, xử lý đối với những trường hợp kê khai tài sản, thu nhập thiếu trung thực và chưa có cơ chế xử lý tài sản không giải trình được.

Biện pháp cấp bách là ngăn chặn và thu hồi tài sản

Thảo luận tại phiên họp, bà Nguyễn Thị Thủy, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nêu vấn đề, mặc dù chỉ xác minh 44 trường hợp trong hơn 1,1 triệu người phải kê khai tài sản nhưng đã phát hiện 6 trường hợp sai phạm, chiếm tỷ lệ 13,6%.

Bà Nguyễn Thị Thủy

 "Vậy, với hơn 1,1 triệu người kê khai chưa xác minh thì tỷ lệ vi phạm sẽ lớn như thế nào?", bà Thủy hỏi.

Đồng tình với băn khoăn này, ông Nguyễn Bá Sơn, Ủy viên Ủy ban Tư pháp cho rằng lẩn khuất đằng sau các bản kê khai tài sản có rất nhiều vấn đề mà công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng cần quan tâm. "Nếu cứ 10 vụ xác minh mà có 4 vụ sai phạm thì sẽ có bao nhiêu sai phạm trên tổng số hơn 1,1 triệu bản kê khai?", ông nói và cho rằng, việc xác minh nội dung kê khai tài sản, thu nhập phải chủ động hơn.

"Tại sao chúng ta không đặt vấn đề khi có biểu hiện không bình thường về tài sản thì chúng ta chủ động xác minh thay vì chờ như 3 trường hợp luật quy định", ông Sơn nói.

Đáng chú ý, ông Nguyễn Bá Sơn cho rằng hiện tượng "công ty sân sau" không chỉ có 1 mà có người có vài ba công ty sân sau. "Có hiện tượng nhiều hợp đồng kinh tế cứ phải chạy qua 1 địa chỉ. Cùng với đó là nhiều tài sản, đất đai rơi vào tay một số người"- ông Sơn đặt vấn đề.

Ủng hộ quan điểm ông Nguyễn Bá Sơn, đại biểu Quốc hội Vũ Trọng Kim nói: "Năm 2018, thu lại tiền tặng quà có 421 triệu thì nhỏ quả... Đại biểu Nguyễn Bá Sơn nói đến tài sản nhà nước rơi vào tay Phan Văn Anh Vũ (Vũ "nhôm"). Trời ơi cứ rung cây nhát khỉ là người tham nhũng tẩu tán hết tài sản. Tiền của chuyển đi đâu hết rồi mới truy tố, xử lý. Vấn đề là phải làm tới nơi, thu hồi được bao nhiêu tài sản thất thoát, tỉ lệ thu hồi là bao nhiêu?".

Ông Vũ Trọng Kim cho rằng biện pháp cấp bách trong PCTN là phải ngăn chặn và thu hồi lại tài sản do tham nhũng mà có.

"Không quan trọng việc bắt người ta vào tù mà phải thu hồi được tài sản tham nhũng, đó là xương máu của nhân dân"- ông Vũ Trọng Kim bộc bạch.

Trong khi đó, ông Trương Trọng Nghĩa, Ủy viên Ủy ban Tư pháp, cho rằng công tác xác minh việc kê khai tài sản, thu nhập cần phải coi như việc làm tự nhiên và cần phải phân loại, phân cấp.

"Chẳng hạn, giám đốc sở phải là người xác minh cán bộ, thuộc cấp của mình còn bản thân giám đốc sở thì sẽ do ủy ban nhân dân xác minh... Như thế, việc xác minh sẽ là một quy trình tự động và chỉ coi đây như là một việc bình thường", ông Nghĩa nêu, và cho rằng nếu kê khai mà không xác minh thì vô nghĩa, còn nếu để thanh tra làm hết thì rất vất vả, không có lực lượng để làm.

Thu hồi tài sản tham nhũng đang có chiều hướng tốt !

Giải thích thêm về vấn đề này, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho rằng, 44 trường hợp trong tổng số hơn 1,1 triệu người phải kê khai tài sản tiến hành xác minh là các trường hợp có đủ căn cứ theo quy định của luật hiện hành. Trong số đó, phát hiện 6 trường hợp sai phạm. Tuy nhiên, ông Khái cho rằng, không nên đánh đồng tỷ lệ này cho toàn thể hơn 1,1 triệu người phải kê khai tài sản trong cả nước.

Tương tự, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quý Vương cho biết, hiện ngành Công an đang điều tra làm rõ 11 vụ việc liên quan đến các vụ án lớn liên quan đến các tập đoàn, tổng công ty, trong đó có lĩnh vực than khoáng sản, điện, phân đạm, xi măng...

Đặc biệt, về vụ Vũ "nhôm", Thứ trưởng Lê Quý Vương cho biết đến nay việc khởi tố điều tra được 7 – 8 tháng kể từ khi đưa Phan Văn Anh Vũ từ Singapore về Việt Nam. Theo ông Vương, vụ án đã có sự chỉ đạo chặt chẽ của một Ban chỉ đạo do Thường trực Ban bí thư Trần Quốc Vượng trực tiếp làm tổ trưởng.

Đến nay Phan Văn Anh Vũ đã khởi tố 4 tội danh, trong đó tội cố ý làm lộ bí mật nhà nước đã được xử lý. Ngoài các tội danh đã khởi tố, vụ án đang được ban chuyên án tiếp tục làm.

Về việc thu hồi tài sản tham nhũng, Thứ trưởng Lê Quý Vương cho biết một trong những yêu cầu hiện nay là thu hồi tài sản luôn đặt ngang với việc điều tra bắt giữ, xử lý tội phạm tham nhũng.  "Ví dụ trường hợp bà Hứa Thị Phấn, trên 60 tuổi, nặng hơn 100 kg, mấy loại bệnh cũng phải  xét xử và vừa rồi đã kê biên trên 10 nghìn tỉ đồng. Các vụ án khác như Ngân hàng Đông Á cũng kê biên 2.000 tỉ đồng. Thu hồi tài sản hiện nay đang có chiều hướng tốt"- ông Vương khẳng định.