Không đồng ý với kết luận, khởi kiện kiểm toán ra tòa

Chiều 25/10, các đại biểu Quốc hội nghe Báo cáo giải trình và thảo luận tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kiểm toán Nhà nước.

Báo cáo tiếp thu, giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu rõ, Luật Kiểm toán Nhà nước đã có quy định về giải quyết khiếu nại của đơn vị được kiểm toán đối với báo cáo kiểm toán nhưng chưa thực sự đầy đủ, đặc biệt là chưa bảo đảm quyền khởi kiện ra tòa khi đơn vị được kiểm toán không đồng ý với đánh giá, xác nhận, kết luận, kiến nghị trong báo cáo kiểm toán.

Liên quan đến dự thảo sửa đổi Luật KTNN, Tổng KTNN Hồ Đức Phớc giải trình với các đại biểu Quốc hội

Đồng thời, các tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán cũng chưa có quyền khiếu nại, khởi kiện đối với kết luận, kiến nghị Kiểm toán Nhà nước. Vì vậy, dự thảo Luật quy định rõ đơn vị được kiểm toán, tổ chức cá nhân liên quan đến hoạt động kiểm toán được quyền khiếu nại với Tổng Kiểm toán nhà nước về hành vi của Trưởng Đoàn kiểm toán, Tổ trưởng Tổ kiểm toán và các thành viên của Đoàn kiểm toán; đơn vị được kiểm toán được quyền khiếu nại với Tổng Kiểm toán nhà nước về các đánh giá, xác nhận, kết luận và kiến nghị trong báo cáo kiểm toán; cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán có quyền khiếu nại với Tổng Kiểm toán nhà nước về kết luận, kiến nghị của kiểm toán.

Dự thảo Luật cũng bổ sung, quy định rõ trình tự, thủ tục, thời gian khiếu nại và giải quyết khiếu nại; quy định hết thời hạn giải quyết khiếu nại, Tổng Kiểm toán nhà nước phải ban hành quyết định giải quyết khiếu nại trong hoạt động KTNN.

Ngoài ra, quy định rõ nếu không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại của Tổng Kiểm toán nhà nước thì đơn vị được kiểm toán, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán có quyền khởi kiện ra tòa; trình tự thủ tục khởi kiện thực hiện theo Luật Tố tụng hành chính.Để thực hiện được việc khởi kiện, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất được sửa đổi 2 điều khoản và một số nội dung mang tính kỹ thuật của Luật Tố tụng hành chính, không ảnh hưởng hay thay đổi hoạt động tố tụng hành chính hiện hành đang triển khai thực hiện.

Việc này nhằm bảo đảm các quy định về khởi kiện có thể thực hiện được ngay khi Luật có hiệu lực thi hành, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của đơn vị được kiểm toán và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Các ý kiến phát biểu đánh giá cao việc bổ sung các quy định quyền khiếu nại, khởi kiện của đơn vị được kiểm toán và các tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán, đảm bảo quyền lợi của các đối tượng này.

Một số ý kiến đề xuất nhanh chóng sửa đổi Luật Tố tụng hành chính để đảm bảo quyền khiếu nại, khởi kiện trong hoạt động kiểm toán có thể thực hiện ngay khi Luật sửa đổi, bổ sung Luật Kiểm toán Nhà nước có hiệu lực; đồng thời cũng xem xét việc phân cấp trong giải quyết khiếu nại, khởi kiện của Kiểm toán Nhà nước để đảm bảo việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động kiểm toán được nhanh chóng.

Lo ngại lọt bí mật của đơn vị được kiểm toán

Nhất trí với việc bổ sung quyền truy cập dữ liệu điện tử của đơn vị được kiểm toán, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan và cơ sở dữ liệu quốc gia, đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết (An Giang), cho rằng, việc bổ sung quy định này là cần thiết, góp phần giảm nhân lực, rút ngắn thời gian kiểm toán trực tiếp tại đơn vị, nâng cao hiệu quả hoạt động kiểm toán.

Các đơn vị được kiểm toán có quyền được kiện KTNN ra tòa (ảnh minh họa)

Đại biểu Hoàng Quốc Thưởng (Hải Dương), và đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh), đồng quan điểm khi nhận xét quy định này là phù hợp với thông lệ quốc tế và tạo điều kiện thuận lợi cho thực hiện nhiệm vụ của Kiểm toán Nhà nước.

Tuy nhiên, thảo luận tại hội trường, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị không giao quyền truy cập dữ liệu cho Kiểm toán Nhà nước do lo ngại đến an ninh, tài liệu mật, tối mật, quyền riêng tư được pháp luật bảo hộ, quy định bảo vệ bí mật nhà nước...

Theo Đại biểu Nguyễn Tạo (Lâm Đồng), cơ sở dữ liệu thường có nhiều loại thông tin khác nhau, thông tin mật, tối mật, có những thông tin bí mật riêng tư... được pháp luật bảo hộ đầy đủ. Vì vậy, cần phân cấp quyền truy cập phù hợp, có quản lý, giám sát chặt chẽ, không để lộ, lọt bí mật.

Còn đại biểu Nguyễn Thanh Hồng (Bình Dương) lại đề nghị cân nhắc đến giới hạn của quyền truy cập dữ liệu điện tử của đơn vị được kiểm toán, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan và cơ sở dữ liệu quốc gia của Kiểm toán Nhà nước.

Đại biểu Nguyễn Thanh Hồng cũng đặt vấn đề: liệu quy định này có thành tiền lệ để sau nay các cơ quan thuế, cơ quan thanh tra cũng đề xuất quyền truy cấp cơ sở dữ liệu liên quan khi thực hiện nhiệm vụ?

Do đó, đại biểu Nguyễn Trường Giang (Đắk Nông) đề xuất nên có sự phân định giữa truy cập cơ sở dữ liệu quốc gia với cơ sở dữ liệu điện tử của các đơn vị được kiểm toán. Theo đó, đối với cơ sở dữ liệu quốc gia cần quy định về truy trình khai thác, tiếp cận hợp lý, chặt chẽ; còn dữ liệu điện tử của đơn vị được kiểm toán thì áp dụng tương tự như việc yêu cầu cung cấp và tiếp cận tài liệu giấy hiện nay.

Giải trình về nội dung này, Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc cho biết, các đơn vị đều sử dụng dữ liệu điện tử nên Kiểm toán Nhà nước phải theo kịp, phải được cung cấp dữ liệu điện tử và kiểm tra dữ liệu đó.

Trước lo lắng của các đại biểu Quốc hội về việc lọt bí mật của các cá nhân, doanh nghiệp khi truy cập dữ liệu điện tử, ông Hồ Đức Phớc giải thích điều này không đáng ngại, bởi khi muốn truy cập điện tử vào một cơ quan, tổ chức thì phải được cơ quan, tổ chức đó đồng ý và cấp tài khoản. Hơn nữa, các cơ quan, đơn vị đều có giới hạn truy cập phạm vi về nội dung.

Theo Tổng Kiểm toán Nhà nước, dữ liệu chỉ phục vụ cho nhiệm vụ kiểm toán và các Trưởng đoàn kiểm toán phải chịu trách nhiệm về việc này nên các đơn vị không cần lo lắng về việc lộ dữ liệu bí mật.