Khiếu kiện đất đai gia tăng do cán bộ thiếu và yếu
Theo Đại biểu Hồ Thị Thủy, đoàn Vĩnh Phúc, khiếu nại đất đai ngày càng tăng cả về số lượng và tính chất phức tạp. Bên cạnh đó việc giải quyết tranh chấp còn chưa công bằng, thỏa đáng, chính sách thường xuyên thay đổi chưa phù hợp. Đặc biệt còn xảy ra tình trạng nhiều trường hợp hai thửa đất cạnh nhau nhưng mức giá bồi thường lại khác nhau.
“Nguyên nhân quan trọng dẫn đến khiếu kiện kéo dài vượt cấp do cán bộ giải quyết còn thiếu và yếu, bàng quan trước bức xúc của người dân. Các vụ việc vi phạm lấn chiếm đất nhưng không xử lý kịp thời hoặc cố tình bao che. Công tác thu hồi kiểm đếm tài sản trên đất, hỗ trợ nghề, tái định cư còn nhiều sai sót, có trường hợp còn cố tình vi phạm. Ý thức chấp hành của một bộ phận nhân dân còn nhiều hạn chế”.
![]() |
Chênh lệch giá bồi thường khiến tình trạng khiếu kiện gia tăng. Ảnh minh họa internet |
Trước thực tế đó đại biểu Thủy kiến nghị sửa đổi bổ sung những điểm chưa phù hợp trong luật đất đai. Cơ chế giải quyết cần đồng bộ, thể hiện rõ quan điểm đất đai thu hồi đều do nhà nước thực hiện. Tránh tình trạng xây dựng khu công nghiệp, sân bay tràn lan tại các địa phương. Đối với các cấp, các ngành cần tăng cường công tác quản lý tài nguyên đất, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, gây sách nhiễu.
Thảo luận tại hội trường, nhiều ý kiến đại biểu cho rằng những bất cập của luật đất đai đang là một trong những nguyên nhân sâu xa dẫn đến khiếu nại, khiếu kiện của người dân. Từ kinh nghiệm thực tế, đại biểu Thân Đức Nam phản ánh: “Tôi tham gia nhiều dự án, cứ dự án nào tình trạng dân đi khiếu kiện nhiều thì dân thường càng có lợi. Giá đền bù từ các công trình công ích thường ít, ngược lại dự án thương mại cao gấp mười lần, dẫn đến khiếu kiện kéo dài. Tại sao luật không thống nhất chỉ nên để một bên thực hiện thu hồi, bất luận dự án đó là gì?”.
Đại biểu Nguyễn Thị Khá, đoàn Trà Vinh cũng cho rằng nguyên nhân phát sinh khiếu nại tố cáo, chủ yếu do bất cập về chính sách đất đai thay đổi. Nhiều vụ việc không chính xác về pháp luật. Mức chênh lệch giá đất giữa các vùng giáp ranh gây bức xúc khiếu kiện trong nhân dân. Đại biểu Khá kiến nghị cần kiên quyết xử lý những tổ chức, cá nhân ban hành quy định trái pháp luật, biết sai không sửa, trên bảo dưới không nghe. Ngoài ra các đơn vị liên quan cũng cần tăng cường đối thoại trước nhân dân.
Trước thực trạng 70% đơn thư khiếu nại liên quan đến đất đai, 47% khiếu nại của người dân là đúng, đại biểu Nguyễn Thái Học, đoàn Phú Yên nêu, vì sao khiếu nại tố cáo chiếm tỷ lệ cao, vì sao các cấp chính quyền lại có nhiều thiếu sót như vậy? Nguyên nhân do năng lực cán bộ làm công tác tham mưu quản lý đất đai còn yếu kém, gian lận, vụ lợi. Đại biểu Học đề nghị rà soát toàn bộ đội ngũ cán bộ quản lý đất đai, xem xét xử lý tùy mức độ từ trách nhiệm đến xử lý hình sự.
Chia sẻ về những vấn đề còn tồn tại, nhiều ý kiến đại biểu đề nghị cần giải quyết nhanh gọn, dứt điểm các vụ việc bức xúc, gây hoang mang trong dư luận cũng như tình trạng khiếu kiện vượt cấp kéo dài. Có những vụ việc đã tồn tại hàng chục năm trời, người dân đi “gõ cửa” hết đơn vị này, cấp ngành kia nhưng đều không được thụ lý giải quyết. “Chúng tôi nhận được đơn chuyển cho tất cả các đại biểu quốc hội, thấy hơn 10 năm nay họ không được giải quyết, trong khi đó tiền thì dân chưa được nhận. Để đi đến một chân lý, kết luận vụ việc đúng sai không hề đơn giản. Làm thế nào để có thể đem lại niềm tin của người dân? Các cấp các ngành cần tăng cường trao đổi, tiếp xúc với người dân nhiều hơn nữa” – đại biểu Hà Công Long, đoàn Gia Lai nói.
Cũng liên quan đến vấn đề con người, đại biểu Ngô Văn Hùng, đoàn Lào Cai phản ánh tình trạng nhiều văn bản ban hành quá chậm, chưa được nghiên cứu kỹ lưỡng, gây khó khăn cho việc thực hiện. Bên cạnh đó việc bồi thường hỗ trợ tái định cư còn thiếu sự đồng nhất, gây ra nhiều sơ hở phát sinh khiếu kiện. Nguyên nhân chủ yếu của thực trạng trên là đội ngũ soạn thảo văn bản chưa có nhiều kinh nghiệm, chủ quan, tinh thần trách nhiệm chưa cao, quy định thiếu cụ thể, tự ý đặt thêm chế tài trong quản lý điều hành, sự minh bạch hóa trong giải quyết tố cáo còn nhiều bất cập…
Tình trạng đền bù không thỏa đáng, không công bằng trong quá trình thu hồi đất cũng được nhiều đại biểu đề cập tới. Nhiều địa phương áp dụng mức giá đền bù chênh lệch nhau gấp nhiều lần, lợi ích chính đáng của người dân bị thu hồi đất chưa thực sự đảm bảo. Người dân bị thu hồi chỉ được đền bù với mức giá rất thấp, nhưng chủ đầu tư các dự án lại chia lô, bán nền với mức giá trên trời. Vì thế luật đất đai sửa đổi cần thực hiện chính sách đền bù một giá, bồi thường sát giá thị trường để đảm bảo quyền lợi chính đang cho người bị thu hồi đất.