ICC sẽ điều tra thảm sát chiến tranh ở Libya

Bắt được Saif al-Islam, Libya tiến thoái lưỡng nan

Con trai Gadhafi bị bắt tại Lybia

Tìm thấy mộ tập thể chứa 1200 xác người ở Libya

Luis Moreno-Ocampo, công tố viên của Tòa án Hình sự quốc tế, đã đến điều tra hiện trường một vụ thảm sát trong chiến tranh ở Libya- Nguồn: AP

Tại một khu ngoại ô phía tây nam Tripoli, một công tố viên hàng đầu quốc tế đã đến xem xét các mảnh xương người và quần áo bị đốt thành than ở một nơi được cho là đã xảy ra một cuộc thảm sát. Những người sống sót cho hay, những phần tử trung thành với Gadhafi đã gây ra cuộc thảm sát khi các cuộc nổi dậy gia tăng tại thủ đô của Libya.

Theo AP, Luis Moreno-Ocampo, công tố viên của Tòa án Hình sự quốc tế đã cam kết sẽ giúp đem ra ánh sáng các vụ phạm tội chưa được giải quyết kể từ cuộc nội chiến Libya.

Trước đó ông đã thông báo rằng Tòa án Hình sự quốc tế sẽ không can thiệp vào quyền xét xử con trai Moammar Gadhafi của Libya. Tuyên bố này đã mở đường để Libya có thể giữ Saif al-Islam và buộc anh ta phải khai nhận về những tội ác trong thời kì cai trị suốt 4 thập kỷ của người cha quá cố của anh ta trên đất nước Bắc Phi giàu dầu mỏ này.

Nhưng tại La Haya, ICC lại ra một tuyên bố nói rằng chỉ có các thẩm phán, chứ không phải công tố viên, mới được quyền quyết định rằng Libya có thể tổ chức một phiên tòa xét xử hay không.

Tại nơi xảy ra vụ thảm sát, mùi hôi thối do xác chết phân hủy vẫn bốc lên, Moreno-Ocampo đến để xác định xem ICC có cần tổ chức một cuộc điều tra ở đây, là một phần trong kế hoạch mở rộng điều tra về các tội ác của chính quyền Gadhafi trong cuộc chiến vừa qua.

Moreno-Ocampo nói chuyện với Ibrahim al-Shwedi, người cho rằng con trai 18 tuổi của mình đã bị giết trong vụ thảm sát, bắt tay với ông ta và nói rằng ông hiểu sự cần thiết phải tìm ra sự thật.

“Tôi hi vọng chúng tôi có thể giúp ông xác định chắc chắn con trai mình, sau đó ông có thể chôn cất,” Moreno-Ocampo nói với ông Ibrahim khi ông ta muốn dùng xét nghiệm DNA để tìm ra sự thật.

Ủy ban xã hội về những người mất tích của Libya cho biết 106 tù nhân đã bị sát hại tại nơi này vào tháng 8 khi các phần tử trung thành với Gadhafi ném lựu đạn vào bên trong nhà tù.

Al-Shwedi nói con trai ông đã chống lại lực lượng cách mạng ở Misrata nhưng đã buông vũ khí và bị bắt vào ngày 21/8. Ông nói người con trai còn ít tuổi của ông, Ali Ibrahim al-Shwedi, đã bị bắt chỉ vì mang một lá cờ của quân cách mạng.

“Chúng tôi bị đối xử tàn tệ và bị tra tấn bằng điện. Chúng tôi bị đánh bằng nhiều phương tiện khác nhau và bị đốt nữa”, người đàn ông 50 tuổi tên là Abdullah Salim al-Dweeb, kể lại câu chuyện của mình cho công tố viên. Ông là một trong 20 người sống sót do được thả ra trước vụ thảm sát.

Sau chuyến thăm này, phát ngôn viên của ICC, Islam Shalabi cho biết Moreno-Ocampo tin rằng “đáng tiến hành một cuộc điều tra”.

ICC đã buộc tội Seif al-Islam và cựu giám đốc cơ quan tình báo Abdullah al-Senoussi về tội ác chống lại loài người sau khi thực hiện các cuộc đàn áp tàn bạo lên những người biểu tình kể từ tháng Hai và đẩy đất nước vào một cuộc nội chiến.

Moreno-Ocampo cho hay Libya sẽ thiết lập khung pháp lý cho vụ xét xử Saif al-Islam và Abdullah al-Senoussi. Vụ xét xử này được coi là phép thử về khả năng thực thi pháp luật của chính quyền mới ở Libya.

Các nhóm nhân quyền quốc tế vẫn kêu gọi Libya giao hai nhân vật quan trọng của chính quyền cũ cho ICC nhưng Libya kiên quyết xét xử họ trong nước.

“Chính phủ Libya đã được thành lập, đó là chính phủ mới và họ có quyền truy tố Saif và al-Senoussi ở đây, tuân theo các điều luật và trước hết là luật pháp của đất nước này. Nếu họ thực hiện các qui trình xét xử, tòa án quốc tế sẽ không can dự vào nữa”, Moreno-Ocampo nói.

Lê Dung