"Hồ Hòa Bình không an toàn thì thảm họa cho đất nước"

Chiều nay (13/10), Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai (PCTT) đã tổ chức Họp thông tin tới báo chí về công tác ứng phó với đợt mưa lũ từ ngày 10-12/10/2017.

Theo đại diện Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai, từ ngày 10-11/10, hoàn lưu áp thấp nhiệt đới đã gây mưa lớn tại các tỉnh Hòa Bình, Yên Bái, Sơn La, các tỉnh đồng bằng, trung du Bắc bộ và các tỉnh Bắc Trung bộ với tổng lượng mưa từ 250-350mm. Riêng tại Hòa Bình, lượng mưa phổ biến từ 350-450mm, đặc biệt tại Bất Bọt – Thanh Hóa lên đến trên 600mm.

Ông Trần Quang Hoài, Tổng Cục trưởng Tổng cục Phòng chống thiên tai trả lời tại cuộc họp

Mưa lớn đã gây đợt lũ ở mức báo động 1 đến báo động 2 ở các sông Nghệ An, Hà Tĩnh, lũ ở mức trên báo động 3 tại các sông Thanh Hóa.

Tại hệ thống sông Hoàng Long, tỉnh Ninh Bình xảy ra lũ lịch sử, đỉnh lũ tại trạm Bến Đế 5,53m, trên báo động 3 là 1,53m và đã vượt mức lũ lịch sử năm 1985 là 0,29m.

Ngập lụt trên diện rộng đã xảy ra tại các tỉnh Thanh Hóa và Ninh Bình. Mưa lớn cũng xảy ra lũ quét, sạt lở đất tại nhiều tỉnh miền núi phía Bắc: Hòa Bình, Yên Bái, Sơn La và đặc biệt nghiêm trọng xảy ra sạt lở đất tại xã Phú Cường, huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình; ngập úng nghiêm trọng trên diện rộng tại các tại các tỉnh đồng bằng sông Hồng.

Theo báo cáo, áp thấp nhiệt đới, mưa lũ vừa qua đã làm 55 người chết, 38 người mất tích và 31 người bị thương.

Nói về nguyên nhân chủ quan dẫn đến thiệt hại nặng nề trong đợt mưa lũ vừa qua tại khu vực miền núi phía Bắc, ông Trần Quang Hoài, Tổng Cục trưởng Tổng cục Phòng chống thiên tai phân tích, ngoài nguyên nhân khách quan do biến đổi khí hậu gây ra những đợt mưa lũ bất thường còn có cả nguyên nhân chủ quan.

Tại các tỉnh miền núi phong tục tập quán của người dân thường sinh sống ở các triền đồi, dưới chân núi hay gần các dòng sông, khi có lũ lớn rất dễ xảy ra thiệt hại về người. Hiện nay có khoảng 100.000 ngôi nhà trong tình trạng phải sơ tán.

"Tôi đi thực tế ở một số miền núi như Sơn La, Yên Bái đã thấy xuất hiện nhiều những cánh rừng nguyên sinh bị cạo trọc, thay vào đó là những nương ngô. Do đó, khi có mưa lũ, sẽ không còn những cánh rừng che chắn nên mới gây sạt lở đất đá. Chúng ta đang phải trả giá về việc này. Mà để khôi phục những cánh rừng nguyên sinh phải mất hàng chục năm", ông Hoài nói thêm về nguyên nhân.

Bên cạnh đó, khu vực miền núi hệ thống thông tin hạn chế, nhiều khu vực không đến được.

Về công tác dự báo đợt mưa lũ vừa qua, TS Hoàng Đức Cường - Giám đốc Trung tâm dự báo khí tượng thuỷ văn trung ương cho biết: “Dự báo mưa là khó, mưa cực đoan càng khó hơn. Dự báo của thế giới ít có dự báo chính xác lượng mưa đến từng mm, chỉ dự báo lượng mưa to hoặc nhỏ. Chúng tôi cũng nhận thức dự báo lượng mưa định lượng là rất quan trọng và cố gắng đưa ra được về định lượng mưa trong bản tin của mình. Liên tục được cấp nhật. Càng gần sát khu vực thì càng chính xác hơn”.

Tại buổi họp, trả lời câu hỏi của phóng viên báo chí về việc mở nhiều cửa xả lũ hồ chứa thủy điện Hòa Bình trong thời gian gấp rút liệu đã đúng với quy trình vận hành, ông Trần Quang Hoài cho biết, do lượng nước đổ về hồ Hòa Bình lớn và cấp tập, vì vậy, được phép xả lũ trong thời gian khẩn cấp.

“Theo quy trình vận hành, từ ngày 5 đến ngày 7-10 được tích đến cao trình 117 mét. Khi lũ về thì được phép xả 6 tiếng 1 lần. Nhưng tại điều 12 của quy trình vận hành, nếu tình huống khẩn cấp được xả cấp tập để đảm bảo an toàn cho công trình. Đối với thuỷ điện Hoà Bình vừa rồi cũng vậy, nếu hồ không an toàn thì thảm hoạ của đất nước. Tôi có ở hồ lúc đó, nước đã vượt qua cửa van tum, nếu các cây gỗ to va vào gây hư hại cửa van thì tác hại không lường được. Việc xả lũ vừa rồi hoàn toàn đúng quy trình”, ông Hoài cho hay.

Đồng thời, với việc đóng cửa hồ thủy điện Sơn La là hoạt động linh hoạt trong vận hành, bởi nếu không kịp thời, lượng nước từ hồ Sơn La vẫn xuống, càng gây thêm nguy cơ cho hồ Hòa Bình.