Giải mã 'quà Giáng sinh' Kim Jong Un định tặng ông Trump

Đến nay, Chủ tịch Kim Jong Un và Tổng thống Donald Trump đã 3 lần gặp nhau trực tiếp, với hy vọng đạt thỏa thuận để Triều Tiên đổi vũ khí hạt nhân và tên lửa lấy dỡ bỏ cấm vận và bình thường hóa quan hệ. Tuy nhiên, hai bên đạt được rất ít tiến bộ.

Giải mã quà Giáng sinh Triều Tiên định 'tặng' Mỹ.

Theo CNN, các chuyên gia nghiên cứu về Triều Tiên đã đưa nhiều nhận định và dự đoán về điều sẽ xảy ra tiếp theo, và ý kiến chung cho rằng chính quyền Kim Jong Un đang thất vọng về những gì họ cho là thiếu tính linh hoạt và sáng tạo từ phái đoàn đàm phán Mỹ.

Do vậy, hành động tiếp theo của Triều Tiên sẽ được trù tính để thu hút sự chú ý cao độ của Tổng thống Trump.

Phóng vệ tinh

Theo CNN, hầu hết các chuyên gia khi trao đổi với hãng tin này đều tin rằng bước đi có thể nhất của Triều Tiên là dùng tên lửa phóng một vệ tinh vào quỹ đạo.

Báo chí Triều Tiên đưa tin ngày 14/12 rằng một "vụ phóng quan trọng nữa" đã được thực hiện thành công ở bãi phóng vệ tinh Sohae, một địa điểm mà Bình Nhưỡng đã cam kết sẽ dỡ bỏ khi đàm phán với Mỹ. Vụ phóng diễn ra sau một thông báo tương tự trong tuần rằng "một vụ thử rất quan trọng" đã diễn ra ở cùng địa điểm.

Bình Nhưỡng tuyên bố chương trình không gian của nước này chỉ phục vụ mục đích hòa bình và khoa học. Ông Kim Jong Un thường xuyên bày tỏ mong muốn xây dựng "một đất nước xã hội chủ nghĩa hùng cường và thịnh vượng" thông qua một nền kinh tế tự lực dựa trên nền tảng khoa học và công nghệ. Kể từ khi lên nắm quyền năm 2011 sau cái chết của người cha, nhà lãnh đạo trẻ của Triều Tiên đã chỉ đạo đưa thành công hai vệ tinh vào quỹ đạo.

Nhưng những hành động như vậy của Triều Tiên không làm cộng đồng quốc tế hài lòng.

Một vụ phóng vệ tinh cũng sử dụng công nghệ tương tự như bắn tên lửa đạn đạo hạt nhân. Hãng thông tấn trung ương Triều Tiên (KCNA) đưa tin vụ thử mới nhất được thực hiện ở bãi phóng vệ tinh sẽ củng cố sức mạnh "răn đe hạt nhân chiến lược đáng tin cậy" của đất nước. Tuy chưa rõ chi tiết các vụ thử gần đây nhưng mỗi vệ tinh mà Triều Tiên phóng vào quỹ đạo đều cung cấp thông tin quan trọng về chương trình tên lửa đạn đạo của nước này, theo các chuyên gia.

Evans Revere, một cựu chuyên gia Triều Tiên tại Bộ Ngoại giao Mỹ, cho rằng thông điệp được truyền tải tới Mỹ sẽ là "Triều Tiên thực sự có năng lực tấn công lãnh thổ Mỹ bằng một vũ khí hạt nhân".

Năm 2012, Triều Tiên hành động tương tự khi nước này và Mỹ đạt thỏa thuận tạm dừng thử nghiệm hạt nhân và tên lửa đạn đạo, đồng thời đóng cửa cơ sở hạt nhân Yongbyon để đổi lấy viện trợ lương thực. Nhưng vấn đề phóng vệ tinh không được đề cập. Cái gọi là Thỏa thuận Ngày nhuận (Leap Day Deal) đã đổ vỡ sau khi Bình Nhưỡng phóng một vệ tinh ít tuần sau đó, do hai bên bất đồng quanh việc liệu phương tiện phóng vệ tinh có được tính là tên lửa tầm xa hay không.

Và tranh cãi đó có thể kéo dài đến tận ngày nay.

Sau khi hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều tại Hà Nội hồi tháng 2 kết thúc mà không có thỏa thuận, Tổng thống Trump tuyên bố Kim Jong Un đã trao cho ông cam kết bằng miệng rằng "sẽ không thử tên lửa hay bất cứ thứ gì liên quan hạt nhân". Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Mỹ cũng không hề nhắc đến phóng vệ tinh.

Adam Mount, một thành viên cấp cao của Hiệp hội Các nhà khoa học Mỹ, chỉ ra rằng dù Bình Nhưỡng chọn quà hay con đường mới cũng đều không khiến chính quyền Trump ngạc nhiên.

"Theo tiến trình của năm nay, (Triều Tiên) liên tục gia tăng sức ép nhằm buộc Mỹ phải nhượng bộ trong đàm phán. Chính quyền Trump như kiểu mộng du suốt tiến trình đó và chỉ tỉnh lại vài tuần gần đây, và họ đối mặt với một cuộc khủng hoảng tiềm tàng".

Thử hạt nhân hoặc ICBM

Một tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) hoặc một vụ thử hạt nhân sẽ có tính khiêu khích mạnh hơn một vụ thử vệ tinh, và chắc chắn sẽ khiến ông Trump phải chú ý.

Trở lại năm 2017, Bình Nhưỡng đã nhắc đến vụ phóng thử ICBM đầu tiên – loại tên lửa được thiết kế để mang đầu đạn hạt nhân tới các mục tiêu trên khắp hành tinh này – như một món quà dành cho Washington. Vụ thử diễn ra ngày 4/7 – Ngày Độc lập Mỹ. Triều Tiên tiếp tục thử thêm 2 ICBM nữa trong cùng năm đó và một vụ thử hạt nhân ngầm lớn nhất tính đến nay.

Chính quyền Kim Jong Un biết rõ rằng hoặc phóng một ICBM hoặc kích nổ một vũ khí hạt nhân sẽ nhận được sự chú ý từ Mỹ và thế giới, trong đó có Trung Quốc. Nhưng theo nghị sĩ Ami Bera - Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ về châu Á, Thái Bình Dương và Không phổ biến hạt nhân, nếu Triều Tiên muốn được nới lỏng cấm vận thì "thử nghiệm và khiêu khích nhiều hơn không phải là con đường lựa chọn phía trước".

Revere cho biết, có thể Mỹ và Hàn Quốc sẽ đáp trả những hành động như vậy bằng "các cuộc tập trận, các đợt triển khai quân sự mới của Mỹ ở trên và xung quanh bán đảo Triều Tiên, leo thang căng thẳng và phá vỡ tiến trình ngoại giao, cùng với đó là chấm dứt bất kỳ triển vọng nới lỏng cấm vận nào".

Kể từ năm 2017, Triều Tiên vẫn chưa kích nổ một vũ khí hạt nhân hay phóng thử một ICBM nào.

"Dù người Triều Tiên nghĩ gì, chúng ta cũng nên nhớ năng lực của họ vượt ngoài đánh giá của chúng ta và họ có thể làm bất cứ điều gì cần thiết để tăng cường răn đe hạt nhân, dù phải trả bất kỳ cái giá ngoại giao nào", ông Revere nhận định.

"Đừng đánh giá thấp họ", vị cựu chuyên gia về Triều Tiên tại Bộ ngoại giao Mỹ khuyến cáo thêm.