Dự án tỷ đô bỏ hoang, Bộ trưởng có sốt ruột không?

Có thể nói đây là việc không đáng có trong điều hành kinh tế vĩ mô của chúng ta, bởi vì tuyệt đại đa số các nước trên thế giới chỉ tính GDP ở tầm quốc gia, ít nước tính GDP cho vùng và địa phương. Ở đây có mấy vấn đề, thứ nhất là việc tính GDP ở các địa phương không chính xác, bởi vì có nhiều khoản bị tính trùng, sót. Ví dụ nhiều ngành hoạt động cả nước như ngân hàng bây giờ không thể phân bổ chi phí chia ra 63 tỉnh thành, cho nên bị trùng, hay là thuế, bảo hiểm, các hoạt động quốc phòng, an ninh.

Điều thứ 2 số liệu đầu vào của chúng ta ở các địa phương cũng không chính xác, hay các vấn đề khác nữa tạo ra sự chênh lệch số liệu giữa trung ương và địa phương. Quan điểm của chúng tôi là dần dần chỉ tính GDP của quốc gia, chúng tôi đã đưa ra quy trình, cải cách nhằm thu hẹp số liệu cách tính này bắt đầu từ năm 2016.

Bộ trưởngBộ KH&ĐT Bùi Quang Vinh (Ảnh: VOV)

Một người dân ở Phú Yên đặt câu hỏi: Thưa Bộ trưởng, 9 tháng đầu năm nay, vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài vào Việt Nam chỉ hơn 11 tỷ USD, giảm 25,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Tôi có đọc báo và nghe đài được biết có nhiều dự án triệu đô, tỷ đô bị bỏ hoang rồi siêu dự án chuyển nhượng. Ngay ở tỉnh tôi mấy năm trước cũng rầm rộ công bố có nhà đầu tư Mỹ làm dự án hàng chục tỷ USD nhưng cũng bị thu hồi giấy phép. Bộ trưởng có thấy sốt ruột không?

Chúng ta không nên so sánh việc thu hút FDI cùng kỳ năm nay so với cùng kỳ năm trước, bởi vì việc thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài là việc “bắc nước chờ gạo người”, vì việc quyết định đầu tư hay không, không chỉ là mong muốn đầu tư của Việt Nam mà còn phụ thuộc vào các nhà đầu tư nước ngoài. Trong khi họ phải chịu rất nhiều tác động của chính tập đoàn bên nước ngoài, hay họ bị vỡ nợ, sa lầy vào chính những dự án của tập đoàn họ đang triển khai.

Ngoài ra, còn vì vấn đề địa chính trị, không phải họ suy giảm về kinh tế mà còn phụ thuộc vào nhiều vấn đề khác. Như vậy, việc tăng, giảm không thể đánh giá giỏi hay không giỏi trong thu hút đầu tư của Việt Nam. Vì vậy, chúng ta phải tính việc đầu tư nước ngoài trong một thời kỳ nhất định mới đủ, giống như việc tính ICOR nó phải tác động trong những năm tiếp theo. Chính vì vậy, đánh giá cho giai đoạn 5 năm về đầu tư nước ngoài là phù hợp.

Phú Yên là tỉnh nhỏ, nhưng có nhiều dự án khổng lồ và cuối cùng không thực hiện được, ngoài ra cũng có một số dự án ảo do một số nhà môi giới quốc tế làm không đúng mục đích, nếu chúng ta không tỉnh táo thì nhiều dự án sẽ không thể thực hiện được. 

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có nhiều văn bản nhắc nhở các địa phương phải thận trọng khi tiếp cận các dự án lớn và phải báo cáo Chính phủ, còn các dự án này gây ra lãng phí cũng có, nhưng không nhiều.

Một người dân khác quan tâm đến lĩnh vực đầu tư công cho biết: Mới đây chúng tôi đọc báo được biết Bộ trưởng tuyên bố chính sách đầu tư công trung hạn sẽ xóa cơ chế "xin cho". Bộ trưởng có thể nói rõ hơn không?

Vấn đề đặt ra là bình thường, một dự án nhóm C cũng phải mất 3-4 năm, nhóm B 4-5 năm, dự án nhóm A thì dài hơn, cho nên nếu anh quyết định đầu tư một dự án phải biết lấy tiền ở đâu ra, không thể trông chờ ký đầu tư một dự án rồi đi chạy vốn, thời gian qua chúng ta đã từng làm như vậy.

Bây giờ, để giải tỏa việc này thì điều đầu tiên là chúng ta phải xem có bao nhiêu tiền trong ngân sách ở Trung ương và địa phương, chọn ra những dự án quan trọng tạo sức lan tỏa cho cả nước thì đầu tư.

Có nhiều nội dung trong vấn đề này, trước khi ký quyết định đầu tư một dự án thì anh phải xem lại chủ trương có hiệu quả thực sự không và căn cứ vào cơ sở lý luận hiệu quả kinh tế, và có trách nhiệm tiền ở đâu đầu tư để hoàn thành dự án, không để thời gian kéo dài, là tiền đề nhằm đảm bảo dự án có hiệu quả, đây chính là kế hoạch đầu tư công trung hạn…

Các địa phương và doanh nghiệp rất yên tâm bởi vì khi vậy họ biết khi trúng thầu các dự án là có tiền, giảm đi nợ công không cho phép làm quá khối lượng. Ví dụ thực tế là ngay khi chúng tôi nhận nhiệm vụ lãnh đạo Bộ thì đã trình Chính phủ, Quốc hội đưa toàn bộ vốn trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2011-2015 thành trung hạn, công bố luôn có bao nhiêu danh mục, Quốc hội sẽ quyết tiền cho các danh mục là bao nhiêu, còn hằng năm làm bao nhiêu cấp bấy nhiêu.

Từ đó đến nay không có bộ ngành, địa phương nào lên Bộ Kế hoạch và Đầu tư xin cả.

Xin cảm ơn ông!