Dự án Bauxite: Vinacomin 'đã cân nhắc việc dừng dự án'

Bauxite tinh sau tuyển của nhà máy tuyển quặng tại Tân Rai

Đó là chia sẻ của TS. Nguyễn Tiến Chỉnh – Trưởng ban khoa học công nghệ và chiến lược phát triển Tập đoàn Than khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) với báo chí sáng 16/5.

Xin ông cho biết về tính hiệu quả của hai dự án Bauxite - alumin ở Tây Nguyên mà tập đoàn đang triển khai?

Hiệu quả của dự án được tính trên 30 năm và được tính chi tiết trên nhiều thông số. Chúng tôi đã xem xét và khẳng định dự án có hiệu quả dựa trên 3 thông số chính: Hiệu quả của nền kinh tế; tài chính; thời gian hoàn vốn. Tuy nhiên sản phẩm hiện nay chưa phải sản phẩm thương mại vì mới chỉ là thử nghiệm.

Nhưng giai đoạn đầu dự án đang bị lỗ?

Năm đầu tiên của dự án lỗ, nguyên nhân do khấu hao tính đủ, lại phải trả lãi vay. Theo kế hoạch dự án lỗ từ 3 – 5 năm đầu. Vì dự án làm lúc đầu chưa có kinh nghiệm, nhưng sau này sẽ giảm chi phí, dẫn tới giảm giá thành sản phẩm.

Công nghệ tại hai dự án này có đảm bảo không, thưa ông?

Công nghệ chúng ta áp dụng hiện nay đang thịnh hành trên thế giới. Đơn cử Tây Úc cũng có 3 nhà máy lớn sử dụng công nghệ này.

TS Nguyễn Tiến Chỉnh trả lời báo chí sáng 16/5. Ảnh LD

Thế còn công tác vận tải được thực hiện ra sao?

Chúng tôi không đầu tư phương tiện vận tải mà thuê DN khác thực hiện. Chi phí vận chuyển cũng được tính vào toàn bộ chi phí của dự án.

Thưa ông, việc dừng cảng Kê Gà có ảnh hưởng gì đến khâu vận chuyển?

Dừng cảng Kê Gà là hợp lý. Lưu lượng hàng hóa 2 dự án quá nhỏ. Xây dựng một cảng lớn không phải chỉ chuyên chở cho Vinacomin. Nếu kém hiệu quả chúng tôi cũng đề xuất dừng lại. Việc dừng cảng không ảnh hưởng đến dự án.  

Vấn đề môi trường có được đảm bảo khi triển khai dự án này không, thưa ông?

Môi trường là vấn đề rất rộng. Ở khâu khai thác của dự án chỉ có lợi chứ không gây hại cho môi trường. Lớp đất bóc lại phục vụ cho phát triển cây trồng, và cây chỉ tốt hơn chứ không xấu đi. Nhà máy tuyển cũng không thải cái gì ảnh hưởng đến môi trường.

Dự án được chia theo lô khai thác nên không vấn đề gì. Sau 2 – 3 năm lại hoàn nguyên và vẫn trồng cây được.

Sau sự kiện vỡ đập ở Hungary khiến dư luận cũng hết sức quan ngại. Vậy Hồ bùn đỏ của chúng ta có đảm bảo không?

Đúng là trước kia khi có sự kiện Hungary nên người ta cứ nghĩ như vậy. Chúng ta áp dụng công nghệ bùn đỏ là thải trong bùn lớp khô. Khoảng 10 – 12 ngày sau khi thải ra nó sẽ khô tự nhiên.

Do đó không lo ngại đến chuyện vỡ đập như ở Hungary. Lo ngại của chúng ta trước kia là độ pH, nhưng cái này cũng hoàn toàn an tâm. Chuyên gia nói làm như vậy quá an toàn.

Bauxite tinh sau tuyển của nhà máy tuyển quặng tại Tân Rai

Còn chi phí cảo tạo môi trường đã được tính đủ trong dự án chưa?

Trong phương án cuối cùng khi phân tích đánh giá, kể cả chi phí mà Bộ TN&MT dự kiến chuyển nhượng khai thác mỏ chúng tôi cũng đưa vào. Chi phí đã tính đủ, không chỉ chi phí hoàn nguyên mà có cả phí môi trường.

Ông có thể nói rõ hơn về những đóng góp của dự án cho địa phương?

Vùng Tây Nguyên trên nền tảng ban đầu còn sơ khai. Dự án có thể đóng góp cho ngân sách khoảng 400 tỷ mỗi năm. Ngoài ra dự án cũng góp phần làm thay đổi rất nhiều về cảnh quan đô thị, dân cư và thúc đẩy phát triển.

Chúng tôi cũng tuyển lao động tại chỗ và đào tạo con em địa phương đưa vào nhà máy, thiếu mới lấy ở ngoài…

Trước nhiều khó khăn thách thức lớn hai dự án này đang phải đối mặt, Nhiều ý kiến bảo nên dừng dự án. Còn Vinacomin?

Tập đoàn đã tính toán, cân nhắc việc dừng dự án Nhân Cơ khi vấn đề được đặt ra. Sau khi tính toán, cân nhắc các thành tố về kinh tế, xã hội và thị trường trong nước và toàn cầu, thuê tư vấn tính toán lại hiệu quả của dự án, tập đoàn nhận thấy có đầy đủ lý do để tiếp tục thực hiện dự án.

Thời gian để thu hồi vốn có thể kéo dài hơn trước đây (thời gian thu hồi vốn sẽ là 13 năm trong phương án tính toán trọn đời dự án là 30 năm, trong khi dự án có thể kéo dài đến 50 năm). Như vậy, dự án vẫn đạt được hiệu quả về kinh tế.

Trường hợp dự án triển khai không đạt hiệu quả, trách nhiệm sẽ thuộc về ai?   

Đã là DN làm dự án kinh tế, nếu thua thiệt thì Vinacomin phải chịu trách nhiệm về hiệu quả 2 dự án này.

Cụ thể trách nhiệm thuộc cá nhân nào thưa ông?

Người chịu trách nhiệm đầu tiên có lẽ là lãnh đạo cao nhất của tập đoàn.

Xin cảm ơn ông!