Điều 4 Hiến pháp: Cần luật hóa cách thức dân giám sát Đảng

Sau hai tháng triển khai tới các đơn vị, Bộ Thông tin và Truyền thông đã hoàn tất giai đoạn một về việc lấy ý kiến góp ý cho dự thảo Hiến pháp năm 1992. Hàng loạt những nội dung về chế độ chính trị, quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân, bảo vệ tổ quốc, bộ máy nhà nước…đã được tham gia góp ý đầy đủ.  

Về chế độ chính trị, điều 1 sửa đổi giữ nguyên đồng thời bổ sung chữ “dân chủ” để làm rõ hơn bản chất của Nhà nước, chế độ ta. Tuy nhiên để khẳng định hơn nữa chủ quyền đất nước theo đúng luật pháp quốc tế, đại biểu đề nghị bổ sung thành “Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một nước dân chủ, độc lập, có chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, bao gồm vùng đất gồm đất liền, các hải đảo gần bờ và xa bờ; vùng nước gồm vùng nước nội địa, biên giới, nội thủy, lãnh hải; vùng lòng đất phía dưới vùng đất và vùng nước; và vùng trời phía trên vùng đất và vùng nước”.

Tại điều 4, các ý kiến đều nhất trí về vai trò lãnh đạo của Đảng cũng như quy định nhân dân có quyền giám sát Đảng như quy định trong dự thảo sửa đổi Hiến pháp, nhưng đề nghị bổ sung thêm nội dung khẳng định “Đảng cộng sản Việt Nam là Đảng duy nhất cầm quyền; Đồng thời cần làm rõ hơn phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội. “Cách thức nhân dân giám sát Đảng cũng cần luật hóa và hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật” –các ý kiến góp ý Hiến pháp nêu.

Đối với các quy định tại chương II của dự thảo, các ý kiến đều thống nhất, việc chỉnh sửa và đưa các vấn đề quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về chương II là hợp lý, vì đã thể hiện sự tôn trọng của Nhà nước với quyền con người, và quyền công dân.

Dự thảo Hiến pháp cũng đã bổ sung thêm một số quyền mới và quan trọng mà Hiến pháp 1992 còn thiếu, như quyền được sống và nghiêm cấm cưỡng bức lao động, hay quyền xác định dân tộc, sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ, quyền được sống trong môi trường trong lành…

Tuy nhiên các ý kiến cũng cho rằng, cần phải viết và phân tách rõ hơn nội dung quyền con người và trách nhiệm của nhà nước trong vấn đề đảm bảo thực thi quyền con người như thế nào. Các quy định trong dự thảo sửa đổi còn quá chung chung về quyền con người, chưa phân biệt rõ quyền con người và quyền công dân.

Trong lĩnh vực bảo vệ Tổ quốc, dự thảo khẳng định lực lượng vũ trang có nhiệm vụ tuyệt đối trung thành với Đảng và bảo vệ Đảng, bổ sung việc thực hiện nghĩa vụ quốc tế của lực lượng vũ trang nhân dân. Tuy nhiên để gắn kết chỉnh thể các chế độ kinh tế - xã hội và quốc phòng – an ninh cần bổ sung các quy định có tính nguyên tắc “Kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường sức mạnh quốc phòng và an ninh trên cơ sở phát huy mọi tiềm năng của đất nước”.

Về vai trò của Chủ tịch nước, các ý kiến đề nghị bổ sung và làm rõ thẩm quyền của Chủ tịch nước trong giám sát hoạt động của Chính phủ, Thủ tướng bởi đây là các chức danh do Chủ tịch nước giới thiệu để Quốc hội bầu. Đồng thời Chủ tịch nước cũng phải có quyền triệu tập (chứ không phải yêu cầu như trong dự thảo) Chính phủ và Thủ tướng họp bàn những vấn đề liên quan.

Đối với Chính phủ, các quy định cụ thể để Chính phủ có thể thực hiện trách nhiệm “kiểm soát” hoạt động đối với các cơ quan thực hiện quyền lập pháp, quyền tư pháp chưa nổi bật. Nhất trí với hiến định thẩm quyền lập quy của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng…Tuy nhiên nhiều ý kiến cũng đề nghị có quy định chung trong việc bảo lưu quan điểm trong việc tham mưu các vấn đề lớn của đất nước để phân định rõ hơn trách nhiệm.

Sau hai tháng, việc lấy ý kiến góp ý cho dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 mới chỉ kết thúc giai đoạn đầu. Việc lấy ý kiến góp ý Hiến pháp sẽ còn tiếp tục được thực hiện cho đến ngày 30/9/201.