Đêm nay (27/12) 40 năm trước, Phạm Tuân xuất kích hạ gục B-52

Trước đó khoảng 5h chiều 27/12/1972, xác định B - 52 sẽ tiếp tục tập kích Hà Nội, Phạm Tuân được bí mật di chuyển ém sẵn tại sân bay Yên Bái. Cuộc đối đầu với chiến dịch B-52 ném bom ồ ạt của quân dân Hà Nội và miền Bắc đã kéo dài đến ngày thứ 9 với hàng loạt B - 52 bị bộ đội tên lửa, cao xạ bắn hạ. Dù không quân đã góp phần không nhỏ trong việc phá vỡ đội hình bảo vệ B-52 giúp cho bộ đội tên lửa vạch nhiễu tìm hạ B-52 nhưng thực tế vẫn chưa có chiếc B -52 nào bị không quân nhân dân Việt Nam hạ gục. Đó là món nợ canh cánh trong lòng mỗi phi công trẻ của không quân Việt Nam ham chiến đấu. 

Anh hùng Phạm Tuân người đầu tiên của không quân nhân dân Việt Nam điều khiển tiêm kích Mig -21 hạ gục pháo đài bay B-52. Ảnh: Hoàng Thùy.

Có tín hiệu B-52 xâm nhập tập kích từ hướng biên giới Lào, 9h tối Phạm Tuân được lệnh xuất kích đón lõng. Cánh én bạc Mig-21 vừa vút lên thì gặp lần lượt 2 tốp F4, nhưng lệnh từ sở chỉ huy cho phép Tuân cơ động vòng tránh để chỉ nhắm tới đối thủ nặng ký B-52.

  Đang bay trên Mig-21 với tốc độ mỗi phút hàng chục km, Tuân được sở chỉ huy phát hiện và thông báo B-52 còn cách 100km, anh điều khiển Mig-21 thẳng tiến. Xác định chiếm độ cao ưu thế, Tuân kéo máy bay lên cao và nhanh chóng được thông báo còn cách Mig-21 chỉ 10km.

Căng thẳng nghẹt thở từng giây...Lúc này các sở chỉ huy địa phương Hà Nội, Thọ Xuân, Mộc Châu và Yên Phong đều cùng dẫn hướng Tuân ngắm với mục tiêu B-52. Lúc đó tướng Trần Hanh, Phó Tư lệnh không quân phải lệnh các sở chỉ huy khác ngừng liên lạc để Sở chỉ huy Quân chủng thống nhất dẫn đường.

Chỉ còn cách B-52 có 4km...Sở chỉ huy lệnh Tuân phóng cả 2 tên lửa và nhanh chóng thoát ly. Cương quyết tiếp cận Tuân lao vào gần hơn, sở chỉ huy ra tiếp lệnh công kích, Tuân vẫn trấn an và vào gần hơn. Đến lệnh thứ 3, chỉ trong tích tắc, anh kéo cần lái lấy độ cao ưu thế, chỉnh điểm ngắm tốt cho tên lửa và nhấn nút phóng cả 2 tên lửa rồi nhanh chóng thoát l.

2 quả tên lửa nối nhau vụt cháy sáng màn đêm ngắm chắc B-52. Trước khi lượn thoát ly Tuân còn kịp thấy chiếc B-52 bùng cháy như sau này ông kể lại.

Khi hạ gục B-52, thời gian chỉ tính bằng vài giây, nhưng như tướng Phạm Tuân sau này phân tích, để có được vài giây thành công ấy là kết tinh của cả một quá trình tích lũy kinh nghiệm, đúc rút qui luật và đưa ra cách dẫn đường hiệu quả, cộng thêm ý chí quyết đánh và quyết thắng của cả một thế hệ.

Chiếc Mig-21 số hiệu 5121 do anh hùng phi công Phạm Tuân điều khiển bắn rơi B-52 trong đêm 27/12/1972

Là máy bay ném bom tầm xa niềm tự hào của không lực Mỹ, B52 có cự ly bay hàng chục ngàn kilomet, mang 30 tấn bom. Để bảo vệ B-52 có hàng chục máy bay tiêm kích đi kèm thành vành đai dày đặc.

Máy bay Mig -21 có trần bay 20 km, tốc độ hơn 2000km/h. Vì vậy nếu B- 52 vào tập kích ban ngày thì rất dễ trở thành mồi ngon cho Mig -21. Chính vì vậy Mỹ đã chọn cách đưa B -52 bay tập kích ban đêm, với vành đai máy bay tiêm kích dày đặc cùng với khả năng gây nhiễu mạnh, hòng làm mù mắt ra đa và không quân Việt Nam. Nhưng cuối cùng không lực Mỹ đã gặp phải thất bại không ngờ trước ý chí và tài năng của quân dân Việt Nam cùng sự giúp đỡ quí báu của các chuyên gia Liên Xô.

Cũng trong đêm 27, Bộ đội Tên lửa bảo vệ Hà Nội với 32 quả đạn đã bắn rơi 4 máy bay B-52, trong đó có 2 chiếc rơi tại chỗ.

Lúc 22 giờ 50 phút, từ trận địa Tam Sơn (Từ Sơn, Bắc Ninh), Tiểu đoàn 94 (Trung đoàn 261) do Tiểu đoàn trưởng Trần Minh Thắng chỉ huy đã bắn rơi 1 chiếc B-52 xuống khu vực Quế Võ, Bắc Ninh. Đến 23 giờ 2 phút, Tiểu đoàn 72 (Trung đoàn 261) được lệnh tiêu diệt tốp B-52 từ hướng tây đang lao vào đánh Hà Nội. Tiểu đoàn trưởng Phạm Văn Chắt sau khi không tìm thấy dấu vết B-52 trên màn nhiễu ra đã đã quyết định đánh bằng 2 quả đạn theo phương pháp bám sát vào chính giữa dải nhiễu đậm, mịn. Đạn gặp mục tiêu, chiếc B-52 chưa kịp cắt bom đã bốc cháy rơi xuống Ngọc Hà (Ba Đình, Hà Nội) và đường Hoàng Hoa Thám. Đây là chiếc máy bay B-52 duy nhất bị bắn rơi khi chưa kịp cắt bom trong cả 12 ngày đêm của Chiến dịch. Phần thân xác của chiếc máy bay này nay vẫn nằm giữa hồ Hữu Tiệp, làng Ngọc Hà, Hà Nội và trở thành biểu tượng thất bại ê chề của không lực Mỹ.

2 chiếc B-52 còn lại bị bắn rơi trong đêm 27-12 là chiến công của các Tiểu đoàn 77 (Trung đoàn 257) và Tiểu đoàn 59 (Trung đoàn 261) vào lúc 23 giờ 4 phút và 23 giờ 6 phút.

Trong ngày và đêm 27-12, quân và dân miền Bắc còn tiêu diệt 5 chiếc F-4, 2 chiếc A-7, 1 chiếc A-6 và 1 máy bay lên thẳng HH-53 đến cứu giặc lái.                                                                                                                                  Hướng Minh