Đề xuất chính sách kiểu “trên mây”

Chuyên đề: Những chính sách thiếu thực tiễn và bài học xây dựng chính sách của Việt Nam

Từ đề án Luật nhà văn
Hiếm có một đề án luật nào lại bị bác bỏ nhanh, bị “dập tắt” nhanh như Đề án Luật Nhà văn. Khi vừa mới được đề xuất, chính những người viết văn đã không đồng tình với việc ra luật này.

Dự thảo Luật Nhà văn khiến cho nhiều "nhà" cũng muốn xin làm luật. Nguồn internet

Trả lời báo chí, Nhà thơ Bằng Việt chia sẻ: “Tôi chưa hình dung ra chuyện này vì chưa thấy có nước nào trên thế giới có Luật Nhà văn”. Nhà văn Hoàng Minh Tường cho biết: “Khi thấy có người đề xuất ra Luật Nhà văn, tôi thấy ngạc nhiên, buồn cười lắm”. Còn nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo đặt vấn đề: “Nếu xây dựng Luật Nhà văn thì chắc sẽ phải có Luật Nhà thơ, Luật Nhà phê bình rồi Luật Họa sĩ, Luật Nhạc sĩ...?”.

Một giảng viên Luật Trường Đại học Luật Hà Nội (đề nghị giấu tên) cho biết: “Không có luật nhà văn thì nhà văn vẫn sáng tác, mà có luật nhà văn thì nhà văn vẫn cứ sáng tác. Công việc sáng tác, đâu cứ phải đưa vào luật là làm được, là làm tốt hơn. Hơn nữa, mối quan hệ giữa sáng tác nhà văn với xã hội mà đưa luật ra rất dễ bị hiểu lầm... Tôi nghĩ trên thế giới chắc rất hiếm có nước nào đề xuất Luật Nhà văn. Trong khi chúng ta đang thiếu khá nhiều luật, nhiều quy phạm pháp luật để điều chỉnh các mối quan hệ trong xã hội thì lại có những đề xuất luật thừa đến vậy”

Không chờ đến khi dư luận có quá nhiều phản ứng gay gắt, tại phiên họp bế mạc kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa 13, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, sau khi tiếp thu ý kiến của đại biểu, Ủy ban đề nghị rút khỏi chương trình 3 dự án: Luật nhà văn, Luật bảo vệ quyền riêng tư, Luật bảo vệ sức khỏe tâm thần vì phạm vi điều chỉnh, chính sách, nội dung cơ bản chưa được làm rõ.  Đây là kết quả cho một đề xuất luật “thừa”

Đến rất nhiều ý tưởng “chính sách trên mây” khác

Đầu tháng trước, tại phiên họp UBTV Quốc hội, dự án Bảo hiểm Việc làm cũng bị phản biện gay gắt. Chính Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nói thẳng trong phiên họp: "Giả sử tôi là người lao động đi tìm việc làm, đọc luật này tôi chưa thấy chính sách gì ở đây cả. Vấn đề quan trọng là chính sách ban hành phải giải quyết được việc làm cho người dân. Để người chưa có việc làm sẽ có việc làm, ai đang có việc sẽ không bị thất nghiệp... Tôi nghe luật mà thấy chán quá".

Theo Chủ nhiệm UB Pháp luật Phan Trung Lý, nên xem lại sự cần thiết của bảo hiểm việc làm. Trong bối cảnh vẫn chưa đủ ngân sách để chi trả cho bảo hiểm thất nghiệp như hiện hành mà dự án Luật Việc làm còn muốn mở rộng sang cả lao động ngắn hạn là thiếu khả thi. Ông Lý nhận định, đây là một chính sách "chưa chín chắn" khi phủ nhận một số quy định về bảo hiểm thất nghiệp trong Bộ Luật Lao động vừa sửa đổi. Chủ nhiệm UB Tài chính - Ngân sách Phùng Quốc Hiển cũng cho rằng: Nên cân nhắc đến ngân sách chi trả.

Cũng mới đây, Thành ủy Hà Nội ban hành chỉ thị về thực hành tiết kiệm tổ chức đám cưới với Đảng viên của mình. Theo dự thảo chỉ thị của Thành ủy Hà Nội, cán bộ, đảng viên tổ chức tiệc cưới không được quá 300 người; không tổ chức cưới ở khách sạn 5 sao, khu du lịch cao cấp. Trong tình hình hiện nay, đúng là việc có những chính sách với mục đích hạn chế tham nhũng, lãng phí, điều chỉnh các hành vi, hoạt động của các cá nhân, đảng viên là điều hết sức cần thiết. Nhưng cái khó đặt ra là: Thực thi nó thế nào? Ai kiểm soát cái này? Và nó đã phù hợp với văn hóa cộng đồng Việt Nam chưa? thì có lẽ cơ quan ra chỉ thị đã chưa lường hết được. Đã có một thời, chúng ta phát động tổ chức đám cưới đời sống mới, hô hào tiết kiệm nhưng đến nay nó hoàn toàn phụ thuộc vào mỗi gia đình, phụ thuộc vào ý thức mỗi con người. Và vì nó mang tính ý thức nên để tác động tới vấn đề cưới xin, phong tục chỉ có thể là các biện pháp vận động, tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức chứ không thể ra một chỉ thị 'thiết quân luật' là có thể áp dụng hiệu quả theo ý muốn chủ quan được.

Hạn chế những tiệc cưới xa hoa, phát huy tinh thần tiết kiệm chống lãng phí là điều rất cần nhưng chính sách phải tính đến hiệu quả và nguồn lực thực thi quản lý. Nguồn internet

Đó là một vài những ý tưởng đề xuất chính sách kiểu “trên mây” mới xảy ra gần đây. Trên thực tế, chúng ta còn biết đến nhiều chính sách còn xa rời thực tiễn hơn rất nhiều, có trường hợp trở thành chuyện “hài hước” như “Ngực lép không được lái xe”, “ngày chẵn đi xe biển chẵn, ngày lẻ đi xe biển lẻ”, “Thu phí phương tiện vào nội thành”....

Bài 2: Những chính sách “chết” trên giấy