ĐBQH tranh luận về quyền ban hành văn bản pháp luật ở cấp huyện, xã
Tại phiên họp đầu tiên của Hội nghị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) chuyên trách diễn ra sáng 15/4, một số ĐBQH đồng tình với đề nghị bỏ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của cấp huyện, xã. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng không nên bỏ thẩm quyền này với nhiều phân tích khác nhau.
![]() |
Nhiều ý kiến của đại biểu Quốc hội cho rằng nên giữ thẩm quyền ban hành văn bản pháp luật cho chính quyền địa phương nhưng giới hạn phạm vi. |
Ủy ban thường vụ Quốc hội cho rằng, để bảo đảm chính quyền cấp huyện thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn được giao và phù hợp với đặc điểm của địa phương thì việc giao cho chính quyền cấp này thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật là cần thiết, nhưng phải xác định rõ phạm vi, thẩm quyền và hình thức văn bản; đồng thời, quy định chặt chẽ quy trình ban hành nhằm khắc phục hạn chế hiện nay là cấp chính quyền này ban hành nhiều văn bản nhưng nội dung lại ít có quy định mới, hiệu lực, hiệu quả không cao. Theo đó, Dự thảo quy định HĐND cấp huyện ban hành nghị quyết; UBND cấp huyện ban hành quyết định để quy định những vấn đề mà luật, nghị quyết của Quốc hội giao.
Đối với cấp xã, đây là cấp cơ sở có trách nhiệm triển khai thực hiện pháp luật, do đó Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị không giao cho cấp này thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Hơn nữa, qua khảo sát thực tế cho thấy, mặc dù Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2004 giao cho cấp xã ban hành văn bản quy phạm pháp luật, nhưng có nhiều văn bản quy phạm pháp luật loại này chỉ sao chép lại văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên, thậm chí không đúng với văn bản của cơ quan cấp trên… Do đó, Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị không quy định thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của cấp xã.
Trước vấn đề này, đại biểu Trần Du Lịch, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH TP.HCM đặt câu hỏi: “Chúng ta đang mong muốn phát huy dân chủ cơ sở. Lệ làng, nếu không trái phép vua, có giá trị rất lớn, tại sao lại bỏ đi? Cơ sở gì huyện, xã không ra văn bản?”.
Còn ĐB Đồng Hữu Mạo (Thừa Thiên- Huế) thì cho rằng: Lý lẽ của giải trình không thuyết phục. Không thể lấy lý do cấp xã hay sao chép hoặc ban hành văn bản trái với quy định của văn bản cấp trên mà bác quyền của họ được.
“Tới đây mọi cấp xã đều có HĐND, nếu bỏ chức năng này thì mai mốt họ muốn đưa ra một số nghị quyết để thống nhất, phù hợp với địa phương và không trái luật, nếu không có cơ chế này thì làm thế nào. Ví dụ nông thôn mới có những cái chưa sát với một số cơ sở, thì họ bàn về con đường, lề đường, trồng cây hai bên lề đường, bảo vệ thế nào… làm mọi thứ ở nông thôn thì cấp trên không thể bàn cụ thể được. Không có HĐND thì ai đưa ra cái đó ở địa phương?”, ĐB Đồng Hữu Mạo lập luận.
ĐB Võ Thị Hồng Thoại cũng cho rằng, cấp huyện, xã quản lý hàng ngàn dân tại sao không được ban hành văn bản để thực hiện? Vì vậy, bà đề nghị mạnh dạn giao cho HĐND, UBND được quyền ban hành văn bản pháp luật nhưng hướng dẫn theo thẩm quyền, áp dụng trong điều kiện cần thiết để quản lý trật tự địa phương, bởi những văn bản này không nhiều.
Nhiều ý kiến của các đại biểu khác cũng cho hay việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật của HĐND các cấp là rất quan trọng. Nếu không ban hành thì có độ trễ khi tổ chức thực hiện ở địa phương. Vì thế, vẫn nên để chính quyền địa phương có thẩm quyền ban hành văn bản pháp luật nhưng hạn chế phạm vi.