ĐBQH lý giải tình trạng lãnh đạo nhiều hơn nhân viên

Đại biểu Mai Thị Phương Hoa (Đoàn Nam Định) cho biết, công tác cải cách hành chính còn một số hạn chế. Thứ nhất, cơ cấu tổ chức cơ quan hành chính, nhất trí với đánh giá của đoàn giám sát Quốc hội đó là cơ cấu tổ chức tiếp tục được giữ ổn định, không tăng thêm Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan trực thuộc Chính phủ nhưng tổ chức bộ máy còn nhiều tầng nấc, còn cồng kềnh nhiều đầu mối, một số nơi kết quả không cao.

“Đó là việc thành lập một loạt tổ chức bộ máy mới từ TƯ đến địa phương. Ví dụ, Nghị định số 55 của Chính phủ quy định về việc thành lập bộ phận pháp chế thì từ Trung ương đến UBND các tỉnh, thành phố đều có Vụ pháp chế, phòng pháp chế. Kết quả là ở UBND các tỉnh thành phố thành lập tới 291 các phòng pháp chế trên tổng biên chế chuyên trách 5.400 người”- ĐB Phương Hoa nhấn mạnh.

ĐBQH Mai Thị Phương Hoa

Một ví dụ khác được ĐB Phương Hoa nêu ra là việc thành lập Ban chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia. Các tỉnh thành lập một loạt Ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới.

“Chúng tôi không nói việc thành lập các cơ quan nêu trên là sai, nhưng rõ ràng với cách thức thành lập như vậy chúng ta không kiểm soát được một cách tổng thể bộ máy hành chính nhà nước, đã làm gián tiếp tăng bộ máy biên chế hành chính”- bà Hoa nói.

Một ví dụ nữa về sự cồng kềnh nhiều tầng nấc trong nhiều Bộ đó là việc thành lập các phòng trong vụ chuyên môn. Hiện nay, cơ cấu tổ chức của Bộ phổ biến theo mô hình truyền thống đó là trong một bộ có tổng cục, vụ. Trong Tổng cục thì cũng có cục, vụ. Trong cục, vụ thì có phòng ban, chi cục. Nghị quyết (NQ) 39 của Bộ Chính trị đã nêu cơ bản không tổ chức phòng trong vụ và Nghị định số 123 của Chính phủ cũng đã quán triệt rất rõ ràng chủ trương nêu trên.

“Tuy nhiên qua báo cáo của Chính phủ chúng ta thấy hiện nay chỉ có 2/22 vụ không có phòng trong vụ còn tất cả các vụ còn lại còn có phòng chiếm tới 63,3% . Hiện nay số phòng trong vụ đã giảm trong những năm gần đây vẫn còn tới 681 phòng như vậy,  rõ ràng chúng ta biến cái cá biệt, cái đặc thù thành phổ biến… Việc thành lập phòng trong vụ gây tình trạng lãnh đạo nhiều hơn công chức”- bà Phương Hoa nhấn mạnh.

Do thiếu sự kiên quyết, còn nể nang

Theo ĐB Phương Hoa, một trong những nguyên nhân của tình trạng này là thiếu sự kiên quyết, còn nể nang khi ban hành các quy định, các Nghị định (NĐ) về tổ chức hoạt động của các Bộ. Có một bất hợp lý là NĐ về cơ cấu bộ máy tổ chức hành chính lại do chính Bộ ngành làm tờ trình trình Chính phủ phê duyệt, rồi trình Quốc hội. Do đó, đề nghị các Bộ ngành nêu cao trách nhiệm hơn nữa, công tác này nên giao về Bộ Nội vụ còn các Bộ ngành tham gia, có như vậy mới giữ nghiêm kỷ cương, pháp luật.

Một tồn tại khác đó là sự chồng chéo giữa các ban ngành. Đây là vấn đề đáng suy nghĩ mặc dù các cơ quan Bộ, ngang bộ đa ngành, đa lĩnh vực thực hiện theo nguyên tắc một cơ quan làm nhiều việc, một việc giao cho một cơ quan chủ trì, chịu trách nhiệm chính nhưng với cách thức tổ chức nêu trên thì quy tắc này vẫn chưa được thực hiện.

Bà Phương Hoa cũng cho rằng, kết quả công việc tinh giảm biên chế đạt được còn khiêm tốn. Theo báo cáo, mặc dù biên chế công chức được quản lý chặt chẽ hơn và có xu hướng giảm (giai đoạn 2014-2016 giảm 4.000 người/năm) nhưng vẫn còn 11 địa phương sử dụng vượt quá số biên chế được giao. Một số bộ ngành chưa thực hiện nghiêm việc tinh giảm biên chế, đặc biệt trách nhiệm người đứng đầu chưa cao.

Trong 2 năm 2015 và 2016, khối các cơ quan hành chính tinh giản biên chế 2.253 người, chỉ chiếm 0,83% trong tổng số 272.952 biên chế. Số đơn vị sự nghiệp công lập tăng và chưa có xu hướng giảm. Cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị sự nghiệp công lập chưa được đẩy mạnh.

Trước đó, trả lời báo giới bên hành lang Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân cho rằng, muốn tinh giản bộ máy, biên chế thì nên đổi mới phương pháp, chế độ làm việc.

“Chúng ta nói đang thực hiện chế độ làm việc chuyên viên, kết hợp chuyên viên với thủ trưởng nhưng phần lớn vẫn làm việc theo thủ trưởng. Tức là một việc phân công cho nhiều người. Chuyên viên thì có thể làm nhiều việc nhưng một việc chỉ giao một người. Do đó, vấn đề biên chế phải dựa trên 3 trụ cột chính là giảm đầu mối, sắp xếp lại cơ cấu bên trong của đầu mối đó (vấn đề này rất quan trọng) và sắp xếp chức năng nhiệm vụ không giao thoa, trùng lặp. Trên cơ sở đó, chúng ta giảm được biên chế nói chung, từng vị trí việc làm sẽ xác định được để nâng cao hiệu quả, hiệu lực.

Cũng như sắp tới đây, cơ chế tiền lương sẽ được bàn tại Hội nghị Trung ương 7 trên cơ sở giải quyết được 2 nghị quyết của Hội nghị Trung ương 6 là Sắp xếp tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị và Đổi mới cơ chế, đổi mới cơ chế tài chính, sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập”- Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân chia sẻ.