ĐBQH không muốn "bấm nút những thứ đã an bài"

Nhận xét về Luật hiện hành, Phó trưởng đoàn TP.Hồ Chính Minh Trần Du Lịch phải thất vọng khi dự án Luật NSNN sửa đổi chẳng có điểm gì mới so với luật hiện hành do vẫn lồng ghép giữa trung ương và địa phương và chỉ toàn quyết những thứ đã “an bài”.

Để dẹp “nạn” chạy chỉ tiêu ngân sách tại địa phương, ĐB Trần Du Lịch đề xuất, thông qua ngân sách Nhà nước qua 2 kỳ họp Quốc hội. Kỳ họp giữa năm Quốc hội sẽ bàn luận, mổ xẻ từng địa phương, ngành năm tới cần chi khoản gì. Sau đó Chính phủ sẽ rà soát lại, trình ra Quốc hội để “bấm nút” quyết định ngân sách chi địa phương vào kỳ họp cuối năm.

“Phải bỏ kiểu phân bổ ngân sách địa phương kiểu Quốc hội quyết định trên mọi thứ đã an bài như bây giờ, muốn cắt ai, tăng cho ai đều không thể làm được” – ĐB Lịch nói.

ĐBQH Vương Đình Huệ (tỉnh Bình Định): Đang tồn tại thực tế là địa phương muốn thu ít nhưng chi cao, còn trung ương muốn thu nhiều nhưng lại chi ít

Phân tích về dự thảo Luật, ĐB Bùi Đức Thụ (tỉnh Lai Châu) buồn rầu: tiếng là Quốc hội quyết tất cả, nhưng nhiều khi ĐBQH không có đủ thời gian nghiên cứu hàng trăm trang giấy dự thảo luật cần thông qua. “Quốc hội chỉ “hợp thức hóa các khoản chi trước đó và “bấm nút” thông qua những gì cơ quan hành pháp soạn thảo, chuẩn bị sẵn.

Tương tự, ĐB Nguyễn Thị Quyết Tâm cho rằng, Quốc hội phải thể hiện được thực quyền trong quyết định về ngân sách, chứ không chỉ “hợp thức hóa việc đã rồi” như hiện nay.

“Nếu cứ làm theo hiện nay, cứ thấy ở đâu cần thì lại phải xin thì có người cho. Các đồng chí cứ đi làm việc ở địa phương, nghe họ trình bày, xin rùi lại quyết… là không ổn. Do đó, việc phân bổ nguồn lực quốc gia vốn đã hạn hẹp thì lại phân bổ vậy không căn cơ, không hiệu quả”- ĐB Tâm nhận định.

ĐB Tâm cũng ủng hộ phương án nên thông qua phân bổ ngân sách địa phương theo 2 bước như đề xuất của ĐB Lịch.

Liên quan đến minh bạch thu chi NSNN, ĐB Vương Đình Huệ (tỉnh Bình Định) cho rằng, luật cần tính toán đến những quy định về phân chia ngân sách sao cho việc thu chi NSNN đạt hiệu quả cao nhất. Trước đây, quy định định mức theo kiểu cho có nên buộc các cơ quan phải nói dối, nên khi chuyển sang cơ chế khoán chi theo Nghị định 130 của Chính phủ hiệu quả thu chi đã tăng lên rõ rệt.

Theo ĐB Vương Đình Huệ, dự thảo luật lần này chỉ tính đến kỷ luật ngân sách mà chưa đề cập đến hiệu quả của hoạt động ngân sách là chưa đầy đủ, điều này cần phải được làm rõ và bổ sung thêm.

Còn ĐB Nguyễn Bá Thuyền (tỉnh Lâm Đồng) thì nhấn mạnh tới chuyện phân định rõ ngân sách địa phương và Nhà nước. Trong đó, các cơ quan ngành dọc cần phải đảm bảo cân đối thu chi để đảm bảo an toàn cho NSNN. Với số ngân sách ít ỏi như hiện nay nếu cứ phân bổ tràn lan sẽ không đủ.

Bên cạnh đó ĐB Thuyền cũng cho rằng, cần có những cơ chế quản lý các loại quỹ đang được hình thành tràn lan (quỹ bảo trì đường bộ, quỹ quốc phòng…) hiện nay.

“Dường như thu phí của dân là dễ nhất nên cơ qua nào cũng muốn thu. Cho nên tôi kiến nghị cần phải xem xét lại khái niệm quỹ và có sự quản lý chặt chẽ đối với việc thành lập các loại quỹ này”, ĐB Thuyền kiến nghị.

Đánh giá việc sửa Luật NSNN là cần thiết, ĐB Lê Thanh Hải – Bí thư Tỉnh ủy TP.Hồ Chí Minh, Trưởng đoàn ĐB TP.Hồ Chí Minh lưu ý, tiền ngân sách là tiền góp của dân nên phải tiết kiệm hiệu quả. Nhưng thực tế sử dụng đồng vốn ngân sách hiệu quả đem lại không cao.

“Luật NSNN cần sửa làm sao phải toát lên được quá trình thực hiện và vận hành trên tinh thần là phải tiết kiệm một cách triệt để. Tôi chưa dám nói đến mức phải kêu gọi thắt lưng buộc bụng, nhưng tình hình ngân sách hiện đang khó khăn. Vấn đề không chỉ kêu gọi mà cơ chế chính sách phải thay đổi, sao cho dòng vốn được sử dụng hiệu quả. Sau đó mới tính tới chuyện nuôi dưỡng nguồn thu để dành cho chi” – ĐB Lê Thanh Hải chia sẻ.

Cũng theo ĐB Vương Đình Huệ này, cần bổ sung quy định dự toán ngân sách trong dự thảo luật, bởi hiện nay, dự toán ngân sách của vẫn mang tính cảm tính nhiều hơn. Trong quá trình làm dự toán thì số liệu của trung ương và địa phương thường vênh nhau, địa phương muốn thu ít nhưng chi cao, còn trung ương muốn thu nhiều nhưng lại chi ít.

Ngoài ra, các khoản thu theo thông lệ quốc tế cần được cho vào thu NSNN. Ví dụ, khoản thu từ tiền cổ tức của các doanh nghiệp nhà nước… nên được đưa vào thu NSNN và sau đó dành cho mục tiêu phát triển. Tương tự, những khoản thu từ quyền sử dụng đất, xổ số kiến thiết… không nên tính vào khoản thu điều tiết và nên để lại địa phương sử dụng. Làm như vậy sẽ phù hợp với điều kiện thực tế hiện nay, phù hợp với thông lệ quốc tế và tạo ra cơ chế thông thoáng cho địa phương phát triển.