Đảm bảo an toàn cho trẻ trên môi trường mạng, tạo lập niềm tin số cho người dân

Đây là một trong những nội dung chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính đối với Bộ TT&TT mới đây.

Quá nhiều nguy cơ đối với trẻ nhỏ khi lướt mạng

Theo thống kê của Bộ TT&TT, Việt Nam có tới 82% trẻ em đang tiếp cận với Internet nhưng lại chưa có nhiều giải pháp công nghệ để bảo vệ trẻ khi tham gia môi trường mạng. Còn trong một công bố khảo sát hồi năm 2020 của Bệnh viện Nội tiết Trung ương (thực hiện trên hơn 2.800 trẻ 11-14 tuổi qua 2 năm 2018-2019) cho thấy, 100% các cháu được khảo sát đều dùng mạng xã hội, hơn 1/2 chơi game trên mạng. Con số này hiện nay chưa có khảo sát mới nhưng được các chuyên gia dự báo tăng gấp 1,5 lần.

Báo cáo của Bệnh viện Nội tiết Trung ương cũng cho biết, hơn 50% trẻ em được hỏi đều chơi game, có trên 34% các cháu chơi game trên 1 giờ/ngày, 100% trẻ được hỏi có dùng mạng xã hội, 88% trong đó vào mạng dưới 60 phút/ngày. Thời điểm khảo sát này trước khi đại dịch Covid-19 càn quét tại Việt Nam, do đó nhiều chuyên gia cho rằng, những con số này thậm chí đã tăng gấp đôi khi trẻ phải ở nhà thực hiện giãn cách xã hội và học trực tuyến.

Còn theo báo cáo của UNICEF tròng vài năm qua cho thấy, Việt Nam có khoảng 24,7 triệu trẻ em, trong đó 2/3 trẻ có thể tiếp cận thiết bị kết nối Internet. Trong số này, 82% trẻ em Việt Nam trong độ tuổi 12-13 tuổi có sử dụng Internet và con số này tăng lên 93% đối với trẻ từ 14-15 tuổi. Theo đánh giá của các chuyên gia công nghệ, mức độ tham gia các hoạt động trên không gian mạng của trẻ em ở Việt Nam là rất lớn và chưa bao giờ trẻ dành nhiều thời gian cho Internet như hiện nay. 

Thực tế cùng với sự phát triển nhanh của kinh tế xã hội, chất lượng đời sống của người dân ngày một tăng lên. Trong mỗi gia đình Việt hiện nay trẻ em tiếp xúc với smartphone và Internet đã trở lên phổ biến và những nguy cơ là thường trực đối với trẻ. Từ việc lướt Facebook, TikTok hay xem YouTube quá nhiều nhưng trên đó có quá nhiều video clip bạo lực, clip 18+, các trào lưu/xu hướng dẫn dụ và lôi kéo trẻ tham gia những hoạt động nguy hiểm; thậm chí cả những clip xấu độc cũng rất phổ biến khiến phụ huynh rất khó kiểm soát, không thể giám sát nổi.

Cô Đồng Thị Thủy, giáo viên một trưởng tiểu học tại Thạch Bàn, Long Biên, Hà Nội cho biết: “Thực sự rất khó kiểm soát và bảo vệ con cái trên không gian mạng và môi trường Internet hiện nay khi những nguy cơ mất an toàn thông tin nói riêng, các hành vi bắt nạt, xâm hại trẻ… nói chung ngày càng phổ biến và khó kiểm soát. Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng cần vào cuộc để bảo vệ trẻ em, tránh để những nội dung đen, nội dung xấu độc làm vấy bẩn tâm hồn và tuổi thơ của các em”.

Bảo vệ trẻ em trên mạng, tạo lập niềm tin số

Quay lại chỉ đạo của Thủ tướng, người đứng đầu Chính phủ cho rằng chúng ta cần lưu ý về hoàn thiện cơ chế chính sách; tiếp tục nâng cao nhận thức, phổ biến kiến thức, phổ cập kỹ năng bảo đảm an toàn thông tin cho người dân, tạo lập niềm tin số trên môi trường mạng, thúc đẩy người dân sử dụng các nền tảng số Việt Nam.

Theo Thủ tướng, việc tham gia hoạt động trên mạng mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng khiến các em phải đối mặt với rủi ro như tiếp cận với nội dung độc hại, bị phát tán thông tin riêng tư, nhạy cảm. Trẻ cũng có thể bị bắt nạt trực tuyến hoặc rơi vào tình trạng nghiện Internet. Chính vì vậy, năm 2021, Chính phủ đã phê duyệt Chương trình “Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021 - 2025”. Đây là lần đầu tiên, Việt Nam có một chương trình cấp quốc gia riêng về bảo vệ trẻ em trên mạng. 

Thủ tướng nhấn mạnh, chương trình với mục tiêu kép là bảo vệ bí mật đời sống riêng tư và ngăn chặn, xử lý các hành vi lợi dụng môi trường mạng để xâm hại trẻ em, đặc biệt chú trọng đến việc tạo ra hệ miễn dịch số giúp trẻ tự nhận biết và có khả năng tự bảo vệ mình. Chương trình không chỉ tập trung vào vấn đề bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng mà còn mong muốn thúc đẩy phát triển các sản phẩm, ứng dụng giúp các em truy cập, khai thác nguồn tài nguyên trực tuyến một cách hiệu quả và an toàn. 

Được biết, ngay sau khi chương trình được ban hành, Bộ TT&TT đã có quyết định cụ thể hóa các nhiệm vụ nhằm tăng cường thông tin, tuyên truyền đến toàn xã hội về hiện trạng, các nguy cơ đối với trẻ em và kiến thức, định hướng trẻ tương tác an toàn, lành mạnh trên môi trường mạng; tạo lập niềm tin số cho người dân, nhất là các phụ huynh có con em đang trong giai đoạn nhạy cảm nhất.

Bình luận về nội dung này dưới góc nhìn kĩ thuật, ông Ngô Tuấn Anh, CEO Công ty An ninh mạng thông minh SCS cho rằng, cha mẹ có thể sử dụng một số giải pháp chặn lọc nội dung độc hại để bảo vệ con em. Những giải pháp kỹ thuật sẽ giúp người dùng chủ động thích ứng kịp thời với nguy cơ trên mạng. Song các bậc phụ huynh phải trợ giúp để con có thể tự bảo vệ mình trên môi trường mạng, trong đó sự đồng hành của cha mẹ vẫn là quan trọng nhất.

Nam Phương