Đại sứ Phạm Quang Vinh: “Tiếp tục phát huy đà quan hệ Việt – Mỹ”

Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ Phạm Quang Vinh

- Chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Donald J. Trump tới Việt Nam đã để lại ấn tượng sâu sắc với người dân Việt Nam. Xin Đại sứ cho biết nhận định của mình về ý nghĩa chuyến thăm trong quan hệ hai nước?

- Trong khi Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc là lãnh đạo đầu tiên của Đông Nam Á thăm Mỹ, Tổng thống Trump cũng chọn Việt Nam là nước Đông Nam Á đầu tiên thăm và là Tổng thống Mỹ đầu tiên thăm Việt Nam ngay trong năm đầu nhiệm kỳ. Phía Mỹ cho biết, trong chuyến thăm 5 nước châu Á lần này, Việt Nam là nước Tổng thống Trump dành thời gian thăm lâu nhất và duy nhất đi hai nơi, Hà Nội và Đà Nẵng, chọn Việt Nam để công bố chiến lược mới với khu vực. Tổng thống Trump cũng có ấn tượng rất tốt đẹp về chuyến đi Việt Nam tháng 11/2017 và đã trả lời phỏng vấn, đăng trên mạng Twitter của mình như sau: “Tôi đã có chuyến thăm tuyệt vời tới Việt Nam và có những ngày quan trọng đầy ắp sự kiện và các cuộc hội đàm cùng với lãnh đạo cấp cao Việt Nam”.

Đó là những kết quả thực sự ý nghĩa. Nhưng cũng phải thấy rằng, vẫn còn nhiều việc đang đặt ra và phải giải quyết, nhất là trong bối cảnh Chính quyền mới ở Mỹ đã và đang tiếp tục điều chỉnh các chính sách và quan hệ với các nước, theo hướng đặt lợi ích Mỹ lên trên hết, nhất là về kinh tế, thương mại, giành lại công ăn việc làm, xử lý thâm hụt thương mại. Theo đó, cần bàn bạc, xử lý theo hướng công bằng, hai bên cùng có lợi, trên cơ sở thúc đẩy các lợi ích song trùng và với nỗ lực của cả hai phía.

- Trong bài phát biểu tại dịp APEC Việt Nam ngày 10/11/2017, Tổng thống Donald J. Trump đã đưa ra khái niệm “Indo-Pacific” (khu vực liên Ấn Độ - Thái Bình Dương). Đại sứ có thể làm rõ khái niệm này cũng như tầm quan trọng của khu vực trong chính sách đối ngoại Mỹ?

- Tổng thống Trump lần đầu tiên công bố tầm nhìn khu vực “Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương” tại Hội nghị Thượng đỉnh Doanh nghiệp (CEO Summit) APEC tại Đà Nẵng tháng 11/2017, và tiếp tục được phía Mỹ nhắc lại trong các dịp sau đó. Điều này cho thấy Mỹ tiếp tục coi trọng quan hệ với khu vực và cùng các nước phấn đấu vì một khu vực hòa bình và thịnh vượng. Tuy nhiên, đây mới chỉ là khái niệm rất chung, còn nhiều điều cần được cụ thể hóa và làm rõ thêm, như việc gắn kết với các tiến trình hiện có trong khu vực và ASEAN, hay việc gắn kết với khu vực về kinh tế, thương mại khi Mỹ đã rút khỏi TPP sẽ như thế nào.

Các nước cho rằng cần theo dõi thêm. Sơ bộ, theo phía Mỹ, có một số điểm đáng chú ý sau: Là khu vực rộng lớn về địa lý, nối hai bờ Thái Bình Dương và với Ấn Độ Dương, có tầm quan trọng về chiến lược và kinh tế phát triển năng động; Mỹ khẳng định gắn kết và quan hệ lâu dài với khu vực, cùng phấn đấu vì một Thái Bình Dương - Ấn Độ Dương tự do, rộng mở, hòa bình và thịnh vượng; nhấn mạnh nguyên tắc tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có tự do hàng hải, hàng không, giao thương trên biển; thúc đẩy thương mại tự do nhưng phải cùng có lợi; sẵn sàng cùng World Bank và ADB thúc đẩy phát triển hạ tầng chất lượng cao phục vụ phát triển trong khu vực.

- Đại sứ vui lòng chia sẻ về quá trình chuẩn bị của Đại sứ quán cho chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ Donald J. Trump? Có những kỷ niệm nào để lại dấu ấn đặc biệt đối với Đại sứ?

Nên nhìn lại cả quá trình cả năm, kể từ sau khi Tổng thống Trump đắc cử tháng 11/2016. Đó là nỗ lực của cả hai bên. Từ cuộc điện đàm của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống đắc cử Donald J. Trump vào tháng 12/2016, rồi hai chuyến thăm cấp cao và các cuộc trao đổi giữa lãnh đạo hai bên trong 2017. Chúng ta đã rất chủ động trong năm APEC Việt Nam, trong đó có trao đổi với phía Mỹ. Qua đó, hai bên đã tiếp cận, thể hiện coi trọng và mong muốn tiếp tục thúc đẩy quan hệ và mở rộng hợp tác trong bối cảnh Chính quyền mới ở Mỹ, kể cả có cách tiếp cận phù hợp với những điều chỉnh mới và những vấn đề nảy sinh, trên cơ sở cùng nhìn nhận lợi ích của cả hai phía.

Đại sứ quán đã chủ động nắm tình hình, kịp thời tham mưu và có những kiến nghị phù hợp trong quá trình này. Riêng về chuyến thăm, điều lớn nhất có lẽ là có được sự nhất trí về việc Tổng thống Trump đi cả Hà Nội và Đà Nẵng để vừa thăm song phương vừa dự Cấp cao APEC, trong một chuyến đi 5 nước khu vực, dài ngày nhất trong lịch sử các chuyến thăm nước ngoài của Tổng thống Mỹ trong hơn 1/4 thế kỷ. Ngay cả nhiều quan chức phía Mỹ cũng không dám tin là thực hiện được. Thực sự, đó là quá trình phải trao đổi thường xuyên, vận động trúng, kiên trì và nhấn mạnh được lợi ích của cả hai bên.

- Việt Nam có những dự định gì nhằm thúc đẩy quan hệ hai nước trong năm tới, thưa Đại sứ?

- 2017 đã tạo được khuôn khổ và tiếp tục đà phát triển quan hệ chung, trong bối cảnh Mỹ có chính quyền mới và đang tiếp tục điều chỉnh chính sách. Nhưng không phải không còn những vấn đề phải giải quyết.

Do vậy, nhiệm vụ năm tới chắc chắn là: Tiếp tục phát huy đà quan hệ, đặc biệt là việc thúc đẩy trao đổi đoàn và triển khai thực hiện tốt các thỏa thuận trong các chuyến thăm cấp cao; phát huy cơ sở lợi ích song trùng, có cách tiếp cận và cơ chế đối thoại hiệu quả để xử lý các vấn đề tồn đọng và nảy sinh phù hợp với lợi của cả hai nước; tranh thủ quan hệ các kênh, kể cả chính quyền, quốc hội, doanh nghiệp... để cùng thúc đẩy khuôn khổ Đối tác Toàn diện hai nước; nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa quan hệ, cũng như công cuộc đổi mới phát triển đất nước, làm cơ sở và động lực thúc đẩy quan hệ đối ngoại nói chung, trong đó có với Mỹ.

- Nhân dịp Tết đến Xuân về, Đại sứ có thông điệp gì gửi đến người dân hai nước?

- Năm 2017, hai nước đã làm được nhiều việc và hai bên có lợi ích để thúc đẩy hơn nữa quan hệ. Nhưng cũng cần phải thấy rằng, Mỹ hiện nay đã và đang có những điều chỉnh rất khác. Do đó, cần luôn chú ý, có cách tiếp cận và xử lý phù hợp, nhất là với các vấn đề nảy sinh, để tiếp tục phát huy đà quan hệ, vì lợi ích của cả hai bên.

Nước ta, dân tộc ta có vị trí rất được trân trọng. Chính sách đối ngoại, công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế của ta được các nước đánh giá cao. Đây là điều mà mỗi người làm đối ngoại, cũng như trong quan hệ Việt – Mỹ đều cần nhận thức sâu sắc và phát huy.