Đại dự án mỏ sắt Thạch Khê: Quá nhiều nguy cơ thảm hoạ môi trường!

Dân quá mệt mỏi vì chờ dự án

Tỉnh Hà Tĩnh đề nghị Chính phủ, bộ ban ngành nên dừng hoạt động mỏ sắt

Mới đây, Bộ Kế hoạch và Đầu tư có cảnh báo về những rủi ro lớn nếu triển khai dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê và đề nghị dừng ngay dự án. Tuy nhiên, Bộ Công thương cho rằng dừng dự án là chưa đủ cơ sở về khoa học lẫn thực tiễn, còn người dân vùng mỏ lại có nhiều ý kiến trái chiều.

Còn với người dân 6 xã bị ảnh hưởng từ dự án mỏ sắt Thạch Khê (Thạch Hà) họ đã quá mệt mỏi khi phải chờ đợi gần 7 năm để mong nhận được kết quả là dừng dự án. Đang cần sự quyết định cuối cùng từ các bộ ngành liên quan và chính phủ sớm có quyết định sáng suốt, đem lại lợi ích cho người dân.

Chia sẻ với PV Báo Infonet, ông Bùi Quang Mai (60 tuổi, thôn Thanh Long, Thạch Bàn, Thạch Hà) nói: "Bản thân tôi thấy dừng mỏ sắt là cái nhìn sáng suốt, tôi xin cảm ơn các vị lãnh đạo”.

Các bộ ngành khảo sát lại mỏ sắt Thạch Khê

Nhiều câu hỏi chưa có lời đáp

Còn lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh đã tỏ ra quan ngại, lo lắng nếu mỏ sắt hoạt động sẽ gây ra nhiều hệ lụy, không những không đem lại hiệu quả KTXH mà còn gây ô nhiễm môi trường nặng.

Theo đánh giá từ bộ ngành, lãnh đạo Hà Tĩnh thì năng lực tài chính của Cty CP sắt Thạch Khê không đáp ứng về vốn.

Tháng 12/2014, dự án điều chỉnh phê duyệt có tổng mức đầu tư là hơn 14.500 tỷ. Đến tháng 4/2016 giảm còn hơn 13.000 tỷ, trong đó giai đoạn 1 là hơn 6.600 tỷ. Đến tháng 3/2017, theo đề nghị của Bộ KH-ĐT, Công ty sắt Thạch Khê đã tính toán lại hiệu quả kinh tế dự án và tổng mức đầu tư dự án giảm còn hơn gần 12.200 tỷ). Rõ ràng, dự án vẫn chưa tính hết chi phí liên quan vào tổng mức đầu tư của dự án và tư và chưa dự báo giá quặng sắt trong dài hạn nên không đủ cơ sở tính toán hiệu quả dự án – Báo cáo của UBND tỉnh nêu.

Việc tiêu thụ quặng sắt tại mỏ sắt Thạch Khê, Tập đoàn Hòa Phát có ký thỏa thuận nguyên tắc mua bán quặng sắt Thạch Khê với khối lượng 2017-2021 là 3 triệu tấn/năm, giai đoạn 2022-2027 chưa có cam kết cụ thể.

Trong khi, Formosa với tổng nhu cầu quặng sắt từ 7-14 triệu tấn/năm vẫn chưa có ý định mua quặng sắt từ mỏ Thạch Khê. Cho nên phương án tiêu thụ quặng sắt Thạch Khê trong dài hạn là “chưa chắc chắn”.

Ngoài các lý do trên, Bộ ngành, địa phương cũng quan ngại về vấn đề môi trường của dự án như cạn kiệt nguồn nước ngầm; xâm nhập mặn; sa mạc hóa; sạt lở bờ moong tầng khai thác, bãi thải; ảnh hưởng xấu tới sản xuất nông nghiệp và dân sinh trong vùng...

Đặc biệt, về kinh tế sẽ mất cả Khu du lịch Thạch Hải, tiềm ẩn rủi ro lớn ảnh hưởng đến cả dải du lịch ven biển của Hà Tĩnh. Tỉnh có thể phải đánh đổi cả môi trường đầu tư nếu tiếp tục xẩy ra sự cố môi trường. Bên cạnh đó, về mặt xã hội, ảnh hưởng đến tâm lý nhân dân, bất ổn an ninh chính trị, trật tự trên địa bàn.

Nhiều cuộc họp liên tiếp tại Hà Tĩnh, T.Ư về việc đề nghị dừng hoạt động mỏ sắt Thạch Khê

Tại buổi làm việc với các bộ, ngành, chủ đầu tư về vấn đề khai thác mỏ sắt Thạch Khê ngày 29/5 vừa qua, Bí thư Tỉnh ủy Lê Đình Sơn cũng bảy tỏ băn khoăn: Dự án hoạt động thì nguồn cấp nước cho nhà máy lấy từ đâu? TIC có đủ nguồn lực để triển khai lâu dài? Tiến độ xây dựng nhà máy như thế nào? Có kịp thời đáp ứng nhu cầu sản xuất, sinh hoạt của người dân? Những vấn đề này trong dự án chưa có câu trả lời thỏa đáng” .

Về vấn đề xây dựng cảng (sau khi đổ thải) ở vùng bãi ngang, Bí thư Tỉnh ủy cho rằng, không khả thi, bởi thủy đồ vùng biển ở đây nông, cách bờ 1.000m, mớn nước bình thường chỉ hơn 4m. Để lấn biển, TIC phải xây thành chắn sóng với chi phí hơn 100 triệu USD. Nếu không xây thành chắn sóng, một thời gian ngắn, Cửa Nhượng và Cửa Sót sẽ bị bồi lấp (do hướng gió đông - bắc và gió nồm - nam cùng với thủy triều), hậu quả sẽ không tránh khỏi.

Một dự án còn quá nhiều những bất cập, rủi ro trong khai thác, hiệu quả kinh tế, đặc biệt là tiềm ẩn nhiều nguy cơ phá vỡ môi trường sống. Tỉnh Hà Tĩnh đề nghị các bộ ngành, Chính phủ cần sớm có quyết định dừng dự án để đảm bảo phát triển bền vững, không chỉ riêng đối với Hà Tĩnh mà với cả khu vực biển miền Trung.