Đà Nẵng “đậy nắp” sông Phú Lộc: Cải tạo hay làm xấu môi trường?

Kiến nghị không đổ sàn bê tông cốt thép để “đậy nắp” sông Phú Lộc

Chiều 31/7, tại Sở TN-MT Đà Nẵng diễn ra cuộc họp của Hội đồng đánh giá tác động môi trường dự án “Cải tạo môi trường kênh thoát nước sông Phú Lộc” - một trong những điểm nóng ô nhiễm môi trường đang gây bức xúc lớn trên địa bàn TP.

Ông Nguyễn Văn Chung,Trưởng phòng Tư vấn phản biện của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật TP Đà Nẵng, không đồng tình với dự án "Cải tạo môi trường kênh thoát nước sông Phú Lộc" (Ảnh: HC)

Tại đây, ông Nguyễn Văn Chung, kỹ sư đô thị, Trưởng phòng Tư vấn phản biện của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật TP Đà Nẵng (gọi tắt là LHH) đã chính thức nêu quan điểm của LHH kiến nghị dự án “Cải tạo môi trường kênh thoát nước sông Phú Lộc” nên tập trung làm sạch dòng sông Phú Lộc và giữ nguyên mặt nước hiện có chứ không đổ sàn bê tông cốt thép (BTCT) để hình thành công viên, vườn hoa và sân chơi trẻ em tại đoạn cuối dòng sông.

Trước đó, ngày 27/7, ông Trần Văn Thiết, Phó Chủ tịch LHH đã có văn bản số 208/LHH-VP nêu ý kiến của LHH phản biện báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án này. Theo đó, LHH cũng đồng quan điểm với Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Đà Nẵng (Infonet đã đưa tin) khi cho rằng việc dự án lấy tên gọi “Cải tạo môi trường kênh thoát nước sông Phú Lộc” là chưa hoàn toàn thỏa đáng.

Do lẽ dự án chưa đề xuất được các giải pháp cải tạo sông Phú Lộc một cách triệt để, ổn định và bền vững mà thực chất chỉ là “hình thành một khu công viên, cây xanh, vườn dạo và sân chơi trẻ em” trên mặt sàn bêtông cốt thép (BTCT) “đậy” lên trên một đoạn sông. Chưa kể, tên của dự án còn nêu ra một “khái niệm” rất khó hiểu khi gọi là “kênh thoát nước sông”!

Vì sao không nên “đậy nắp” dòng sông?

Nội dung chính mà LHH đề cập là việc đúc sàn bêtông “đậy” trên mặt một đoạn sông để hình thành vườn hoa, công viên là không phù hợp và khó có thể chấp nhận được vì 5 lý do:

Một là: Sàn BTCT diện tích 14.476m2 sẽ làm giảm rất lớn diện tích mặt nước được tiếp nhận ánh sáng mặt trời (dù cơ quan tư vấn có đề xuất để một lỗ thoáng ở giữa có diện tích 765 m2 và một số lỗ thông hơi). Như vậy một mặt sẽ làm giảm khả năng tự làm sạch trong điều kiện tự nhiên của dòng sông; mặt khác, tại khúc sông bị “đậy” lại chắc chắn sẽ diễn ra các quá trình yếm khí và kị khí, tạo ra khí mêtan và các loại khí có mùi, độc hại. Trong trường hợp này thì lỗ thoáng và các lỗ thông hơi sẽ trở thành các cửa phát tán mùi hôi gây ô nhiễm không khí.

Hai là: Dòng sông hiện nay được người dân sử dụng để làm nơi neo đậu thuyền bè. Khi một đoạn cửa sông bị “đậy” lại, thuyền bè đi từ vịnh Đà Nẵng vào sẽ như chui vào một hang tối rất không an toàn, đặc biệt là trong những trường hợp sóng to, gió lớn. 

Ba là: Hệ thống các trụ đỡ sàn chôn xuống lòng sông sẽ làm giảm khả năng thoát lũ của sông, nhất là khi rác rưởi vướng vào và bị các trụ đó giữ lại.

Bốn là: Mặt nước là thành phần trung tâm, thành phần chủ đạo trong không gian cảnh quan của dòng sông, nay bị “đậy” lại ngay ở đoạn hạ lưu sẽ làm giảm đi sự tươi mát và hấp dẫn của không gian cảnh quan đó. Điều này đi ngược lại mong muốn tạo dựng một không gian sinh động, hấp dẫn phục vụ sinh hoạt của cộng đồng. 

Năm là: Lòng sông cần được nạo vét định kỳ bằng các thiết bị di chuyển trên mặt nước. Khi mặt sông bị “đậy” lại, hoạt động này sẽ không thực hiện được và việc nạo vét lòng sông sẽ gặp khó khăn không nhỏ.

Việc "đậy nắp" sông Phú Lộc... (Ảnh: HC)

“Thay vì hình thành một công viên, sân chơi lớn diện tích trên 14 nghìn m2 trên mặt sàn bêtông, có thể xây dựng nhiều vườn hoa, sân chơi nhỏ dọc hai bờ sông. Làm như vậy cũng sẽ góp phần hoàn thiện không gian cảnh quan của dòng sông, làm cho nó trở nên sinh động, hấp dẫn hơn” – báo cáo phản biện số 208/LHH-VP nêu rõ.

Vấn đề mà sông Phú Lộc đang gặp phải hiện nay, theo LHH, là thiếu nước, có khi khô cạn tại đoạn thượng lưu về mùa khô. Điều này hoàn toàn có thể khắc phục được theo cách Hàn Quốc đang làm đối với dòng suối Cheongyyecheon ở thủ đô Seoul là bơm nước vào đầu nguồn của dòng sông. Sau khi khôi phục suối Cheongyyecheon, người ta phải bơm vào mỗi ngày 120.000 tấn nước. Đối với sông Phú Lộc, LHH đề xuất có thể bơm nước biển để tiết kiệm chi phí.  

Đặc biệt, vấn đề lớn nhất của sông Phú Lộc là tình trạng cửa sông luôn luôn bị bồi lấp bởi cát do sóng biển đẩy vào làm hạn chế khả năng thoát nước, gây cản trở cho thuyền bè ra vào và làm xấu cảnh quan mặt nước tại đoạn cửa sông. Tình trạng này sẽ được khắc phục bằng các giải pháp đã được đề xuất trong Dự án phát triển bền vững sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới.

sẽ giảm thiểu ô nhiễm môi trường hay lại khiến rác rưởi vướng vào các trụ đỡ sàn như vướng vào chân cầu Phú Lộc hiện nay và làm giảm khả năng thoát lũ của dòng sông? (Ảnh: HC)