Cựu tù nhân thành Thị trưởng dùng “bàn tay sắt” với nạn nghiện ma túy

"Manchester United! Barcelona! Real Madrid! Younaya!"

Một nhóm thiếu niên vừa trèo lên bờ đê Plotinka ở thành phố Yekaterinburg vừa hô vang tên những đội bóng mà các cậu yêu thích, trong đó Younaya là một đội bóng mà các cậu đang chơi.

Nhưng trong buổi sáng thứ Bảy này, các cậu bé đứng về “đội” Roizman. Các cậu cùng với những người chạy bộ đội mũ len, bất chấp nhiệt độ ở dưới 0⁰C, tham gia vào buổi chạy bộ hàng tuần của tân thị trưởng của thành phố - Yevgeny Roizman.

Yevgeny Roizman, tân thị trưởng thành phố Yekaterinburg giữa vòng vây của người dân.

Thị trưởng – một người đàn ông 51 tuổi có dáng thể thao - đến đúng giờ với gương mặt thể hiện rõ sự quyết tâm, tóc bạc và một bộ đồ thể thao có gắn tên ông.

Cùng với các cậu bé cho đàn vịt ăn trước khi khởi hành, ông trông giống một thầy giáo hơn là một thị trưởng. Nhưng người đàn ông này không phải là một chính trị gia theo phong cách truyền thống cũng không phải một nhân vật đối lập điển hình.

Từng vào tù ở tuổi 18, Roizman tham gia kinh doanh trang sức và thành công trước khi mở một quĩ tư nhân chống lại nạn sử dụng ma túy. Quỹ này nổi tiếng vì các biện pháp cai nghiện ma túy cứng rắn cho thấy tư tưởng xem thường những người nghiện ma túy của ông.

“Họ không phải là con người, họ đã biến thành con vật, họ chỉ biết đi lại cười cười và chảy dãi. Thực ra thì họ đã biến thành thực vật chứ cũng là con vật nữa. Đúng là thực vật”, ông nói.

Trong 15 năm qua, quỹ “Thành phố không có ma túy” của Roizman quản lý một mạng lưới các trung tâm cai nghiện. Cho tới tận thời gian gần đây, các bệnh nhân vẫn bị xích vào giường trong cả tháng đầu tiên điều trị và thức ăn mà họ được phát chỉ là 3 suất ăn một ngày, mỗi suất gồm 1/ 4 lát bánh mì và một chút hành.

Sau khi các nhà hoạt động nhân quyền phản đối biện pháp này, chính quyền đã nhượng bộ một chút. Khách đến thăm 3 trung tâm cai nghiện có thể thấy những chú chó canh gác luôn gầm gừ và cửa sổ có lắp song sắt. Nhưng có vẻ các bệnh nhân ở đây sẵn sàng chấp nhận tình trạng giam hãm đó.

Andrei, một bệnh nhân 26 tuổi và là người đã bỏ học ngành hóa học sau khi nghiện ma túy, gọi là Roizman “người đàn ông tuyệt vời”.

Dư luận thành phố Yekaterinburg mặc nhiên coi các trung tâm cai nghiện của Roizman là kiểu mẫu thành công nhưng chưa có số liệu nào so sánh tỉ lệ tái nghiện của các bệnh nhân ở đây so với các phương pháp cai nghiện khác.

“Bất kì ai sử dụng các số liệu và tỉ lệ đều là người dối trá. Hàng nghìn phụ huynh đã cảm ơn tôi vì cứu vớt con cái họ”, ông Roizman nói.

Nhưng trong một quán cà phê tối tăm, 2 “con nghiện” cai nghiện thành công lại kể một câu chuyện hoàn toàn khác. Cả hai người này đều cho rằng tỉ lệ cai nghiện thành công là rất thấp.

Một người, tạm gọi là Kolya, cho hay anh đã ra vào các trung tâm này hơn 10 lần. Anh cho biết các trung tâm này hoạt động dựa trên sự sợ hãi.

“Các nhân viên trung tâm đánh đập các bệnh nhân để tìm ra nơi bán ma túy cho họ. Sau đó họ đột kích vào một số phòng, lục tìm ma túy và chuyển các nghi phạm cho cảnh sát. Và họ giữ những thứ còn lại trong phòng cho bản thân mình”, anh kể.

Người thứ hai, tạm gọi là Natasha, cho hay cô không được rời đi dù thời gian điều trị của cô đã hết.

“Tôi cảm thấy rất tức giận và lúc nào cũng mơ tới ngày tự do. Tôi đã bỏ trốn và những người giúp tôi trốn bị trừng phạt dã man”, Natasha kể.

Các nạn nhân trong một trại cai nghiện do quỹ “Thành phố không có ma túy” của ông Roizman quản lý.

Khi được hỏi về các cáo buộc này, vị tân thị trưởng phủ nhận và cho rằng nhân viên của ông chỉ tham gia vào các cuộc đột kích của cảnh sát với tư cách nhân chứng.

“Những con nghiện nói trời biển thế nào chẳng được”, ông nói thêm.

Roizman không chỉ quan tâm tới vấn đề chống nạn nghiện ma túy. Ông còn mở một bảo tàng tượng tư nhân đầu tiên của nước Nga ở thành phố Yekaterinburg.

Nhưng niềm đam mê với các bức tượng cũng đẩy ông vào tình huống khó xử về luật pháp. Trong chiến dịch tranh cử chức thị trưởng, cảnh sát đã tịch thu 26 bức tượng với lí do đó là đồ ăn trộm nhưng ông khẳng định ông đã được tặng những bức tượng đó để giúp khôi phục một nhà thờ có mối liên hệ mật thiết với các trung tâm cai nghiện của ông.  

Vừa ăn pho mát và bánh qui trong một phòng của bảo tàng, Roizman vừa cho biết ông cảm thấy như đang bị tấn công.

 “Chúng tôi đã khôi phục và bảo vệ nhà thờ trong 8 năm qua. Vậy tại sao tôi phải cần giấy tờ chứng minh chứ? Để chứng minh với Chúa à? Lúc này tôi cảm thấy rất nhiều áp lực nhưng tôi chắc chắn mình sẽ vượt qua bởi tôi được người dân ủng hộ”, ông nói.

Roizman giận dữ phủ nhận các cáo buộc rằng ông có mối liên hệ với một tổ chức tội phạm nhưng ông cũng nói thẳng rằng ông không bị ràng buộc bởi luật pháp.

“Nếu ưu tiên hàng đầu của anh là tuân thủ luật pháp thì đó là một vấn đề. Nhưng nếu ưu tiên hàng đầu của anh là bảo vệ nhân dân thì đó lại là một vấn đề khác. Đối với tôi, bảo vệ nhân dân quan trọng hơn tuân thủ pháp luật”, ông nói.

Ở thành phố Yekaterinburg, thị trưởng có ít quyền lực hơn so với các thành phố khác. Điều đó không thể cản trở các cử tri, những người tin tưởng vào tư tưởng “có thể làm được” của ông, vẫn tìm tới ông để được giúp đỡ.

Tại văn phòng thị trưởng rộng lớn và trong trang phục quần jean áo phông, Roizman đang lắng nghe một nhóm người dân sắp mất nhà cửa cho các dự án phát triển.

Mặc dù ông thông cảm với những người này nhưng ông chỉ có thể hứa sẽ tổ chức một chiến dịch phản đối trên mạng và khuyến khích họ biểu tình trên đường phố. Điều đó khiến một số người tức giận.

Nhưng Yegor Moskvin, một giáo viên trẻ có mặt trong buổi nói chuyện này, tin tưởng rằng Roizman sẽ sẵn sàng giúp đỡ.

“Ông ấy giống như luồng không khí mới cho thành phố này. Ông ấy sẽ xem xét các vấn đề của chúng tôi ngay”, Moskvin nói.