Cơn ác mộng cơ thể lở loét, răng tự rụng của thủy thủ thời xưa hàng trăm năm sau mới có giải đáp

Đi thuyền ra biển có lẽ là trải nghiệm mà không ai quên được, làn nước trong xanh cùng những cơn gió mát mẻ luôn tạo cho đầu óc cảm giác thư giãn. Thế nhưng nếu quay trở lại thế kỷ 18, cứ nhắc đến việc dong buồm ra khơi thì ai nấy cũng kinh hãi tột cùng vì sợ mắc phải căn bệnh chết chóc không lời giải đáp.

Thủy thủ, hải tặc lẫn những đoàn thám hiểm chết một cách bí ẩn

Ngược thời gian khoảng 500 năm trước, một vài quốc gia đã bắt đầu ghi nhận hàng trăm người có những triệu chứng rất kỳ lạ. Họ luôn trong trạng thái mệt mỏi, uể oải cứ như sắp phát điên. Đáng sợ hơn, nướu cứ chảy máu không ngừng còn răng thì lung lay và gãy rụng mất kiểm soát… Cuối cùng đến một lúc nào đó, họ sẽ chết.

Sau khi rà soát và nghiên cứu kỹ, các bác sĩ đã tìm ra được điểm chung giữa các bệnh nhân chính là những thủy thủ, hải tặc hoặc người ra khơi không về nhà khoảng 2 – 3 tháng. Trong vòng 200 năm, trên thế giới đã có khoảng 2 triệu người chết vì "căn bệnh" khủng khiếp không thể lý giải này.

Ban đầu các chuyên gia cho rằng, có lẽ do bệnh nhân đã ăn quá nhiều thịt muối hoặc chất béo xấu nên mới dẫn đến trường hợp này. Nhưng dù đưa ra giả thuyết và cố gắng chữa thì số bệnh nhân vẫn cứ tăng lên mất kiểm soát. Điều này đã khiến giới thủy thủ, hải quân hoặc ngư dân không dám ra khơi suốt thời gian dài.

Đỉnh điểm chính là cái chết cả đoàn thám hiểm Nam Cực do Robert Scott dẫn đầu. Cùng với 4 cộng sự của mình, họ được biết đến là những người đầu tiên trong hành trình khám phá Nam Cực – vốn là vùng đất còn hoang sơ và ẩn chứa nhiều điều chưa ai biết đến.

Chuyến hành trình kéo dài từ năm 1910 – 1913 đã đem lại những phát hiện mới về Nam Cực cũng như các loài động vật sinh sống ở đó. Tiếc thay, cả đoàn 5 người đã phải chịu cái chết vô cùng bí ẩn trong điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, mà ngay tại thời điểm đó không ai có thể lý giải được.

Hóa giải căn bệnh lạ nhờ sự tình cờ

Khoa học thời đó thật sự không đủ kiến thức và tầm phát triển để lý giải nổi về nguyên nhân gây nên tình trạng đó. Chính vì vậy, người ta bắt đầu thêu dệt bằng những truyền thuyết khủng khiếp và huyền bí, gọi nó bằng cụm từ "lời nguyền của biển cả".

Hi hữu thay, khoảng năm 1747, một bác sĩ người Anh mang tên James Lind đã tình cờ phát hiện ra căn nguyên. Sau những thí nghiệm trên nhiều nhóm thủy thủ khác nhau, vị bác sĩ này đã kết luận "lời nguyền" này chỉ xảy ra ở người có cách ăn uống không lành mạnh: Chỉ ăn thịt uống rượu, không ăn rau củ quả.

Sau đó ông thử dùng trái cây, đặc biệt là cam quýt và các loại có múi, cho những bệnh nhân đó ăn trong thời gian dài. Kết quả là những triệu chứng như rụng răng, chảy máu nướu, lở loét và rệu rã cơ thể dần biến mất. James Lind chỉ tình cờ sử dụng rau củ để bổ sung dưỡng chất nhưng kết quả lại giúp mọi người khỏi bệnh.

Từ đó những món trái cây, nhất là những loại quả nhiệt đới thuộc họ cam quýt, đã trở thành nguồn thực phẩm còn quý giá hơn cả rượu thịt khi ra khơi. Cũng nhờ vậy mà dịch vụ giao thương giữa các nước lại càng phát triển hơn, nhất là khi buôn bán trái cây cho các thủy thủ ngoài khơi.

Tuy căn nguyên lẫn phương pháp chữa trị đã được phát hiện nhưng mãi đến ngày nay, y học mới lý giải thành công "lời nguyền" khiến nó giết chết hàng triệu người: Bệnh Scurvy.

Scurvy – căn bệnh thủa xưa lại dần xuất hiện ở thời nay

Còn được biết dưới cái tên Scorbut, đây là căn bệnh do thiếu vitamin C trong cơ thể gây nên. Bệnh này nếu mắc phải thì sẽ bị mãn tính và được đánh giá là tương đối nghiêm trọng.

Trường hợp của đoàn thám hiểm Nam Cực cũng vậy. Tuy ban đầu khi phát hiện thấy xác chết, mọi người đều cho rằng đoàn của Robert Scott đã không thể chống chịu trước cái lạnh. Nhưng khi giải phẫu tử thi thì các nhà khoa học mới thấy rằng, họ đã mắc phải bệnh scurvy do thiếu vitamin C khi khám phá nơi này và dẫn đến những cái chết thương tâm.

Theo tiến sĩ Catherine Price từ Viện Khoa học Lịch sử Philadelphia (Mỹ) chia sẻ, ở thế kỷ 18 thì scurvy là nguyên nhân lớn nhất gây nên hàng triệu cái chết trên đại dương. Thậm chí, sức tàn phá của căn bệnh này còn lớn hơn cả hàng loạt những cơn bão, sóng thần, đắm tàu hay bệnh khác "hợp sức" lại với nhau.

Một số triệu chứng ban đầu của bệnh scurvy có thể kể đến như sau:

- Cảm thấy mệt mỏi trong người

- Mất cảm giác ngon miệng

- Buồn nôn

- Đau khớp và cơ bắp

• Thiếu vitamin C, cơ thể bạn có thể sẽ phải đối mặt với những tình trạng bệnh này

- Tiêu chảy

- Xuất hiện các nốt ban dưới nang lông

- Sốt cao

Nếu bệnh trở nặng hơn, bạn sẽ thấy thêm một vài triệu chứng khác như: sưng nướu, răng lung lay, lồi mắt, xuất huyết dưới da, tóc khô… Trẻ em khi mắc bệnh sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của cơ thể, gây ra tình trạng còi xương hay suy dinh dưỡng. Trong trường hợp xấu nhất, scurvy sẽ làm xuất huyết và dẫn đến tử vong.

Có lẽ đọc xong, ai cũng nghĩ bệnh này chỉ có thể xuất hiện ở các nước nghèo và đang phát triển do không có điều kiện ăn uống đầy đủ. Thế nhưng theo bác sĩ Eric Churchill ở Springfield (Mỹ) xác nhận, bệnh scurvy hiện đang "hoành hành" tại các nước phát triển là chủ yếu.

"Do cuộc sống hàng ngày càng bận rộn nên nhiều người thường chọn ăn các thực phẩm nhiều chất béo và giàu calories. Lâu ngày sẽ thiếu chất và rau củ nên làm bạn thiếu vitamin C, từ đó tạo điều kiện cho bệnh scurvy phát triển" – Bác sĩ Eric chia sẻ.

Trong tự nhiên có khá nhiều loài động vật tự tổng hợp được vitamin C, nhưng con người thì không. Chính vì vậy, việc bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C luôn là cách tốt nhất giúp chúng ta chống chọi với căn bệnh này. Càng coi thường chuyện ăn uống thì scurvy lại xuất hiện, thế nên hãy chú tâm hơn về dinh dưỡng bạn nhé.

Minh Võ/báo Dân sinh