Chủ nhiệm Trương Thị Mai: Luật Hình sự cần có tội chiếm dụng tiền BHXH

Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội Trương Thị Mai (Ảnh ND)

Chủ nhiệm Uỷ ban các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai trao đổi với phóng viên bên lề kỳ họp chiều 26/5.

Thực tế cho thấy nhiều DN đang mượn cớ khó khăn để chây ỳ đóng BH cho người lao động. Luật Bảo BHXH sửa đổi có đưa ra giải pháp khắc phục điều này không, thưa bà?

Trong luật BHXH sửa đổi chúng tôi tăng cường thêm xử lý trách nhiệm DN trong việc đóng BHXH cho người lao động. Chúng tôi đã đề nghị, để đồng bộ điều này, Bộ luật hình sự sửa đổi phải có quy định với trường hợp chiếm dụng tiền đóng BHXH của người lao động, hoặc trốn đóng BHXH.

Việc tăng chế tài đã được thảo luận nhiều lần nhưng hiện nay mới chỉ dừng ở mức xử phạt hành chính. Chủ trương lần này sẽ tăng xử phạt, tăng chế tài, vì nợ đọng BHXH đang rất nhức nhối và ảnh hưởng nhiều đến người lao động.

Ngành BHXH nói cần có bộ phận thanh tra chuyên ngành để thực thi công vụ. Bà nghĩ sao về điều này?

Theo luât thanh tra thì chưa xử lý được chức năng thanh tra cho tổ chức xã hội của Việt Nam. Tuy nhiên, nếu chỉ giao cho ngành lao động làm công tác thanh tra BHXH, tôi cho rằng điều này bất khả thi. Bởi bấy lâu nay ngày lao động cũng làm nhưng lực lượng rất mỏng. Hai là phải thanh tra tất cả các chính sách cấp bậc liên quan chứ không riêng về vấn đề BH, bởi vậy nên không đủ điều kiện.

Nếu Quốc hội quan tâm, dành cho BHXH có chức năng thanh tra, hoặc bổ sung thêm thẩm quyền thì 1 bộ máy với hơn 20.000 công nhân viên và thành lập bộ phận tranh tra riêng thì chúng ta có cơ hội nhiều hơn bảo vệ quyền lợi cho người lao động. Bởi vì có một bộ máy trực tiếp thanh tra sẽ thanh tra được thường xuyên và việc thực thi sẽ tốt hơn.

Dư luận đang tỏ ra băn khoăn lo ngại trước thông tin vỡ quỹ BHXH. Thực hư câu chuyện này như thế nào thưa bà?

Trong báo cáo của tôi trước Quốc hội có đề cập đến nguy cơ dẫn đến vỡ quỹ BHXH. Nhưng nếu chúng ta điều chỉnh chỉnh sách thì nguy cơ vỡ quỹ sẽ không xảy ra.

Chẳng hạn như điều chỉnh mức đóng ngưỡng của tiền lương hưu cho hợp lý, tăng tuổi nghỉ hưu căn cứ vào điều 187 Luật Lao động để tăng thời gian làm việc, tăng thời gian đóng, giảm thời gian hưởng, nguy cơ vỡ quỹ sẽ kéo dài hơn. 

Hay như tăng đối tượng đóng BH cho đối tượng dưới 3 tháng, hoặc bổ sung đối tượng học viên quân đội, công an cơ yếu, bổ sung thêm người nước ngoài tại Việt Nam, đội ngũ cán bộ không chuyên trách tại xã, phường… Như vậy lực lượng đóng BHXH sẽ tăng lên.

Cũng không ít ý kiến cho rằng việc quản lý quỹ BHXH đang có nhiều vấn đề, điển hình như việc cho vay hơn 800 tỷ cho công ty tài chính 2. Các khoản tiền được xem là đầu tư ngoài ngành như vậy có khiến nguy cơ vỡ quỹ càng tăng lên?

Quản lý quỹ BH hiện nay đang theo luật: Thu theo luật, chi theo luật nên rất an toàn. Trừ trường hợp đầu tư cho Công ty tài chính của Ngân hàng Nông nghiệp làm ảnh hưởng, nhưng chỉ một phần trong quỹ thôi.

Nếu có đầu tư quỹ thì sẽ đầu tư vào các ngân hàng Nhà nước, trái phiếu Chính phủ chứ chúng ta chưa dám đầu tư vào các dự án công trình lớn. Trong bối cảnh kinh tế hiện nay thì cũng chỉ dám đầu tư vào những lĩnh vực an toàn.

Bà vừa đề cập đến giải pháp tăng tuổi nghỉ hưu để tăng thêm nguồn đóng quỹ BHXH. Điều này có trái với quy định hiện hành?

Điều 187 Bộ Luật lao động đã cho phép tăng tuổi nghỉ hưu đối với nhóm quản lý, chuyên môn kỹ thuật. Bộ Luật lao động cho phép tăng hoặc giảm 5 tuổi nghỉ hưu.

Đề xuất của Chính phủ hiện nay cũng là tăng tuổi nghỉ hưu. Bây giờ là lựa chọn cách đi thôi. Chúng tôi chọn cách đi của Bộ Luât lao động mới thông qua và có thể tăng tuổi nghỉ hưu.

Tôi ủng hộ phương án tăng tuổi nghỉ hưu nhưng phải có lộ trình hợp lý, phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội. Mỗi năm cả nước ta có khoảng 300 nghìn người nghỉ hưu. Nhưng thị trường lao động khoảng 1 triệu người, nên chúng ta đang trong thời kỳ cơ cấu lực lượng lao động đang cao hơn tỷ lệ phụ thuộc.

Đến lúc nào hai tỷ lệ này bằng nhau thì dứt khoát phải tăng tuổi nghỉ hưu.

Xin cảm ơn bà!