Chiến lược mơ hồ trong Bộ luật An ninh quốc gia mới của Trung Quốc

Hôm 1/7, với 154 phiếu thuận, không có phiếu chống và một phiếu trắng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội Trung Quốc (NPC) đã thông qua Bộ luật An ninh quốc gia mới bao trùm nhiều lĩnh vực và gây ra không ít tranh cãi. Bộ luật này sẽ có hiệu lực trên toàn lãnh thổ Trung Quốc, ngoại trừ hai đặc khu hành chính là Hong Kong và Macau. Theo đó, bộ luật mới sẽ tác động tới nhiều lĩnh vực tại Trung Quốc như chính trị, quân sự, tài chính, tôn giáo, không gian mạng, tư tưởng và tín ngưỡng. 

Bộ luật An ninh quốc gia là dự luật đầu tiên mà NPC phê chuẩn trong số ba dự luật đang được xem xét. Hai dự luật còn lại là về các tổ chức phi chính phủ nước ngoài và chống chủ nghĩa khủng bố.

Bộ luật An ninh quốc gia mới của Trung Quốc được đánh giá bao trùm nhiều lĩnh vực nhưng lại khá mơ hồ.

Tạp chí The Diplomat cho hay bộ luật mới đã nhấn mạnh trọng tâm của Đảng Cộng sản Trung Quốc là dẫn dắt "một hệ thống lãnh đạo an ninh quốc gia hoạt động tập trung, hiệu quả và quyết đoán". 

Còn theo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng, bộ luật mới đã mô tả vai trò mới của Ủy ban An ninh quốc gia, một tổ chức mới được thành lập trong Phiên họp toàn thể lần thứ 3 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc hồi tháng 11/2013. Ủy ban này do nhà lãnh đạo Tập Cận Bình đứng đầu. Ông Tập cũng đang nắm giữ rất nhiều chức vụ quan trọng bao gồm Chủ tịch nước, Tổng bí thư, Chủ tịch Quân ủy trung ương và là người đứng đầu của nhiều hội đồng, ủy ban và các nhóm chỉ huy khác. 

Bộ luật An ninh quốc gia mới đã còn nhấn mạnh Trung Quốc phải bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia ở mọi nơi, kể cả ngoài khoảng không vũ trụ và hai vùng Nam Cực và Bắc Cực. Tuy nhiên, bộ luật này không nêu chi tiết cụ thể Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ làm thế nào để đạt được những mục tiêu an ninh đầy tham vọng này.

Theo tờ New York Times, phần lớn các chuyên gia về pháp lý Trung Quốc đánh giá bộ luật mới giống như "một tuyên bố mang tính trừu tượng nhiều hơn về các nguyên tắc nhằm cổ vũ công dân và các tổ chức Trung Quốc cảnh giác trước những mối đe dọa đối với Đảng Cộng sản nước này".

Bà Zheng Shuna, Phó Chủ tịch Ủy ban lập pháp của NPC nhận định việc thông qua bộ luật An ninh quốc gia là điều vô cùng cần thiết bởi "tình hình an ninh của Trung Quốc đang ngày càng căng thẳng và phức tạp hơn bao giờ hết trong lịch sử." Đảng Cộng sản Trung Quốc muốn hợp nhất quyền lãnh đạo an ninh quốc gia quanh ông Tập Cận Bình và cho rằng quyền lực tập trung sẽ mang lợi ích cho cả đảng và đất nước.

Bên cạnh bộ luật an ninh quốc gia mới, một vấn đề khác cũng đang trở thành vấn đề cấp bách đối với Trung Quốc đó là hoạt động của các tổ chức phi chính phủ nước ngoài và doanh nghiệp nước ngoài. 

Những điều khoản quy định về an ninh mạng trong luật chống khủng bố của Trung Quốc đang khiến các doanh nghiệp nước ngoài mất dần hứng thú đầu tư làm ăn tại quốc gia này. Rõ ràng, Bộ luật An ninh quốc gia của NPC đang kêu gọi mọi cơ sở hạ tầng mạng chủ chốt trong nước "bảo vệ và kiểm soát" phương thức mà mọi nguồn thông tin tồn tại và lan tỏa ra ngoài lãnh thổ Trung Quốc. 

Khi bộ luật chống khủng bố được thông qua, các công ty nước ngoài tại Trung Quốc sẽ phải đối mặt với hai khả năng là không thể tiếp cận những nguồn dữ liệu quan trọng được lưu trữ trên lãnh thổ Trung Quốc hoặc phải để lại số dữ liệu này khi rời khỏi Trung Quốc. 

Theo Diplomat, bộ luật an ninh mới được thông qua sau cam kết mới đây của Đảng Cộng sản Trung Quốc về việc thành lập quyền "pháp trị". Khả năng nhà lãnh đạo Tập Cận Bình muốn tạo ra một khuôn khổ pháp lý trước khi nền kinh tế Trung Quốc chuyển đổi từ định hướng đầu tư nước ngoài sang mô hình kích cầu do tốc độ tăng trưởng chậm lại. 

Trong khi đó, quân đội Trung Quốc cũng đang cân nhắc mở rộng vai trò toàn cầu khi mà Bắc Kinh đang làm gia tăng căng thẳng tranh chấp chủ quyền với các quốc gia láng giềng và nạn khủng bố ở Trung Quốc đã trở thành vấn đề dai dẳng lâu nay. 

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin The Diplomat, một tạp chí có trụ sở ở Tokyo, chuyên về chính trị, văn hóa và xã hội tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.