Chỉ 13% số NXB ổn định - Gần 2/3 số NXB không đủ điều kiện hoạt động

Chỉ 24/63 NXB đủ điều kiện hoạt động

Tại Hội nghị giao ban công tác xuất bản 6 tháng đầu năm 2015 diễn ra sáng 16/7/2015, ở Nghệ An, Cục Xuất bản, In và Phát hành, Bộ TT&TT, cho biết: Tổng hợp báo cáo của các cơ quan chủ quản cho thấy, trong số 63 NXB, chỉ có 24 NXB (chiếm 38,1%) đảm bảo đủ điều kiện hoạt động theo quy định của Luật Xuất bản, Nghị định số 195/2013/NĐ-CP ngày 21/11/2013 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xuất bản.

Ông Chu Hòa, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành phát biểu tại Hội nghị giao ban công tác xuất bản 6 tháng đầu năm 2015 .

Vẫn còn tới 39 NXB không đủ điều kiện hoạt động (chiếm 61,9%), do thiếu các tiêu chí sau: Thiếu nguồn tài chính để hoạt động xuất bản (không đủ 5 tỷ đồng) - 36 NXB; Thiếu chức danh lãnh đạo nhà xuất bản - 5 NXB; Thiếu biên tập viên cơ hữu (số lượng biên tập viên ít hơn 5 người) - 4 NXB; Thiếu diện tích trụ sở (dưới 200 m²) - 3 NXB; Đối tượng thành lập NXB không phù hợp với quy định của Luật Xuất bản - 3 NXB.

Trong đó, một số NXB thiếu 2 tiêu chí, như: NXB Âm nhạc; Văn hóa - Thông tin; Tri thức; Đại học Huế; Đại học Kinh tế Quốc dân; Đại học Quốc gia TP.HCM; Đại học Công nghiệp TP.HCM. Riêng Nhà xuất bản Công thương thiếu tới 3 tiêu chí (gồm: vốn hoạt động, nhân sự lãnh đạo và nhân sự biên tập viên).

Theo Cục Xuất bản, In và Phát hành, đến hết ngày 31/8/2015 là thời hạn cuối để cơ quan chủ quản NXB thực hiện thủ tục đề nghị Bộ TT&TT cấp đổi giấy phép thành lập NXB trực thuộc. Vì vậy, ngay từ bây giờ, cơ quan chủ quản phải gấp rút tăng cường công tác chỉ đạo, điều hành, hỗ trợ tối đa cho NXB về những điều kiện cơ bản để duy trì hoạt động của NXB.

Đồng thời, NXB phải chủ động tham mưu, đề xuất cơ quan chủ quản khẩn trương kiện toàn, bổ sung các điều kiện còn thiếu để đảm bảo hoạt động theo quy định.

Cũng theo Cục Xuất bản, In và Phát hành, nhìn chung, năng lực hoạt động của các NXB còn nhiều hạn chế. Theo kết quả tổng hợp báo cáo hoạt động của các NXB năm 2014 thì chỉ có khoảng 13% số nhà xuất bản hoạt động ổn định và phát triển, 11% số NXB hoạt động thua lỗ, số còn lại hoạt động cầm chừng, thiếu ổn định.

Một số NXB có năng lực xuất bản yếu kém, trong 6 tháng đầu năm 2015 chỉ xuất bản được trên dưới 10 đầu sách. Ví dụ như các NXB: Đại học Công nghiệp TP.HCM (xuất bản được 3 cuốn), Đại học Nông nghiệp (5 cuốn), Sân khấu (8 cuốn), Công thương (10 cuốn).

Đối với những NXB này, cơ quan chủ quản cần có những cơ chế hỗ trợ và giám sát chặt chẽ hơn nữa hoạt động của NXB, đồng thời có phương án kiện toàn toàn diện NXB trong thời gian tới.

Vẫn còn cơ quan chủ quản hạn chế nhận thức

Cục Xuất bản, In và Phát hành khẳng định: Vẫn có 3 cơ quan chủ quản (Hội Khuyến học Việt Nam, Sở TT&TT Đồng Nai và Sở TT&TT Nghệ An) chưa đủ điều kiện là đối tượng được duy trì việc thành lập và hoạt động NXB.

Cục Xuất bản, In và Phát hành phân tích: Luật Xuất bản đã quy định rõ về đối tượng thành lập NXB cũng như những điều kiện cần có để duy trì hoạt động của NXB. Chỉ thị 42 của Ban Bí thư cũng chỉ rõ những yếu kém, bất cập trong hoạt động xuất bản là “Một số cơ quan chủ quản nhận thức chưa đầy đủ, đúng mức về vai trò, chức năng của xuất bản, chưa làm tốt nhiệm vụ chỉ đạo về công tác tổ chức, cán bộ...”.

Trong nhiều năm qua, tại các cuộc họp giao ban cơ quan chủ quản, Ban Tuyên giáo Trung ương đã chỉ đạo nhiều lần đối với các địa phương có NXB trực thuộc Sở TT&TT chuyển NXB về trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh cho tương xứng với vai trò và vị trí của NXB. Song, cho đến nay, do nhận thức của một số cơ quan chức năng còn hạn chế nên vẫn còn 2 NXB trực thuộc Sở TT&TT (NXB Nghệ An và NXB Đồng Nai).

Quan điểm của Bộ TT&TT là các NXB cấp tỉnh phải trực thuộc tỉnh ủy hoặc ủy ban nhân dân tỉnh mới tương xứng với vai trò, vị trí của một đơn vị hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, tư tưởng.

Thời gian tới, Bộ TT&TT và Ban Tuyên giáo Trung ương sẽ có buổi làm việc với Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An và Đồng Nai để làm rõ quan điểm và đề nghị chuyển 2 NXB nêu trên về trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh.

Riêng đối với Nhà xuất bản Dân trí thuộc Hội Khuyến học Việt Nam, Bộ TT&TT đã có văn bản số 1705/BTTTT-CXBIPH ngày 3/6/2015 gửi Văn phòng Chính phủ về việc liên quan đến duy trì hoạt động của NXB Dân trí.

Văn phòng Chính phủ đã đồng ý với đề nghị của Bộ TT&TT để NXB Dân trí được tiếp tục hoạt động như một mô hình thí điểm về sự vận động, phát triển của hoạt động xuất bản trong tương lai, cũng như trong thời gian chờ Chính phủ xem xét, quyết định việc chuyển đổi tính chất của Hội Khuyến học Việt Nam thành tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp.