Cần ưu tiên hút vốn FDI từ các nước không kìm hãm Việt Nam

Cuộc toạ đàm "Luật Đầu tư và định hướng hoàn thiện" do Bộ KH-ĐT tổ chức tại Đà Nẵng ngày 23/11 - Ảnh: HC

Theo Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ KH-ĐT) Quách Ngọc Tuấn, cuộc toạ đàm nhằm lấy ý kiến các cơ quan quản lý nhà nước, các hiệp hội, các nhà tư vấn và các nhà đầu tư về những điểm tích cực, những vấn đề còn hạn chế, tồn tại trong quá trình thực thi Luật Đầu tư năm 2005 và đề xuất những định hướng sửa đổi, bổ sung luật này trong thời gian tới theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Ta đi quá chậm trong một thế giới đi rất nhanh!

Trình bày báo cáo chính tại buổi toạ đàm, GS.TSKH Nguyễn Mại (nguyên Thứ trưởng Bộ KH-ĐT, hiện là Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp FDI) cho hay, sau một năm nghiên cứu, Bộ KH-ĐT đã trình Chính phủ đề án đánh giá 25 năm thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) và đề ra định hướng mới. Dự kiến trong tháng 12/2012, Chính phủ sẽ thảo luận, thông qua đề án và ra nghị quyết về định hướng mới trong thu hút vốn FDI thời gian đến.

Theo đó, lĩnh vực công nghiệp - xây dựng sẽ ưu tiên thu hút FDI vào các ngành công nghệ cao, công nghiệp cơ khí, CNTT và truyền thông, công nghiệp dược, sinh học và năng lượng tái tạo, năng lượng sạch... Trong lĩnh vực dịch vụ, ưu tiên dịch vụ "trung gian" và dịch vụ có giá trị gia tăng cao, dịch vụ tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, logistic... Trong lĩnh vực nông - lâm - ngư nghiệp, ưu tiên nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ cao, công nghệ sinh học, công nghệ chế biến sau thu hoạch, sản xuất giống cây trồng, con vật nuôi, giống thuỷ sản, phát triển lầm nghiệp bền vững...

GS.TSKH Nguyễn Mại cho biết: "25 năm đã qua kể từ khi Luật Đầu tư nước ngoài được ban hành ngày 29/12/1987. Một phần tư thế kỷ không phải là quá ngắn đối với một đất nước". Và ông cho biết cách đây 2 tuần ông có giới thiệu tại một diễn đàn kinh tế của Quốc hội (tổ chức ở Vũng Tàu) bảng thống kê trong một nghiên cứu mới đây của thế giới về sự tăng trưởng kinh tế của loài người trong thiên niên kỷ từ 1901 - 1999. Theo đó, vào những năm 50, nếu kinh tế Việt Nam là 1 thì Hàn Quốc là 1,12; Đài Loan 1,15; Nhật Bản 2,2. Nghĩa là khoảng cách lúc đó của Việt Nam với Nhật Bản chỉ 2 lần; với Hàn Quốc chỉ 0,12 lần; với Đài Loan chỉ 0,15 lần. Nhưng đến năm 1975, khoảng cách ấy đã nới rộng ra, với Đài Loan 4,7 lần; Hàn Quốc hơn 5 lần và với Nhật Bản là hơn 7 lần. Đến năm 1999 kết thúc thế kỷ 20 thì khoảng cách này còn lớn hơn.

Đối chiếu vào quá trình 25 năm thu hút vốn FDI, GS.TSKH Nguyễn Mại nói: "Dù đã làm rất tích cực nhưng nhìn lại cả quãng đường sẽ thấy chúng ta đi quá chậm trong một thế giới mà người ta đi rất nhanh. Rõ ràng chúng ta đang phải chạy đua với các dân tộc khác. Nếu không thấy được họ đang và sẽ làm gì và chúng ta phải làm gì để đuổi kịp thì không bao giờ chúng ta có thể sánh vai với họ. Vì vậy, đề tài 25 năm đầu tư nước ngoài mà Bộ KH-ĐT trình Thủ tướng Chính phủ là nhằm giải quyết một trong những giải pháp về đầu tư, tăng trưởng để đuổi kịp trình độ phát triển của các nước trong khu vực".

Ưu tiên thu hút vốn FDI từ các đối tác không kìm hãm Việt Nam!

Theo thống kê của Bộ KH-ĐT, trong hơn 200 nước trên thế giới, hiện đã có hơn 90 nước và vùng lãnh thổ có vốn đầu tư FDI vào Việt Nam, chiếm khoảng một nửa thế giới. Theo GS.TSKH Nguyễn Mại, đây là một diện rất rộng, nhưng trên thực tế rất nhiều dự án không phù hợp với định hướng mới. Do vậy Bộ KH-ĐT chủ trương tiến hành nghiên cứu về các đối tác tiềm năng mà Việt Nam cần tập trung thu hút đầu tư theo định hướng mới. 

GS.TSKH Nguyễn Mại phát biểu tại buổi toạ đàm - Ảnh: HC

"Có thể chọn 8 - 9 đối tác được coi là những đối tác tiềm năng mà Việt Nam tập trung vận động đầu tư (tất nhiên không bỏ những đối tác khác). Hiện chưa có nghiên cứu toàn diện nhưng sẽ có một nghiên cứu được tiến hành từ nay cho đến khoảng tháng 6/2013 và sẽ có những giải pháp riêng cho từng đối tác một" - GS.TSKH Nguyễn Mại cho hay.

Theo ông, gọi là đối tác tiềm năng có nghĩa các đối tác đó có khả năng phù hợp với định hướng mới (công nghệ cao, dịch vụ cao, thân thiện môi trường...); không có cạnh tranh với Việt Nam trong thu hút đầu tư; không có lấn cấn về những vấn đề chính trị để kìm hãm Việt Nam trong quá trình tăng trưởng... Với những tiêu chí như vậy, sẽ chọn các đối tác chính ở châu Á là Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan và đang cân nhắc thêm Singapore; châu Âu là Đức, Anh và đang cân nhắc thêm Pháp, châu Mỹ là Hoa Kỳ...

"Tất nhiên đây là ý kiến ban đầu và chúng ta sẽ làm nghiên cứu về từng đối tác một. Họ cần gì ở Việt Nam và Việt Nam cần gì ở họ? Để họ đầu tư vào Việt Nam thì chúng ta cần làm những gì? Chứ không phải là những giải pháp chung chung như hiện nay. Tôi cho đây là một đề tài rất quan trọng vì chúng ta không thể nào thu hút đầu tư trên một diện rộng với những dự án một vài triệu USD (trong khi Việt Nam đã có 600.000 - 700.000 doanh nghiệp trong nước) như hiện nay mãi được" - GS-TSKH Nguyễn Mại nhấn mạnh.

Theo ông, điều quan trọng là Việt Nam phải tiến hành sửa toàn bộ các luật có liên quan đến thu hút FDI. Không chỉ là Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp mà tất cả những luật có liên quan đến đầu tư nước ngoài cần phải sửa để phù hợp với định hướng mới, cả những luật chuyên ngành như Luật Thuế, Luật Hải quan nếu có liên quan thì cũng đề nghị Chính phủ nên sửa để phù hợp với định hướng mới, điều kiện mới.

GS.TSKH Nguyễn Mại nêu rõ, hiện FDI toàn cầu có xu hướng hồi phục và dịch chuyển sang các nước đang phát triển. Theo "Báo cáo Đầu tư toàn cầu" của UNCTAD, sau 3 năm 2009 - 2011 giảm đáng kể so với mức đỉnh của năm 2007 là 1.971 tỉ USD, FDI thế giới được hồi phục vào năm 2012 là 1.700 tỉ USD và năm 2013 là 1.900 tỉ USD. Trong thời gian dài, 70% FDI thế giới là giữa các nước phát triển với nhau, chỉ có 30% vào các nước đang phát triển và chuyển đổi.

"Nhưng năm 2010 có thể mở đầu xu hướng mới của đầu tư quốc tế, với dòng FDI vào các nước đang phát triển và chuyển đổi chiếm hơn một nửa (52%). Đây là điều cực kỳ quan trọng. Nếu các nhà lãnh đạo Việt Nam không thấy sự chuyển dịch này là một cơ hội rất lớn đối với các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam, để thu hút nhiều hơn lượng vốn FDI thì chúng ta sẽ bỏ qua một cơ hội rất quan trọng" - GS.TSKH Nguyễn Mại nhấn mạnh.

Theo ông, nói đến đầu tư là nói đến vốn, nhưng xu thế mới của thế giới cho rằng ý tưởng mới là quan trọng nhất trong mọi hoạt động đầu tư. Không có những ý tưởng sáng tạo thì không thể có đầu tư hiệu quả.