Cần làm rõ vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong Hiến pháp
![]() |
Đại biểu Quốc hội Vũ Xuân Trường (đoàn Nam Định) thảo luận tại hội trường. |
Đại biểu Lương Văn Thành (đoàn TP Hải Phòng) đề nghị, trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 cần quy định rõ Viện kiểm sát và Tòa án nhân dân nằm trong nhánh quyền lực tư pháp. Viện kiểm sát cùng Tòa án và các cơ quan tư pháp khác trong phạm vi, chức năng, nhiệm vụ của mình có trách nhiệm phối hợp điều tra, truy tố, xét xử đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước và công dân.
Về chức năng nhiệm vụ của Viện Kiểm sát, ông Thành cũng tán thành như dự thảo quy định, Viện Kiểm sát nhân dân có chức năng thực hành quyền công tố và kiểm soát hoạt động tư pháp. Tuy nhiên trong thực tiễn hiện nay ngoài thực hiện chức năng như đã nêu trên Viện Kiểm sát đang được Quốc hội giao thực hiện một số nhiệm vụ như đầu mối tương trợ tư pháp, hình sự dẫn độ, chủ trì liên ngành thống kê tội phạm.
Ông Thành đề nghị, bổ sung cho Viện Kiểm sát thực hiện chức năng kiểm sát chung để kiểm sát văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước, việc bổ sung thêm chức năng của Viện Kiểm sát nhằm đảm bảo chức năng hợp hiến của các đạo luật do Quốc hội ban hành liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của Viện Kiểm sát sau này.
Cũng theo ông Thành cần, sửa đổi, bổ sung tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân theo hướng Viện Kiểm sát nhân dân gồm Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân các cấp, Viện Kiểm sát quân sự các cấp và các Viện Kiểm sát chuyên ngành do luật định. Quy định từng cấp kiểm soát như vậy nhằm đảm bảo tính ổn định của Hiến pháp, đồng thời đáp ứng yêu cầu đổi mới của Viện Kiểm sát trong tiến trình cải cách tư pháp.
Về bầu chức danh Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao. Ông Thành đề nghị cần quy định rõ trong Hiến pháp: Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao do Quốc hội bầu trong số đại biểu Quốc hội. Việc xác định người đứng đầu hệ thống tổ chức viện kiểm sát nhân dân là thành viên của Quốc hội sẽ tạo điều kiện tốt nhất để Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao được tham gia đầy đủ, toàn diện các hoạt động của Quốc hội, lĩnh hội các yêu cầu, nhiệm vụ Quốc hội giao phó để lãnh đạo toàn ngành hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao. Việc bổ sung quy định này cũng phù hợp với thực tiễn tổ chức hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao nên là đại biểu Quốc hội trong hơn 50 năm qua.
Đại biểu Vũ Xuân Trường (đoàn Nam Định), cho rằng, trong dự thảo quy định về vai trò thực hiện quyền của Viện Kiểm sát nhân dân là không rõ, bởi vì tại Điều 2, quyền lực nhà nước là thống nhất có sự phân công, phối hợp kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lực lập pháp, hành pháp, tư pháp.
Tại các Điều 113, 114, 115, 116 dự thảo đã quy định những chức năng, nhiệm vụ thực hành quyền công tố, kiểm soát hoạt động của Viện kiểm sát. Theo đó Viện kiểm sát nhân dân sẽ thực hiện kiểm sát, điều tra, truy tố và thực hiện công tố trong quá trình xét xử và thi hành án. Trong đó Viện kiểm sát sẽ phê chuẩn hay không phê chuẩn các lệnh bắt giam, khám sét, truy tố bị cáo ra trước Tòa án nhân dân, thực hiện quyền công tố trong xét xử đảm bảo cho Tòa án ra bản án quyết định đúng người, đúng tội, đúng pháp luật không làm oan người vô tội và chống bỏ lọt tội phạm. Với những quyền năng nhiệm vụ luật định như trên đã liên quan tới tất cả những quyền cơ bản của công dân. Theo ông Trường đó là việc thực hiện quyền tư pháp của Viện kiểm sát nhân dân.
“Trong Hiến pháp cần khẳng định Viện kiểm sát nhân dân là một trong những cơ quan thực hiện quyền tư pháp với chức năng thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp và một số nhiệm vụ khác theo luật định. đây cũng là ý kiến của nhiều đại biểu ở trong các tổ đã thảo luận”, ông Trường nói.
Cho ý kiến về nguyên tắc hoạt động của Viện kiểm sát được quy định tại điều 115, đại biểu Phạm Thị Mỹ Lệ (đoàn Bình Phước) đề nghị, Điều 115 nên được quy định như sau: "Khi thực hành quyền công tố và kiểm soát hoạt động tư pháp kiểm sát viên chỉ tuân theo pháp luật không chịu sự can thiệp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân" hoặc chỉ là "khi thực hành quyền công tố và kiểm soát hoạt động tư pháp kiểm sát viên chỉ tuân theo pháp luật" nên quy định chi tiết quyền hạn và trách nhiệm của kiểm sát viên trong Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân sẽ đảm bảo tăng cường quyền hạn và trách nhiệm của những kiểm sát viên khi thực hiện quyền của mình.