Cấm hút thuốc lá tại nhà hàng, quán bar, karaoke là không khả thi

Có ý kiến đại biểu cho rằng việc cấm hút thuốc lá tại quán bar, nhà hàng, quán karaoke là khó khả thi.

Thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá, các đại biểu đều cho rằng cần thiết phải có Luật về phòng chống tác hại của thuốc lá và đề nghị làm rõ hơn một số nội dung như về cảnh báo sức khỏe trên phần quảng cáo thuốc lá.

Một số đại biểu cũng đặt vấn đề về tính khả thi của các hành vi bị nghiêm cấm như quy định cấm hút thuốc lá ở địa điểm công cộng, nơi làm việc đã được đề ra, nhưng trong thời gian qua tình trạng hút thuốc vẫn diễn ra phổ biến, khó xử lý vi phạm.

Đại biểu đề nghị giao thẩm quyền xử lý hành vi vi phạm quy định cấm hút thuốc lá ở nơi công cộng cho người đứng đầu các địa điểm công cộng được quy định và xử lý vi phạm về cấm hút thuốc thông qua nội quy, quy ước nội bộ của cơ sở.

Tuy nhiên, một số đại biểu không đồng tình với đề xuất thành lập Quỹ phòng chống tác hại của thuốc lá. Đại biểu Trần Đình Long (Đắk Nông) đề nghị việc này phải đưa ra biểu quyết tại Quốc hội. Đại biểu Long cho rằng, không nên quy định các quỹ trong các điều luật bởi cứ thành lập quỹ nhân dân lại phải đóng góp. Đại biểu Long nêu ví dụ như Luật Giao thông đường bộ cũng thành lập Quỹ bảo trì đường bộ nhưng không được nhân dân đồng tình.

Tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến tán thành thành lập quỹ, nhưng lại chưa thống nhất về nguồn hình thành quỹ. Theo đó, có đại biểu tán thành với phương án: Hàng năm ngân sách cấp một khoản kinh phí tối đa bằng 2 phần trăm (%) trên tổng số tiền thu được từ thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá... Điều này sẽ thể hiện tính thống nhất của hệ thống pháp luật, minh bạch, rõ ràng, dễ kiểm soát thu chi, thuận lợi trong quá trình tổ chức thực hiện.

Đại biểu Vương Đình Huệ (đoàn Bình Định), Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, nếu trích từ ngân sách sẽ gặp một số khó khăn, bất cập. Vì phòng chống tác hại của thuốc lá hoàn toàn không chỉ là trách nhiệm của Nhà nước, mà doanh nghiệp, người hút cũng phải tham gia. Việc trích ngân sách không nâng cao được trách nhiệm của người sản xuất, nhập khẩu và người hút thuốc lá đối với sức khỏe của nhân dân. Thậm chí, còn dễ gây hiểu là Nhà nước có trách nhiệm khắc phục hậu quả của người sản xuất và sử dụng thuốc lá.

Cũng theo đại biểu Vương Đình Huệ, cái khó là dùng ngân sách sẽ rất khó chi cho các hoạt động của tổ chức, cá nhân, cho công tác truyền thông do kinh phí và chi đặc thù. Do đó, sẽ sử dụng tốn tiền ngân sách mà hiệu quả không cao. Nếu nguồn thu từ mức trích thuế sẽ không ổn định, phương thức này không phù hợp với nguyên tắc xã hội hóa, trong khi lợi nhuận của ngành này là khá cao và mức thuế còn thấp hơn nhiều nước trên thế giới.

Về phương án thu một khoản đóng góp bắt buộc của cơ sở sản xuất, nhập khẩu thuốc lá, theo Bộ trưởng Vương Đình Huệ, có điểm căn bản và thể hiện tính bồi hoàn của doanh nghiệp. Khoản thu này không ảnh hưởng đến ngân sách, không vi phạm pháp luật và không phải là khoản từ ngân sách nên thuận lợi trong chi cho các hoạt động.

Đại biểu Nguyễn Thanh Bình (Vĩnh Long), ủng hộ phương án 2 vì dù phải đóng góp một khoản bắt buộc, song sẽ không ảnh hưởng nhiều đến doanh nghiệp và người trồng thuốc lá vì theo lộ trình tăng thuế, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá phải chiếm 60-80% giá bán lẻ (hiện nay đang là 45%), có chăng chỉ giảm lợi ích của nhóm sản xuất thuốc lá và làm cho giá thuốc lá tăng một phần.

Mặc dù việc quảng cáo thuốc lá bị cấm, nhưng quy định về việc cho phép trưng bày chưa chặt chẽ dẫn đến nhà sản xuất “lách luật”.

Điều 25 của Luật quy định, người chịu trách nhiệm tại các đại lý bán lẻ, các điểm bán lẻ thuốc lá không được trưng bày quá một bao hoặc một tút/hộp của một sản phẩm của một nhãn hiệu thuốc lá. Nhiều ý kiến đại biểu băn khoăn, quy định này có thể bị lợi dụng, vì thực tế, người bán có thể trưng bày nhiều bao hoặc tút/hộp của các sản phẩm thuốc khác nhau của cùng một nhãn hiệu thuốc lá, và có nhiều điểm để trưng bày. Như vậy, vô hình chung đã tạo ra hiệu ứng quảng cáo khá lớn.

Đại biểu Nguyễn Xuân Trường (Hải Phòng) đề nghị nên quy định chặt chẽ và hạn chế hơn nữa, như chỉ trưng bày quá một bao hoặc một tút/hộp của một nhãn hiệu thuốc lá. Đại biểu Trường nhấn mạnh, nếu đã có quy định cấm quảng cáo dưới mọi hình thức thì nên hạn chế trưng bày hơn nữa, có như vậy mới đạt hiệu quả cao.

Về việc in cảnh báo trên vỏ báo thuốc, đại biểu Nguyễn Thanh Bình (Vĩnh Long) đề nghị trên vỏ bao thuốc lá phải in hình ảnh tác hại của thuốc lá. Đại biểu Bình đồng tình với quy định in cảnh báo sức khoẻ bằng chữ và hình ảnh chiếm ít nhất 50% diện tích của vỏ bao thuốc lá, sau này tùy tình hình Chính phủ có thể quy định diện tích tăng trên mức 50% như quy định tại khoản 6 Điều 15 của dự thảo Luật. Như vậy mới đủ để phát huy tác dụng của cảnh báo, phù hợp với Công ước khung về kiểm soát thuốc lá và thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Về địa điểm cấm hút thuốc lá trong nhà nhưng được phép có nơi dành riêng cho người hút thuốc lá, có ý kiến cho rằng cấm hút thuốc lá tại nhà hàng, quán bar, karaoke là không khả thi, nên cân nhắc thêm quy định này.

Xuân Hải