Các xu hướng phát triển lực lượng vũ trang Nga

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu

Năm 2015 sẽ là năm đầy thách thức đối với Bộ quốc phòng Nga: Bộ phải giải quyết một loạt vấn đề quan trọng như: nguy cơ diễn ra một cuộc xung đột vũ trang ngày càng tăng, đồng Rúp rớt giá và việc cần thiết phải tìm ngay nguồn hàng thay thế cho các sản phẩm nhập từ Ukraine do tình hình xung đột chính trị nội bộ hiện nay có liên quan đến quan hệ giữa hai nước.

Năm 2015, Lực lượng hạt nhân chiến lược sẽ có hơn 50 tên lửa đạn đạo liên lục địa mới.

Kế hoạch trang bị tên lửa mới cho Lực lượng tên lửa chiến lược và Hải quân Nga năm 2015 là cần thiết để thực hiện một số mục tiêu. Đây là cuộc tái vũ trang cho lực lượng chiến lược lớn nhất trong lịch sử nước Nga và cũng là một trong những cuộc tái vũ trang lớn nhất tính từ thời Liên Xô.

24 tổ hợp tên lửa đạn đạo liên lục địa RS-24 Yars được đưa vào lực lượng hạt nhân chiến lược, thay thế cho loại tên lửa UR-100N UTTKH và Topol thế hệ đầu (năm 2014 có 16 tổ hợp tên lửa loại này được bàn giao). RS-24 Yars khác với Topol ở chỗ nó sử dụng công nghệ đa đầu đạn phân hướng (MIRV), mang phần chiến đấu với nhiều đầu đạn tự tách. Nó sẽ là nền tảng của Lực lượng chiến đấu mặt đất của Lực lượng hạt nhân chiến lược Nga trong tương lai.

Hải quân Nga được trang bị hàng loạt tên lửa đạn đạo R-30 "Bulava" dành cho tàu sân bay mang tên lửa thuộc Dự án 955 "Borey”. Đây là loại tên lửa đạn đạo sử dụng nhiên liệu rắn, mang nhiều đầu đạn hạt nhân, có khả năng vượt qua mọi hệ thống phòng thủ tên lửa quốc gia của đối phương.

Ngoài ra, thông tin Nga sẽ phóng thử tổ hợp tên lửa đạn đạo mới RS-26 Rubezh gây ra nhiều tranh cãi. Rõ ràng là, thành quả lao động đặc biệt bảo vệ bí mật nhà nước tự nó đã có ý nghĩa rất lớn. Theo thông báo, tổ hợp này sẽ được trang bị cho quân đội vào năm 2016.

Vậy Nga sẽ tự sản xuất mà không cần nhập khẩu trang bị cho ngành công nghiệp quân sự?

Việc suy giảm mạnh quan hệ của Nga với phương Tây và Ukraina năm 2014 đặt ngành sản xuất vũ khí trong nước vào tình huống khó khăn, vì một phần linh kiện và vật liệu sản xuất vũ khí được nhập từ nước ngoài về.

Khó khăn phát sinh với các công ty sản xuất linh kiện điện tử, bao gồm cả linh kiện phục vụ hàng không vũ trụ. Hiện tại, ngành Công nghiệp điện tử Nga không có khả năng cung cấp đủ các loại mặt hàng phục vụ nhu cầu trong nước. Vì thế, nhu cầu nhập khẩu linh kiện điện tử là không thể tránh khỏi. Có thể thấy trước được, các công ty linh kiện điện tử sẽ phải tham gia đầu tư công là chủ yếu.

Hậu quả cụ thể do Nga phá vỡ các quan hệ kỹ thuật quân sự với Ukraine, đó là mối liên hệ với Hãng sản xuất động cơ trực thăng "Motor Sich”, chuyên cung cấp động cơ máy bay trực thăng và Doanh nghiệp "Zorya - Mashproekt" cung cấp hệ thống turbine khí cho các tàu của Hải quân Nga. Giải pháp loại bỏ dần các nhà thầu phụ Ukraine đã được thông qua từ lâu và cuộc khủng hoảng năm 2014 chỉ đẩy mạnh thêm quá trình này.

Tên lửa đạn đạo liên lục địa Topol- M

Trường hợp xấu nhất là vấn đề cung cấp thiết bị công nghiệp có độ chính xác cao cho ngành Công nghiệp quốc phòng Nga. Cho đến gần đây công cuộc hiện đại hóa các nhà máy quân sự hoàn toàn là do mua máy móc và thiết bị kỹ thuật từ nước ngoài. Các phương tiện sản xuất hiện đại của Nga hầu như không xuất hiện trong quá trình hiện đại hóa. Điều này ảnh hưởng xấu đến tốc độ tái vũ trang của quân đội Nga.

Bộ Quốc phòng Nga ưu tiên xây nhà ở cho quân nhân

Năm 2015, Bộ Quốc phòng sẽ tiếp tục xây thêm nhà ở mới cho quân nhân và người thân, gia đình của họ, đồng thời trợ cấp mua nhà cho họ. Nhưng từ năm 2016, việc cấp phép nhà ở sẽ chỉ được thực hiện thông qua việc thế chấp quân sự.

Những quân nhân chờ mua nhà trước năm 2005 sẽ nhận được khoản trợ cấp mua nhà. Những trường hợp sau năm 2005 thì chỉ được trợ giúp bằng vay thế chấp. Có 2 cách mua nhà: Nhà nước sẽ chi trả các khoản dùng để mua nhà cho những quân nhân đã công tác trên 3 năm. Hoặc họ có thể ngay lập tức mua được nhà bằng việc thế chấp sổ lương quân đội của mình. 

Quân nhân xếp hàng đợi cấp nhà ở (tính đến tháng 11 năm 2014 con số này là hơn 36.000 người) theo thứ tự sẽ được nhận: nhà sẽ được xây dựng hoàn thiện trong năm 2015 hoặc nhà được xây dựng sau thông qua trợ cấp. Bằng cách này, lượng người xếp hàng đợi nhà ở đã giảm đáng kể: năm 2010 con số này là hơn 120.000 người, tháng 1 năm 2012 – là hơn 88.000 người, đến năm 2013 chỉ còn khoảng 55.000 người.

Ưu tiên chính: Năm đầu tiên của Bộ Tư lệnh Bắc Cực

Năm 2015 là năm đầu tiên của Bộ tư lệnh chiến lược thống nhất mới của Nga – Bộ tư lệnh Bắc Cực. Từ ngày 15 tháng 12 năm 2014 Bộ tư lệnh Bắc Cực bắt đầu phụ trách các chiến dịch tại Bắc Cực. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Bắc Cực có cơ quan chỉ huy quân sự riêng rẽ. Từ năm 1991 thời Liên Xô, Bắc cực thuộc quản lý của bốn quân khu - Leningrad, Urals, Siberia, Viễn Đông, và hai hạm đội: Biển Bắc và Thái Bình Dương.

Sau cải cách hành chính quân sự và thành lập các Bộ tư lệnh chiến lược liên hợp (OSK) năm 2010, số lượng cơ quan phụ trách khu vực Bắc Cực giảm xuống còn 3 quân khu: OSK miền Tây, OSK miền Trung, OSK miền Đông cùng hai hạm đội Biển Bắc (thuộc OSK miền Tây) và hạm đội Thái Bình Dương (thuộc OSK miền Đông).

Việc phân chia quân khu này không phải là hoàn mỹ nhất. Thực tế, các điểm kiểm soát quân sự địa phương bị giảm xuống. Quân khu mới được thành lập trên cơ sở Hạm đội Biển Bắc quản lý chung toàn khu vực và thực hiện nhiệm vụ chính trong vài năm tới, như: thành lâp các căn cứ và sân bay quân sự, đảm bảo hoạt động quân sự trong khu vực; kiểm soát lãnh thổ và thông tin liên lạc; bảo vệ biên giới phía Bắc nước Nga trong trường hợp xảy ra chiến tranh.

Lực lượng không quân và phòng không thuộc OSK miền Bắc sẽ tiến hành khôi phục hệ thống phòng không ở Cực Bắc (vấn đề này đang rất được quan tâm). Dưới mặt đất hình thành các sư đoàn bộ binh liên kết đặc biệt, được trang bị vũ khí và luôn sẵn sàng chiến đấu. Ngày 17 tháng 1, một trong những sư đoàn bộ binh cơ giới đầu tiên được thành lập tại làng Alakurtti thuộc tỉnh Murmansk đã được trao cờ chiến đấu. Sư đoàn thứ hai được thành lập ở quận Yamalo-Nenets. Một trung tâm huấn luyện chiến đấu cũng sẽ được mở dành cho các sĩ quan vùng Cực Bắc.

Lớp áo giáp mới. Sự thay đổi trang thiết bị kỹ thuật cho Lục quân

Việc ưu tiên các khoản chi cho các Lực lượng hạt nhân chiến lược, Lực lượng phòng không/ không quân gây ra chênh lệch đáng kể trong quá trình tái trang thiết bị: trong khi trang thiết bị hiện đại cho Lực lượng tên lửa chiến lược chiếm gần 50%, phòng không/không quân – 30% thì Lục quân chỉ khoảng 20% (chủ yếu là hiện đại hóa các thiết bị kỹ thuật từ thời Liên Xô).

Nhờ sự đầu tư nghiêm túc vào nghiên cứu, phát triển và chuẩn bị sản xuất hàng loạt thiết bị, khí tài mới cho Lục quân, năm 2015 sẽ là một bước ngoặt cho nhiều chương trình lớn. Hàng loạt vũ khí mới sẽ được sản xuất với quy mô nhỏ để thử nghiệm như: xe tăng loại mới T-14 Armata; xe chiến đấu bộ binh hạng nặng (chiến xa bộ binh hạng nặng) T-15, xe chiến đấu bộ binh hạng trung Kurganets BMP-25 và loại xe bọc thép, đều được chế tạo cùng khung gầm tăng Armata. Ngoài ra, Nga đang tiến hành nghiên cứu loại xe bọc thép bánh lốp BTR Boomerang và một số loại khác.

Hiện tại còn quá sớm để nói về các đặc tính chi tiết các loại vũ khí này, nhưng có thể tóm gọn lại: đây là một thế hệ vũ khí mới được chế tạo dựa trên khung gầm cơ sở cho mỗi hạng vũ khí – nặng, trung bình & nhẹ, từ đó tìm ra nguyên tắc thống nhất các thành phần chính và cách lắp ráp các loại vũ khí, có thể đơn giản hóa và giảm chi phí vận hành, bảo trì chúng.

Các chiến hạm đầu tiên được chờ đợi từ lâu của Hải quân Nga

Năm 2015, Hải quân Nga sẽ nhận 2 chiến hạm mới thuộc dự án 11356R – Tàu “Đô đốc Grigorovich” và “Đô đốc Essen” và chiến hạm “Đô đốc Gorshkov”  của dự án mới 22350. Đây là những tàu chiến đầu tiên thuộc lớp này được chế tạo trong thời kỳ hậu Liên Xô ("Đô đốc Grigorovich" và "Đô đốc Essen" được chế tạo vào năm 2010 và 2011, còn " Đô đốc Gorshkov" - năm 2006)

Khinh hạm Đô đốc Essen tại Nhà máy đóng tàu Yantar.

“Đô đốc Grigorovich" và "Đô đốc Essen" là hai chiến hạm đầu tiên trong số sáu tàu của dự án 11356R được trang bị cho Hạm đội Biển Đen. Dự án 11365R dựa trên Dự án xuất khẩu 11356 – chế tạo sáu chiến hạm cho Hải quân Ấn Độ. Dự án 11356 thực chất là phiên bản hiện đại hóa của Dự án nổi tiếng Liên Xô – Dự án 1135 chế tạo tàu tuần tra cho bốn hạm đội và Hải quân biên giới Liên Xô. Việc kế thừa và phát triển liên tục các cụm, ngành công nghiệp cơ bản đã đáp ứng đủ số lượng chiến hạm , lấp đầy các khoảng trống trước khi cho ra mắt các chiến hạm của dự án mới 22350.

Quá trình chế tạo “Đô đốc Grigorovich" – chiến hạm đầu tiên của dự án này là 9 năm đã cho thấy quy mô to lớn của dự án. Cuối năm 2014, “Đô đốc Gorshkov” được hạ thủy và dự kiến năm 2015 sẽ cho hoạt động thử nghiệm để hoành chỉnh lần cuối các hệ thống máy móc của con tàu.

Hiện tại còn 3 dự án đóng tàu khác (bắt đầu triển khai năm 2009, 2012 và 2013) - đang trong quá trình sản xuất – sẽ được đẩy nhanh tiến độ. Tuy nhiên, cuộc xung đột chính trị tại Ukraine đã cản trở tiến độ này, vì một số thiết bị đóng tàu cho các dự án do Tập đoàn “"Zorya - Mashproekt" của Ukraine sản xuất. Nhưng theo một số nguồn tin, Nga đang tiến hành sản xuất & dự kiến sẽ cho ra mắt dòng sản phẩm thiết bị này trong năm 2015.

Có một số tin tức quan trọng liên quan tới 3 dự án này: một chiếc tàu ngầm hạt nhân mới sẽ được bổ sung thêm vào dự án 885; một tàu chiến mới sẽ được cung cấp cho các đội tuần dương hạm hoặc đội tàu khu trục. Nhiều khả năng, chiến hạm đầu tiên của lớp dự án này sẽ do Nhà máy đóng tàu Sevmach sản xuất trong năm 2016-2017 có lượng rẽ nước khoảng 10-12 tấn.

Nhưng hiện tại không ai dự đoán được thời điểm tàu sân bay xuất hiện do tình hình kinh tế trong nước và Bộ quốc phòng phải chi cho nhiều khoản quan trọng hơn.