Các lực lượng "khuấy đục" Biển Đông của TQ: Hải cảnh và cứu nạn (Kỳ 1)

>

> “Phải tiến ra biển một cách quyết liệt và vững chắc”

> Bộ Ngoại giao gửi công hàm phản đối Trung Quốc

> Đà Nẵng phản đối TQ lập cơ quan quân sự và chính quyền "TP Tam Sa"

> Bản đồ Trung Quốc 1904 không có Hoàng Sa, Trường Sa

> Bản đồ TQ và quốc tế trước 1909 đều vẽ Hoàng Sa, Trường Sa không thuộc TQ

Tư liệu sử dụng trong bài được trích dẫn từ Chương trình Nghiên cứu Biển Đông (Học viện Ngoại giao)

Nhìn chung, “năm con rồng lũng đoạn biển cả” của Trung Quốc (chưa kể tới Hải quân) có tổng cộng khoảng 40.000 quân, dựa trên phân tích của Học viện Ninh Ba.

Bảng 2: Yêu cầu lập kế hoạch cho các tàu tuần tra trên biển Trung Quốc

Nguồn: He Zhonglong và các cộng sự, Nghiên cứu về việc xây dựng lực lượng tuần duyên Trung Quốc, tr. 142.

Sau đây là các miêu tả ngắn gọn tổ chức, sứ mệnh và tiềm lực của từng “con rồng”. Tuy nhiên, chúng ta cần lưu ý rằng, trong khi Cơ quan quản lý về An toàn hàng hải (MSA) hoạt động rất minh bạch, các đơn vị khác, những tổ chức nhỏ hơn rất khó tiếp cận và do đó khó có thể hiểu biết cặn kẽ hơn về họ.

Lực lượng Cảnh sát Biển của Cục Quản lý Biên phòng (BCD)

Lực lượng Cảnh sát Biển ((公安边防海警部门) là một bộ phận của Cục Quản lý Biên phòng, vốn là đơn vị trực thuộc tinh nhuệ của Lực lượng Cảnh sát vũ trang Nhân dân, thuộc Bộ Công an. Lực lượng Cảnh sát Biển Trung Quốc được trang bị chủ yếu là tàu cao tốc và tàu thủy loại nhỏ. Trên tàu thường được trang bị súng máy và pháo loại nhỏ. Chủ lực của hạm đội Cảnh sát Biển hiện nay là chiếc tàu tuần tra cao tốc tên là Hải cẩu (海 豹) HP1500-2. Những chiếc tàu nhỏ này có thể đạt tốc độ lên đến 52 hải lý, tầm hoạt động trong khoảng 250 km, và thủy thủ đoàn từ 6 đến 8 người. Những nhiệm vụ mà chúng đảm nhận bao gồm hộ tống, thăm dò trên biển, và tìm kiếm cứu nạn. Cano tiêu chuẩn mới của Cảnh sát Biển là Loại 218. Thiết kế này có chiều dài 41m, có sườn máy dài 6.2m, chuyên chở được 130 tấn; tốc độ tối đa lên đến 25 hải lý, thủy thủ đoàn gồm 23 người; và được trang bị một đại liên 14,5 ly. Một cano tuần tra lớn loại 718 của Cảnh sát Biển đã được hạ thủy vào năm 2006. Nó có trọng tải 1,500 tấn, chiều dài 100m, có sân đậu trực thăng và có pháo 37 ly. Lực lượng Cảnh sát Biển gần đây cũng đã được sử dụng hai khu trục hạm loại Jianghu cũ của Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA), sau khi hai tàu này đã được đại tu và đổi tên thành Hải cảnh 1002 và Hải cảnh 1003. Thời điểm hiện tại, Cảnh sát Biển không có đơn vị không quân.

Cano 1000 tấn loại 718, Hải cảnh 1001, hoạt động cùng với Lực lượng Tuần duyên của Bộ Công An. Con tàu này được hạ thủy vào năm 2006 và có trang bị súng 37 ly trên boong. Đây là tàu chiến hiện đại nhất của Tuần duyên Trung Quốc. (Diễn đàn Quốc phòng Trung Quốc)

Hải cảnh 1002 là một trong hai tàu cano của Tuần duyên Trung Quốc được chuyển giao cho Bộ Công An từ Hải quân PLA. Trước đây, chúng là các khu trục hạm tên lửa loại Jianghu. Cơ quan thăm dò hàng hải Trung Quốc là một đơn vị hàng hải dân sự khác nhận tàu từ Hải quân PLA. (Diễn đàn Quốc phòng Trung Quốc)

Cơ sở huấn luyện chính cho Cảnh sát biển nằm ở Ninh Ba. Tuy nhiên, không phải tất cả sinh viên của Học viện Ninh Ba đều là cảnh sát biển; sinh viên ở đây phải học một chương trình chung dành cho lính biên phòng trong những năm đầu và có vẻ chỉ bắt đầu được chọn chuyên ngành hàng hải sau khi hoàn thành nửa chương trình. Cơ sở huấn luyện ở Học viện Ninh Ba rất ấn tượng, đặc biệt là các máy mô phỏng điều khiển và lái tàu, những máy này sử dụng phần mềm tiên tiến để tạo ra độ chuẩn xác cao như các máy mô phỏng sử dụng ở phương Tây.

Một tàu tuần tra nhỏ đang hoạt động cùng với Lực lượng Tuần duyên Trung Quốc. Các cơ quan quản lý hàng hải dân sự Trung Quốc thiếu xuồng lướt sóng có gắn động cơ cho các chiến dịch giải cứu và hiện đang lên kế hoạch mua từ nước ngoài. (Diễn đàn Quốc phòng Trung Quốc)

Sứ mệnh chính của Cảnh sát Biển là phòng chống tội phạm, nhưng gần đây còn bao gồm cả việc chống những đe dọa từ chủ nghĩa khủng bố và nạn cướp biển. Trên thực tế, nạn cướp biển từ lâu đã là mối quan ngại chính của giới phân tích hàng hải Trung Quốc. Một bài báo về chủ đề này nhấn mạnh sự gần gũi của vấn đề: “Trong 124 vụ cướp biển trong năm 2005, 60% diễn ra tại khu vực Biển Đông”^. Một nguồn tin khác thì nhìn nhận rằng tàu thuyền của Trung Quốc ở xa bờ đang là mục tiêu của bọn cướp biển. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi thấy nhiều đơn vị thực thi pháp luật trên biển khác nhau của Trung Quốc sẽ hoạt động trong những chiến dịch tương lai chống cướp biển, có lẽ là sẽ phối hợp với Hải quân PLA.

Với tư cách là đơn vị vũ trang chủ yếu của các con rồng tuần duyên biển Trung Quốc, BCD – thường được gọi là “Tuần duyên Trung Quốc” – được mong đợi sẽ đi đầu trong việc đối phó với những thách thức đã nêu. Theo nghiên cứu của Học viện Ninh Ba, BCD có quân số 10,000 người – chiếm khoảng ¼ tổng số quân thuộc năm con rồng.

Con rồng thứ hai: Cơ quan An toàn hàng hải Trung Quốc

'Con rồng' duy nhất có thể so sánh về sức mạnh lẫn uy thế với Lực lượng cảnh sát biển (BCD) của Trung Quốc là Cơ quan An ninh Hàng hải (MSA) trực thuộc Bộ Giao thông Vận tải. Xét về nhân lực, MSA có quân số gấp đôi so với BCD – khoảng 20,000 – gần phân nửa tổng số quân của 5 đơn vị chấp pháp hàng hải.

Sứ mệnh của MSA bao gồm thanh tra và đăng ký tàu thuyền của Trung Quốc và nước ngoài neo đậu ở cảng Trung Quốc, điều tra các vụ tai nạn đường biển, huấn luyện và cấp phép cho thủy thủ, giám sát giao thông đường biển, duy trì sự hỗ trợ cho các chuyến hải hành, thi hành luật hàng hải quốc tế và nội địa, và làm nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn trên biển. Có tất cả 14 cơ quan MSA ở địa phương, đặt chủ yếu ở các tỉnh ven biển và một số ở các trung tâm cảng sông trong nội địa, và ở một vài tỉnh ven biển khác có các trung tâm cứu nạn.Trung tâm Điều phối Cứu nạn Thượng Hải (RCC) được trang bị hệ thống quản lý tàu bè hiện đại và đồng bộ, được hỗ trợ bởi ít nhất 11 trạm rada và 2 trung tâm dò tìm tàu thủy. Những hệ thống này được hỗ trợ từ Hệ thống Định danh Tự động (AIS), mà theo quy định của Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO), đòi hỏi tàu bè có trọng tải trên 300 tấn phải tự động báo cáo vị trí, hải trình và tốc độ của tàu tại thời điểm đó. Những hệ thống này đã cách mạng hóa việc điều hành giao thông tàu thủy và nâng cao mối quan tâm về hàng hải lãnh thổ trên tất cả các đại dương, đặc biệt là dọc bờ biển Trung Quốc; một bước tiến quan trọng đã được thi hành để xây dựng nên các trung tâm AIS dọc theo suốt chiều dài của các hải trình bận rộn.Một cách thức dò tìm tàu thủy khác được các cơ quan có thẩm quyền Trung Quốc sử dụng là hệ thống Thông báo tàu thuyền Trung Quốc (CHISREP). Hệ thống này yêu cầu tàu thủy mang cờ Trung Quốc phải thông báo vị trí thường xuyên cho trung tâm điều phối. Có nét gì đó giống với hệ thống Amver (Hệ thống cứu nạn tàu tương trợ tự động) của Lực lượng Tuần duyên Hoa Kỳ, nơi được coi là “đầu mối” về vị trí của tàu thương mại trên toàn cầu, CHISREP có tầm quan trọng rõ rệt trong lĩnh vực tìm kiếm cứu nạn, bên cạnh một số ứng dụng khác có thể thấy được – ví dụ như trong việc kiểm soát ô nhiễm.

Vị thế quan trọng của MSA trong số các lực lượng chấp pháp của Trung Quốc được xác nhận thông qua việc đầu tư vốn cho cơ quan này – nhiều tàu và máy bay mới. (Tàu của MSA không được vũ trang – khác hẳn so với Tuần duyên Hoa Kỳ và các lực lượng tuần duyên trên thế giới) Việc hạ thủy tàu Haixun 31 tương đối lớn (3.000 tấn) vào năm 2004 mở đầu cho việc chuyển dần sang các tàu cứu nạn có thể đi trên đại dương. Tuy rằng những tàu này được báo cáo là cũng có vấn đề, cụ thể là thiết bị thông tin, loại tàu này được chú ý không chỉ bởi tải trọng lớn của nó mà còn là tàu đầu tiên của MSA có thể chuyên chở trực thăng. Hai tàu ra đời sau là Haixun 21 và Haixun 11, trong đó tàu Haixun 11 được đưa vào hoạt động từ tháng 9/2009 và có trọng tải tương đương 3,000 tấn. Có vẻ như Haixun 11 đang được neo ở cảng Uy Hải, tỉnh Sơn Đông.

Thêm ba tàu mới, trọng tải lớn vừa được MSA đưa vào sử dụng, bao gồm chiếc Nanhaijiu 101, Nanhaijiu 112 và Beijhaijiu 111. Những chiếc tàu rất lớn này – Nanhaijiu 101 có trọng tải 6,257 tấn, và tất cả các tàu đều có chuyên chở trực thăng – mang những nét đặc trưng trong thiết kế của loại Haixun 31. Với boong trước mũi tàu và cấu trúc phần trên tàu nổi bật cùng với sàn sau đuôi tàu rất thấp, các tàu này giống với những chiếc tàu kéo khổng lồ, hơn hẳn những loại tàu tương tự của Lực lượng Tuần duyên Nhật Bản. Các loại tàu cũng được trang bị những thiết bị hiện đại nhất, ví dụ như loại chân vịt biến bước giúp cho việc điều khiển các tàu lớn được thuận tiện hơn. Chủ trương hiện nay của MSA là cho phần lớn các tàu của mình ra khơi trong 2 tuần, sau khi chỉ dành 1 ngày neo ở cảng để tiếp nhiên liệu trước khi trở lại nhiệm vụ. Có khoảng 2 thủy thủ đoàn cho mỗi tàu, mỗi đoàn ra khơi cùng tàu trong hai tháng liên tục, sau đó lên bờ một tháng. Thủy thủ đoàn sẽ ở trên biển khoảng 8 tháng/năm.

Tàu loại lớn Haixun 11 của MSA được hạ thủy vào tháng 9/2009 ở Thanh Đảo. Xét về nhân lực và nguồn lực, MSA, trực thuộc Bộ Giao thông vận tải, có vẻ như là cơ quan quản lý hàng hải dân sự có ảnh hưởng nhất Trung Quốc. (Diễn đàn Quốc phòng Trung Quốc)

Đối với các tàu nhỏ hơn, một thiết kế mang tính đột phá khác đã được sử dụng cho tàu Beihaijiu 201 mới hạ thủy. Chiếc tàu nhỏ này là loại thuyền hai thân cao tốc, thiết kế theo mô hình các thuyền phà thương mại hiện đại. MSA hiện vẫn thiếu các thuyền lướt có động cơ loại nhỏ và hiện đang tiến hành mua một vài chiếc loại này từ Anh Quốc.

Thuyền hai thân, Donghai Jiu 201, đang được Cục cứu hộ và trục vớt thuộc Cơ quan quản lý an toàn hàng hải Trung Quốc sử dụng. Các loại thuyền hai thân đang được sử dụng rộng rãi như những chiếc phà chuyên chở và cũng được Hải quân PLA sử dụng. (Diễn đàn Quốc phòng Trung Quốc)

Tuy hàng loạt các căn cứ phi cơ của MSA được thành lập năm 2004, có vẻ như không quá 12 máy bay đang được hoạt động.Điểm thú vị là, MSA cũng sở hữu một số lượng trực thăng Sikorsky. Một số phi vụ giải cứu bằng trực thăng có diễn ra, nhưng các phi vụ bay đêm đều bị hạn chế. Theo các nhân viên của MSA, vấn đề mấu chốt ngăn cản việc mở rộng các phi vụ bay của MSA là việc huấn luyện cho cả phi công và các người nhái cứu hộ. Trong cả hai lĩnh vực này, Trung Quốc đã có những đề xuất táo bạo như đề nghị sự giúp đỡ từ phía Tuần duyên Hoa Kỳ (USCG), tuy nhiên, USCG hiện không có phản ứng gì. Cho đến nay, các đơn vị Tuần duyên Trung Quốc chủ yếu được trợ giúp huấn luyện bởi các cơ quan hộ tống và cứu hộ không vận của Hong Kong. Theo một kế hoạch của MSA công bố đầu năm 2003, mục tiêu của tổ chức này là phải đạt đến việc tìm kiếm cứu nạn hiệu quả trong phạm vi 50 dặm từ bờ biển, với thời gian phản ứng là 150 phút; cho đến năm 2020, thời gian ứng cứu phải được cải thiện còn không quá 90 phút. Phạm vi của các chiến dịch tìm kiếm cứu nạn phải được mở rộng đáng kể để bao trùm lên toàn bộ vùng đặc quyền kinh tế của Trung Quốc.Công tác cứu hộ trên biển của Trung Quốc đã có bước tiến dài trong thời gian ngắn. Vào năm 1999, MSA đã phải đương đầu với một thảm họa giống với dạng thảm họa Titanic khi phà chở khách Dashun bị đánh đắm do thời tiết xấu cách bờ biển Hoàng Hải vài dặm. Chỉ có 22 người sống sót trong số 304 hành khách và thủy thủ đoàn. Tai nạn này, được xem là một thảm kịch lớn, đã thôi thúc những nỗ lực thiết lập các đơn vị giải cứu hàng hải có chất lượng hơn.

Việc tìm kiếm cứu nạn là một nhiệm vụ quan trọng của MSA và lực lượng phi cơ hiện nay đang là ưu tiên phát triển của MSA và các cơ quan quản lý hàng hải dân sự Trung Quốc nói chung. Tuy nhiên, phi cơ hải vận hiện là một khái niệm tương đối mới đối với các cơ quan quản lý hàng hải dân sự Trung Quốc. (Diễn đàn Quốc phòng Trung Quốc)

Không giống với BCD, MSA không có một học viện chính thức. Các trường đại học hàng hải chính ở Đại Liên, Thượng Hải, và Hạ Môn rõ ràng là nguồn đào tạo để MSA tuyển dụng. So với các trường tương đương của Hoa Kỳ, như King’s Point và Học viện Hàng hải Maine, các trung tâm học thuật này của Trung Quốc dường như khá ấn tượng.

Theo Nghiên cứu Biển Đông (Học viện Ngoại giao)

Đọc nhiều:

>> Bạc Hy Lai: Quyền lực, chính trị và sự sụp đổ

>> Vì sao Bộ trưởng Đinh La Thăng chọn giải pháp "im lặng"?

>> Giám đốc Sở Y tế đóng giả bệnh nhân "bắt bài" bác sĩ Trung Quốc

>> EVN kêu... kẹt vì độc quyền

>> TQ có thể bắn chìm tàu sân bay Mỹ với… “một phát đạn”?

>> Đà Nẵng thí điểm cấp dưới trực tiếp 'chấm điểm' cấp trên