Bộ trưởng Trần Hồng Hà: "Kiểm soát môi trường tốt nhất là từ cơ quan quản lý ở địa phương"

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà

Môi trường nông thôn đang ô nhiễm nghiêm trọng

Tại phiên chất vấn Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, đại biểu Ma Thị Thuý (Đoàn ĐBQH Tuyên Quang) nêu ra thực trạng ô nhiễm môi trường nông thôn nghiêm trọng, gây bức xúc trong nhân dân bởi rác thải sinh hoạt chưa được thu gom, xử lý, ảnh hưởng đến sức khoẻ, đời sống người dân.

Trong khi đó, đại biểu Trần Thị Hằng (Đoàn ĐBQH Bắc Ninh) cũng chỉ ra, ô nhiễm môi trường đang diễn ra nghiêm trọng ở cụm công nghiệp, làng nghề, lưu vực sông, các khu đô thị. Tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khoá XIII, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 30 ngày 21/6/2012 về chất vấn và trả lời chất vấn, giao Bộ Tài nguyên và Môi trường có chương trình kế hoạch cụ thể tại các làng nghề, cụm làng nghề, lưu vực sông. Tuy nhiên, đến thời điểm này, tình trạng ô nhiễm môi trường chưa được khắc phục, thậm chí một số nơi còn có xu hướng gia tăng, đáng báo động.

Đại biểu Trần Thị Hằng (Đoàn ĐBQH Bắc Ninh)

Đồng tình với đánh giá của các ĐBQH, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng, thực tế, các vùng ngoại thành và nông thôn chính là nơi chịu tác động rất mạnh mẽ của quá trình đô thị hoá và quá trình dịch chuyển công nghiệp gây ô nhiễm.

"Chúng ta đang nghĩ nông thôn là khu vực an lành, thanh bình, nhưng trên thực tế, hoạt động kinh tế ở đây rất sôi động, vấn đề môi trường đang âm thầm phát triển rất bức xúc, nóng bỏng. Ở nông thôn, các làng nghề, cụm công nghiệp ô nhiễm thường nằm xen với khu dân cư do công tác quy hoạch không tốt" - Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết.

Theo đó, để xử lý môi trường ở nông thôn, các cụm công nghiệp, làng nghề, Bộ trưởng cho rằng cần xác định, phân biệt giữa nông thôn thuần nông với nông thôn ở ngoại thành và nông thôn đang trong quá trình đô thị hoá. Cụ thể, Bộ TN&MT cũng như Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang phối hợp, khẩn trương đưa tiêu chí xây dựng nông thôn mới, trong đó đặc biệt quan tâm đến tiêu chí quy hoạch về hạ tầng nông thôn, quan tâm đến thu gom rác thải, giải quyết ô nhiễm môi trường.

“Với môi trường nông thôn thuần nông, cần hướng dẫn người dân có nhận thức để mỗi gia đình có thể tự phân loại xử lý chất thải hữu cơ bình thường. Còn các chất thải như bao bì, chai lọ, thuốc trừ sâu bảo vệ thực vật... phải được kiểm soát như chất thải nguy hại, thu gom và xử lý theo đúng quy định. Cùng với đó, thời gian tới, cần tính đến việc hướng dẫn người dân khi chăn nuôi nhỏ lẻ áp dụng mô hình công nghệ cho hộ gia đình như quy trình Biogas trong chăn nuôi. Trong chăn nuôi tập trung, cần quy hoạch ra khu vực riêng, có cơ chế quản lý từ nước thải cho đến chất thải rắn, chất thải nguy hại” – Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói.

Trách nhiệm của các cơ quan quản lý ra sao?

Đề cập đến trách nhiệm của các cơ quan quản lý về môi trường, đại biểu Phạm Đình Cúc (Đoàn ĐBQH Bà Rịa - Vũng Tàu) nêu: "Hiện nay có tình trạng phổ biến là khi xảy ra vấn đề ô nhiễm môi trường thì không có cơ quan nào đứng ra nhận trách nhiệm".

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, theo quy định về phân định quản lý nhà nước, quản lý ở cấp Trung ương là Bộ TN&MT; các bộ, ngành chịu trách nhiệm quản lý lĩnh vực theo chức năng được phân định; các địa phương quản lý toàn diện. Bởi vậy khi sự cố, vấn đề ô nhiễm xảy ra, trách nhiệm đã được gắn rất cụ thể.

“Có thể việc phối hợp, quy định trong giải quyết vấn đề giữa trung ương và địa phương chưa thực sự rõ ràng. Sắp tới, chúng tôi sẽ phân cấp rõ hơn trách nhiệm cho địa phương, gắn trách nhiệm, tạo điều kiện về tổ chức bộ máy, thiết bị và nguồn lực để thực hiện. Việc kiểm soát môi trường tốt nhất chính là từ cơ quan quản lý ở địa phương" - Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết.

Về các sự cố  môi trường xảy ra trong quá trình tiến hành các dự án khai thác tài nguyên, khoáng sản, Bộ trưởng Trần Hồng Hà thừa nhận đây là một thực tế, bởi thời gian qua có nhiều bãi thải tiềm tàng nguy cơ với đời sống người dân. Việc xử lý triệt để khí thải, nước thải và đặc biệt là chất thải rắn trong khai thác khoáng sản là một vấn đề cần được quan tâm, thuộc trách nhiệm của Bộ TN&MT trong việc phê duyệt quy hoạch, đánh giá môi trường, dự báo môi trường, xử lý môi trường...

Doanh nghiệp có trách nhiệm trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về triển khai phương án môi trường, đặc biệt là trong việc vận hành bãi thải cũng như phục hồi môi trường sau khai thác. Trong số 137 doanh nghiệp thuộc diện kiểm tra với lượng xả thải trên 200m3, hơn 50% doanh nghiệp không chấp hành đầy đủ các quy định về đánh giá tác động môi trường. Điều đó cho thấy kỷ cương, kỷ luật, tính nghiêm minh chưa được thực hiện đầy đủ.