Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son: “Nghị định 72 bảo vệ lợi ích người dùng Internet”

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) Nguyễn Bắc Son chia sẻ về Nghị định 72/2013/NĐ-CP khi Nghị định này chuẩn bị có hiệu lực vào đầu tháng 9 này.  

Hiện đang có tình trạng các trang mạng lấy thông tin từ các báo nhưng không trích nguồn, thậm chí biên tập, giật tít lại để câu khách, làm sai lệch nội dung thông tin. Vậy sắp tới Bộ TT&TT sẽ giải quyết vấn đề này như thế nào, thưa Bộ trưởng?

Nghị định 72 là cơ sở pháp lý quan trọng để Bộ TT&TT và các cơ quan chức năng xử lý các trang mạng tự ý khai thác, sử dụng thông tin từ các báo mà không được phép, tự ý biên tập làm thay đổi nội dung tác phẩm báo chí. Đây là các hành vi vi phạm luật về bản quyền, gây tổn hại về uy tín, hiệu quả hoạt động của các cơ quan báo chí.

Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Bắc Son

Từ những thông tin có được trên hệ thống báo chí, mỗi cá nhân có quyền trích dẫn và tổng hợp từ những thông tin đó để đưa ra những kết luận cho riêng mình. Tuy nhiên sự trích dẫn hay tổng hợp đó phải đảm bảo trung thực, không để dẫn đến hiểu sai lệch đối với thông tin nguyên bản ban đầu.

Trên thực tế, có những trường hợp với sự cắt xén, sắp đặt có chủ đích, người trích dẫn có thể tạo ra một cách hiểu mới, khác biệt sai lệch so với nội dung mà bài báo đã nêu. Đây là một sai phạm nghiêm trọng, cần được xem xét xử lý nghiêm theo các quy định của pháp luật.

Để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của các cơ quan báo chí, bảo vệ lợi ích của người sử dụng thông tin trên các trang mạng, Nghị định 72 đã phân biệt các loại trang mạng khác nhau. Đồng thời chỉ rõ các quyền và nghĩa vụ tương ứng của các trang mạng đó khi cung cấp thông tin. Tổ chức, cá nhân tùy theo nhu cầu, mục đích của hoạt động cung cấp thông tin của mình, mà lựa chọn loại trang mạng phù hợp và từ đó cũng chịu các biện pháp, các chế tài quản lý khác nhau.

Nghị định 72 có hiệu lực từ ngày 1/9/2013, sau ngày đó Bộ TT&TT sẽ tiến hành xử lý các trang mạng hoạt động vượt quá phạm vi của mình, trong đó có hành vi tự ý đăng lại các bài viết khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của các cơ quan báo chí, đặc biệt là hành vi tự ý biên tập, thay đổi nội dung các tác phẩm báo chí.

Một thực tế cho thấy các trang mạng xã hội, đặc biệt là Facebook đã đánh dấu bước phát triển mới của mạng xã hội trực tuyến. Tuy nhiên hiện nay nó đã xuất hiện việc mạo danh người khác, đặc biệt là những người nổi tiếng để lập ra các trang Facebook nhằm thực hiện những mục đích xấu. Bộ trưởng nghĩ sao về vấn đề này và cách xử lý sẽ như thế nào?

Việc mạo danh người khác không chỉ người nổi tiếng, mà mạo danh cả người bình thường trong xã hội đều là hành vi phạm pháp, vi phạm nhân quyền, quyền tự do cá nhân được pháp luật bảo hộ.

Như tôi đã nói, các cơ quan chức năng của Việt Nam hoàn toàn có thể truy tìm ra thủ phạm thông qua việc phối hợp với các nhà cung cấp dịch vụ Internet tại Việt Nam, cũng như các cơ quan chức năng của các quốc gia nơi đặt máy chủ có tên miền mạo danh.

Trước khi có Nghị định 72, các cơ quan chức năng của Việt Nam cũng đã truy tìm ra được những thủ phạm đã mạo danh gây tổn hại về uy tín, tài sản của người khác để xử lý theo pháp luật. Nghị định 72 chính là cơ sở pháp lý bảo đảm cho việc truy tìm và xử lý các hành vi sai phạm trên được thực hiện nhanh chóng, thuận lợi và hiệu quả hơn.

Gần đây Thanh tra Sở TT&TT Đà Nẵng đã ra quyết định xử phạt 30 triệu đồng đối với 3 học sinh, sinh viên và cảnh cáo 4 người có hành vi làm nhục, xúc phạm người khác trên Facebook. Theo Bộ trưởng việc xử lý như vậy đã thỏa đáng chưa?

Hành vi nói trên được quy định tại điểm d, khoản 1, điều 5 của Nghị định 72. Nói chung bất kể hành vi gây tổn hại đến uy tín, danh dự, sức khỏe, tài sản, tinh thần người khác cả trong xã hội thực và trên môi trường mạng Internet đều cần phải xử lý theo pháp luật.

Do vậy tôi cho rằng với quyết định xử lý nêu trên của Sở TT&TT Đà Nẵng là một việc làm rất cần thiết. Điều đó giúp người sử dụng Internet nói riêng và mọi người dân nói chung nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cá nhân khi cung cấp thông tin, không chỉ trên Internet mà cả trong xã hội thực.

Nghị định 72 cũng bảo vệ lợi ích hợp pháp và chính đáng của người dùng Internet tại Việt Nam

Quan điểm của Bộ TT&TT là cần xử lý theo quy định của pháp luật, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, nhằm răn đe, ngăn ngừa các hành vi vi phạm, nhưng đồng thời cũng cần quan tâm giáo dục, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của người sử dụng Internet, đặc biệt là lớp trẻ, học sinh, sinh viên.

Nhiều bạn trẻ đang dùng Facebook thắc mắc khi đọc báo, chia sẻ với nhau rằng sắp tới Bộ sẽ xử phạt những cá nhân nào đưa tin tức thời sự, hay các bài viết về sức khỏe, công nghệ, thời trang từ các báo khác lên trang cá nhân của mình. Một số báo thì phân tích như thế là không hợp lý vì Facebook thực ra cũng là diễn đàn để chia sẻ thông tin. Vậy quan điểm của Bộ trưởng về việc này như thế nào? Có đúng là sắp tới Nghị định 72 sẽ cấm chia sẻ tin tức trên các trang mạng xã hội hay không?

Tôi xin khẳng định Nghị định 72 không cấm các cá nhân cung cấp, tìm kiếm, trao đổi, chia sẻ thông tin trên mạng. Trong thời gian qua, một số thông tin trên báo chí và mạng xã hội khi viết về Nghị định 72 đã có sự diễn giải chưa đầy đủ và chưa chính xác về nội dung này.

Nội dung điều 20 nêu các khái niệm nhằm phân biệt các loại hình trang thông tin điện tử theo tính chất thông tin và mục đích sử dụng để có biện pháp quản lý phù hợp. Trong đó có khoản 4 quy định về trang thông tin điện tử cá nhân: Trang thông tin điện tử cá nhân là trang thông tin điện tử do cá nhân thiết lập thông qua việc sử dụng trang mạng xã hội để cung cấp, trao đổi thông tin của chính cá nhân đó, không phải đại diện cho tổ chức hoặc cá nhân khác và không cung cấp thông tin tổng hợp.

Trong quy định về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng Internet (điều 10) và quyền và nghĩa vụ của người sử dụng dịch vụ mạng xã hội (điều 26) hoàn toàn không có điều khoản nào “ngăn cấm người sử dụng mạng xã hội chia sẻ tin tức”.

Còn đối với quy định “không cung cấp thông tin tổng hợp”, không chỉ thực hiện tại điều 20, khoản 4 mà còn được áp dụng cả ở khoản 3 và khoản 5.

Quy định này nhằm đảm bảo các trang thông tin điện tử thuộc loại này hoạt động đúng mục đích, tính chất thông tin, dịch vụ cung cấp. Trong trường hợp các trang thông tin điện tử cá nhân, trang thông tin điện tử nội bộ, trang thông tin điện tử ứng dụng chuyên ngành muốn cung cấp thông tin tổng hợp thì phải tuân thủ các quy định đối với trang thông tin điện tử tổng hợp. Tương tự, nếu bổ sung các dịch vụ chuyên ngành nào thì phải tuân thủ theo quy định chuyên ngành đó.

Ví dụ nếu một trang tin điện tử nội bộ cung cấp thông tin tổng hợp thì phải có giấy phép thiết lập trang thông tin điện tử tổng hợp. Nếu cung cấp dịch vụ thương mại điện tử thì phải đăng ký hoạt động thương mại điện tử với Bộ Công thương…

Như vậy Nghị định 72 nhằm giúp bảo vệ bản quyền nội dung của các cơ quan báo chí. Nghị định 72 cũng bảo vệ lợi ích hợp pháp và chính đáng của người dùng Internet tại Việt Nam trong việc tham khảo, theo dõi các nội dung thời sự từ các nguồn chính thống để tránh bị ảnh hưởng bởi các trang thông tin giả mạo, tự ý biên tập, thay đổi nội dung, xuyên tạc các thông tin trên báo chí.

Có thể nói nghị định 72 có vai trò thúc đẩy việc phát triển sử dụng Internet và các dịch vụ trên môi trường mạng phục vụ cho các yêu cầu của đời sống xã hội và nhu cầu của các tầng lớp nhân dân và là hành lang pháp lý quan trọng để đảm bảo cho các hoạt dộng diễn ra trên môi trường mạng luôn được pháp luật bảo hộ, quyền và nghĩa vụ lợi ích hợp pháp, chính đáng của tổ chức và cá nhân luôn được tôn trọng không chỉ trong đời sống thực mà cả trên môi trường mạng hiện nay.

Xin cảm ơn Bộ trưởng!