Bộ sưu tập tem quý về Bác Hồ
Hành trình tem qua 30 “mùa” Quốc khánh dân tộc
Trong đó, bộ sưu tập truyền thống “Tem Bưu chính Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (VNDCCH) về Hồ Chủ tịch” của nhà sưu tập Trần Trọng Khải thuộc Hội Tem TP.HCM giành giải Bạc Lớn (chỉ sau các giải nằm trong nhóm Vàng gồm Vàng Lớn, Vàng, Bạc Mạ Vàng Lớn và Bạc Mạ Vàng - PV).
Đặc biệt, theo ông Đào Đức Long, Ủy viên Thường vụ Hội Tem Việt Nam, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Tem Hà Nội, người vừa tham dự Triển lãm tem thế giới 2013 với vai trò Trưng tập viên quốc gia, bộ sưu tập tem về Bác Hồ của tác giả Trần Trọng Khải đạt 79 điểm, chỉ thiếu “vẻn vẹn” 1 điểm là có thể lọt vào danh sách các bộ sưu tập tem đạt giải Bạc Mạ Vàng.
Đây cũng là bộ sưu tập tem đã mang về cho nhà sưu tập chuyên về thể loại truyền thống Trần Trọng Khải giải Vàng tại Triển lãm Tem TP.HCM năm 2009. Năm 2010, tại Triển lãm Tem bưu chính quốc gia-Vietstampex 2010, bộ sưu tập tem này tiếp tục đoạt được giải Vàng.
![]() |
Mẫu phong bì thực gửi dán con tem Bác Hồ in trên giấy dó được phát hành tháng 5/1949 này được nhà sưu tập Trần Trọng Khải mua lại từ một Việt kiều Mỹ với giá 800 USD. |
Là một bộ sưu tập truyền thống, bộ “Tem bưu chính VNDCCH về Hồ Chủ tịch” của tác giả Trần Trọng Khải đã giới thiệu khoảng 500 tem, khối tem và vật phẩm bưu chính liên quan đến các bộ tem mà Bưu chính Việt Nam đã phát hành về Chủ tịch Hồ Chí Minh trong tròn 30 năm từ 1946 đến 1975.
Một điểm trùng hợp khá thú vị là cả bộ tem đầu tiên và bộ tem cuối cùng về Bác Hồ của dòng tem bưu chính VNDCCH đều được phát hành vào ngày Quốc khánh 2/9. Không những thế, đây cũng là hai bộ tem đặc sắc trong kho tàng tem bưu chính cách mạng Việt Nam.
Cụ thể, ngày 2/9/1946, bộ tem “Kỷ niệm lần thứ nhất Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945) và ngày thành lập nước VNDCCH (2/9/1945)” đã được phát hành theo Sắc lệnh 172/SL ngày 27/8/1946 của Chủ tịch Chính phủ.
Bộ tem này do cố họa sĩ Nguyễn Sáng thiết kế, có cùng mẫu vẽ thể hiện chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh, được thay màu (xanh lá mạ, đỏ, vàng, lam, tím) đổi giá thành 5 tem, in trên giấy Tàu bạch, trong đó 2 tem có phụ thu cứu quốc; và trên tem có in tiêu đề “Việt Nam Dân chủ Cộng hòa”.
Và ngày 2/9/1975, khép lại hành trình trọn vẹn 30 năm tem bưu chính VNDCCH về Chủ tịch Hồ Chí Minh, bộ tem “Kỷ niệm 30 năm Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa” gồm 3 mẫu tem và 1 blốc tem giới thiệu quốc kỳ, quốc huy nước VNDCCH cùng hình ảnh Bác Hồ đọc Tuyên nguôn độc lập trên quảng trường Ba Đình.
Trải qua một thời kỳ dài lịch sử dân tộc có nhiều biến động, mãi đến năm 1995 ông mới có điều kiện quay trở lại sưu tập tem bưu chính. Chủ yếu tập trung sưu tập tem truyền thống của Việt Nam, đến nay nhà sưu tập tem này cũng không nhớ chính xác về gia tài tem và vật phẩm liên quan đến tem bưu chính mà ông hiện có.
Riêng với bộ sưu tập tem truyền thống 5 khung tiêu chuẩn với 80 trang mang tên “Tem bưu chính VNDCCH về Hồ Chủ tịch”, tác giả Trần Trọng Khải cho biết, bộ này đã được ông bắt tay xây dựng năm 2009, trên cơ sở cân nhắc, lựa chọn kỹ lượng từ khối lượng đồ sộ tem và vật phẩm bưu chính đã “gom góp” được trong gần 20 năm trở lại đây.
“Lúc đó, tôi còn công tác nên thường phải tranh thủ làm mỗi tối 2-3 tiếng, liên tục trong khoảng 3 tháng. Ban đầu là dựng nháp cả 80 trang, sau đó chỉnh dần trên cơ sở nghiên cứu, cân nhắc kỹ để cố gắng đưa vào giới thiệu trong bộ sưu tập các tem, vật phẩm phù hợp và quý hiếm nhất của mình về Bác Hồ”, nhà sưu tập Trần Trọng Khải nói.
![]() |
Nha suu tap Tran Trong Khai |
Trao đổi với báo BĐVN, nhà sưu tập tem Trần Trọng Khải cho biết thêm, điều khó nhất khi xây dựng bộ sưu tập tem này là tìm kiếm, sưu tầm các vật phẩm liên quan đến tem bưu chính. Chẳng hạn như, để sở hữu phong bì thực gửi có dán con tem Bác Hồ in trên giấy dó phát hành năm 1949, ông đã phải mua lại của một Việt kiều với mức giá 800 USD.
Bộ sưu tập trị giá vài chục ngàn USD
Liên quan đến bộ sưu tập tem “Tem bưu chính VNDCCH về Hồ Chủ tịch” của tác giả Trần Trọng Khải, có lẽ hiện nay vẫn còn nhiều người chưa biết về chặng đường đến với “đấu trường” quốc tế khá trắc trở của nó. Cuối năm 2010, sau khi đoạt giải Vàng tại Vietstampex 2010, bộ sưu tập này đã được Hội Tem Việt Nam chọn tham gia dự thi tại Triển lãm tem thế giới Philanippon’11 tại Nhật Bản, khi đó dự kiến diễn ra đầu tháng 8/2011.
Tuy nhiên, vì nhiều lý do trong đó có ảnh hưởng của sự cố động đất, sóng thần xảy ra tháng 3/2011 tại Nhật Bản mà bộ sưu tập tem về Bác Hồ giai đoạn 1946 - 1975 đã “lỡ hẹn” với Triển lãm tem thế giới 2011.
![]() |
Cũng theo đánh giá của ông Đào Đức Long, đây là một bộ sưu tập có giá trị cao về đề tài tem Bác Hồ. Điểm đặc sắc, nổi bật hơn cả của bộ sưu tập tem này là tác giả đã bỏ nhiều công sức sưu tầm, chọn lọc và giới thiệu những con tem quý hiếm, những phong bì thực gửi thuộc loại khó kiếm.
Bên cạnh những tem sống, trong bộ sưu tập “Tem bưu chính VNDCCH về Hồ Chủ tịch”, để minh họa thêm về quy trình sản xuất và cung ứng tem bưu chính trong những năm 1946-1975, nhà sưu tập Trần Trọng Khải cũng đã đưa vào số lượng tương đối nhiều các loại tem dị bản, tem lỗi, các mẫu in thử, các phong bì thực gửi.
Trong đó, có những mẫu tem, vật phẩm liên quan đến tem bưu chính tương đối hiếm, khó sưu tập, ví dụ như: bộ tem về Chủ tịch Hồ Chí Minh phát hành năm 1951, hay bộ tem lỗi “Tháng hữu nghị Việt-Xô-Trung (18/1 - 18/2/1954)”... “Đây là giai đoạn lịch sử đất nước có nhiều biến động như: chiến tranh, sau nạn đói… do đó việc tác giả bộ sưu tập tem này vẫn có được những vật phẩm nêu trên là rất quý. Điều này cũng cho thấy mức độ công phu của bộ sưu tập tem này”, ông Long nhấn mạnh.
Có cùng quan điểm với ông Long, một nhà sưu tập tem kỳ cựu khác của làng tem Việt cũng cho rằng, bộ sưu tập tem “Tem bưu chính VNDCCH về Hồ Chủ tịch” là một trong những bộ đứng hàng đầu tại Việt Nam về đề tài Bác Hồ.
Bởi lẽ, ngoài tem, bộ sưu tập này còn có sự “góp mặt” của nhiều vật phẩm quý hiếm liên quan đến tem về Chủ tịch Hồ Chí Minh trong giai đoạn 1946-1975, bao gồm những bản in thử, những phác thảo, phong bì thực gửi… Theo nhà sưu tập này, đây là bộ sưu tập có giá trị kinh tế cao. Với số lượng vật phẩm quý, hiếm tương đối “dày dặn”, ước tính giá trị của bộ sưu tập này lên tới vài chục ngàn USD.
Vân Anh