Xử vụ chạy thận: Chuyên gia, lãnh đạo BV Bạch Mai và Sở Y tế Hòa Bình đến Tòa

Trong số các chuyên gia đầu ngành của BV Bạch Mai có Giáo sư Nguyễn Gia Bình – bác sỹ BV Bạch Mai, Chủ tịch Hội Hồi sức chống độc Việt Nam; PGS-TS Đỗ Vũ Gia Tuyển, Trưởng khoa Thận tiết niệu BV Bạch Mai; TS Nguyễn Hữu Dũng, Trưởng khoa Thận nhân tạo BV Bạch Mai; GS Phạm Minh Thông, Phó Giám đốc BV Bạch Mai.

Bà Bùi Thị Thu Hằng, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Hòa Bình, tiếp tục có mặt tại Tòa.

Phiên tòa cũng có sự tham dự của bà Bùi Thị Thu Hằng, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Hòa Bình, Chủ tịch Hội đồng chuyên môn đánh giá sự cố y khoa ngày 29/5/2017.

Theo kết luận của Cơ quan giám định hình sự - Bộ Công an, sự cố chạy thận nhân tạo ngày 29/5/2017 tại BVĐK tỉnh Hòa Bình có nguyên nhân do ngộ độc axit flohydric (HF). 18 bệnh nhân có biểu hiện ngứa, buồn nôn, đau bụng tiêu chảy.

HĐXX đặt câu hỏi đối với GS Nguyễn Gia Bình, một chuyên ngành hồi sức cấp cứu và chống độc, về cách thức xử trí đối với sự cố này.

GS Nguyễn Gia Bình cho biết, với loại sự cố này, bệnh nhân có nhiều biểu hiện khác nhau, trong đó sốc phản vệ là biểu hiện nặng nhất. Trong trường hợp này, GS Nguyễn Gia Bình khẳng định BVĐK tỉnh Hòa Bình đã xử lý theo đúng phác đồ mà Bộ Y tế ban hành và đã làm đúng quy trình.

“Nguyên nhân thì chưa biết nhưng chắc chắn đó là phản vệ và phác đồ điều trị là giống nhau. Cách xử trí lúc đầu là giống nhau, sau đó có thể tùy hướng phán đoán để có hướng phân loại và xử lý khác nhau theo mức độ nặng nhẹ”, GS Nguyễn Gia Bình nói.

Giáo sư Nguyễn Gia Bình – bác sỹ BV Bạch Mai, Chủ tịch Hội Hồi sức chống độc Việt Nam đang trả lời HĐXX.

Thông thường khi sốc phản vệ phải sử dụng thuốc theo phác đồ của Bộ Y tế, nhẹ thì chỉ hơi mẩn ngứa, nặng thì phải nghĩ ngay đến đường tuần hoàn, thậm chí phải cấp cứu ngay lập tức. Ông Bình cho biết cách cấp cứu phản vệ trên thế giới đều giống nhau, đồng thời khẳng định chưa có tài liệu nào hướng dẫn đưa HF vào người, ở Việt Nam cũng chưa ai dùng cái này.

Đặt câu hỏi với PGS.TS Đỗ Vũ Gia Tuyển - Trưởng khoa Thận tiết niệu BV Bạch Mai về sự cố này có thường xảy ra hay không, ông Tuyển cho biết: “Tôi làm trong ngành thận tiết niệu, ngoài sự cố tại Hòa Bình thì tôi chưa thấy ở đâu cả. Ở nước ngoài thì có rồi, cũng liên quan đến việc có 3 bệnh nhân tử vong do hóa chất tồn dư trong đường ống dẫn nước do ống lâu ngày bục và rò rỉ hóa chất, hình như ở Canada thì phải”.

Đối với trường hợp sục rửa hệ thống nước RO, ông Tuyển cho hay bản thân ông được đào tạo về chuyên khoa khám chữa bệnh, còn về xử lý nước RO ông không được đào tạo, nhưng với hiểu biết của ông, không được dùng phương pháp giống như BVĐK tỉnh Hòa Bình đã dùng, đó là sử dụng hóa chất HF.

“Tại BV Bạch Mai chúng tôi khi khử khuẩn đường ống là do Khoa Thận nhân tạo sang xử lý giúp và đấy là phân công trong bệnh viện. Về kỹ thuật lọc nước, kiểm tra nước, ở nước ngoài có kỹ sư chuyên về lâm sàng, bác sỹ và điều dưỡng không liên quan. Còn ở Việt Nam, tùy từng bệnh viện có sự phân công khác nhau, ở Việt Nam hiện nay chưa có chức danh kỹ sư lâm sàng”, PGS.TS Đỗ Vũ Gia Tuyển cho biết.

PGS.TS Đỗ Vũ Gia Tuyển trả lời HĐXX.

Hiện nay, Khoa Thận tiết niệu BV Bạch Mai chỉ vận hành, còn việc bảo hành, bảo trì sẽ do nhân viên của Phòng Vật tư cùng với nhân viên Khoa Thận nhân tạo làm việc đó.

Về nguyên tắc, Phòng Vật tư khi đã bàn giao phải đảm bảo chất lượng hệ thống và Khoa Thận tiết niệu chỉ vận hành để lọc máu.

Ông Tuyển cho rằng trước khi sử dụng có cách kiểm tra rất đơn giản bằng mắt thường và bắt buộc điều dưỡng phải test đơn giản trước khi đưa vào vận hành hàng ngày.

HĐXX đặt câu hỏi đối với TS Nguyễn Hữu Dũng, Trưởng khoa Thận nhân tạo BV Bạch Mai, ông Dũng cho biết Khoa Thận nhân tạo BV Bạch Mai có bố trí kỹ thuật viên và điều dưỡng chuyên phụ trách về nước RO.

“Người này có thể là điều dưỡng, có thể là kỹ thuật viên nhưng được Trưởng khoa phân công. Khi buổi sáng bật công tắc, kỹ thuật viên đó sẽ phải quan sát hệ thống RO với hai phân số bắt buộc phải ghi chép thể hiện trên đồng hồ, kiểm tra bình muối, test, khi tất cả an toàn thì tiến hành”.

Với đồng hồ đo độ dẫn điện báo chỉ số độ dẫn điện, khi màng RO có vấn đề, độ dẫn điện rất cao, chứng tỏ không an toàn và việc lọc máu không được an toàn. Độ dẫn điện chỉ cho phép từ 135-145, nếu vượt quá thì không cho chạy.

TS Nguyễn Hữu Dũng trả lời HĐXX.

Theo ông Dũng, BV Bạch Mai bố trí kỹ thuật viên kiểm tra hệ thống nước, đảm bảo an toàn trước khi chạy thận. Người làm vị trí đó nhất định phải có hiểu biết về đường nước.

Khoa Thận nhân tạo phân công một kỹ sư và một điều dưỡng thực hiện nhiệm vụ này. Điều dưỡng viên được học theo hình thức cầm tay chỉ việc do một kỹ sư  tên Thắng đào tạo. Kỹ sư Thắng được đi học 3 tháng ở Pháp về. Tất cả các buổi sáng, kỹ thuật viên bắt buộc phải kiểm tra và chỉ kiểm tra buổi sáng.

HĐXX hỏi GS Phạm Minh Thông, Phó Giám đốc BV Bạch Mai về quá trình đào tạo, chuyển giao kỹ thuật cho BVĐK tỉnh Hòa Bình. Trước đó, năm 2010, BV Bạch Mai triển khai Đề án 1816 của Bộ Y tế và ký Hợp đồng với BVĐK tỉnh Hòa Bình chuyển giao kỹ thuật lọc máu.

“Chúng tôi chuyển giao cho BVĐK tỉnh Hòa Bình 5 kỹ thuật liên quan đến lọc máu theo đúng quy trình của Bộ Y tế, trong đó có kỹ thuật xử lý nước. Chúng tôi chuyển giao và các bác sỹ, kỹ thuật viên, điều dưỡng phải biết cách thức làm. Chúng tôi đào tạo lý thuyết tại BV Bạch Mai, sau đó tham quan thực hành”, Phó Giám đốc BV Bạch Mai cho biết.

Theo ông Thông, trong danh sách BV Bạch Mai gửi HĐXX có 5 kỹ thuật viên và 3 bác sỹ của BVĐK tỉnh Hòa Bình tham gia khóa học, các học viên đạt điểm toàn 8-9, đạt trình độ có thể vận hành hệ thống máy lọc thận.

GS Phạm Minh Thông,Phó Giám đốc BV Bạch Mai trả lời HĐXX.

Hợp đồng chuyển giao ký ngày 15/3/2010, các bác sỹ BV bạch Mai lên Hòa Bình để cùng làm với các bác sỹ tại đây. Đến tháng 5/2010 thì nghiệm thu hợp đồng.

Ngoài chuyển giao về kỹ thuật và cách thức vận hành hệ thống lọc thận, BV Bạch Mai yêu cầu BV Hòa Bình phải đáp ứng yêu cầu tối thiểu về mặt nhân lực.

“Khi chuyển giao kỹ thuật, về mặt nguyên tắc bao giờ cũng phải chuyển giao cho một kíp, kíp đấy tương đối đông chứ không thể một người và BVĐK tỉnh Hòa Bình đã cử một kíp đi học. BV Bạch Mai khi chuyển giao không bắt buộc bên nhận chuyển giao phải có kỹ sư. Việc chuyển giao chúng tôi đã làm nhiều nơi, ngay BVĐK tỉnh Hòa Bình cũng đã làm rất tốt. Chúng tôi chỉ đưa ra chất lượng nước như thế nào, còn bệnh viện nhận bàn giao phải tự chịu trách nhiệm về việc ai chịu trách nhiệm chất lượng nước như thế nào”, ông Phạm Minh Thông khẳng định.

Cũng theo ông Tuyển, tại BV Bạch Mai, do lượng bệnh nhân quá đông nên việc trang bị máy chạy thận cũng theo hai hình thức: Bệnh viện tự mua hoặc thuê máy bên ngoài.