Vụ khởi tố quán Xin chào và chòi vịt: Hành pháp và Tư pháp có lấn sân?

Đầu tiên, người ta cho rằng, vụ việc lẽ ra là hành chính nhưng đã đẩy lên hình sự, có nghĩa là Tư pháp đang “lấn sân” Hành pháp. Lại có quan điểm cho rằng khi người đứng đầu cơ quan hành pháp có chỉ đạo thì lại “lấn sân” sang việc truy tố xét xử của cơ quan Tư pháp. Giải thích về việc "tháo ngòi nổ" vụ quán Xin chào, luật sư Phạm Công Út cho rằng, không hề có sự lấn sân. Vì người đứng đầu cơ quan hành chính là người điều hành chỉ đạo cơ quan công an. Do đó, việc chỉ đạo các cơ quan này nằm trong quyền hạn.

Để hiểu rõ hơn về việc này, PV Infonet đã có cuộc trao đổi với các luật sư về vấn đề này. Dưới đây là trả lời phỏng vấn của luật sư Nguyễn Thạch Thảo (Văn phòng luật sư Nguyễn Thạch Thảo- Đoàn luật sư Tp HCM).

Ls Nguyễn Thạch Thảo, Trưởng văn phóng Luật sư Thạch Thảo (Đoàn luật sư Tp HCM)

Thưa luật sư, câu chuyện khởi tố chủ quán phở Xin Chào đã may mắn có cái kết có hậu. Tuy nhiên cũng cần phải rút ra nhiều bài học pháp lý quanh câu chuyện này. Ý kiến của luật sư như thế nào?

 Có thể thấy, cho đến thời điểm này thì việc chỉ đạo của VKSND Tối cao trong việc yêu cầu VKSND Huyện Bình Chánh đình chỉ vụ án và đình chỉ bị can đối với ông chủ quán càphê Xin Chào là một việc làm chính xác và cần thiết vào thời điểm này. Và đó là một động thái vô cùng  cần thiết nhằm ngăn chặn kịp thời việc khởi tố một vụ án không có căn cứ pháp luật, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của một công dân phải dính vào vòng lao lý. Vì những mục đích riêng của những người khởi xướng ra vụ án hy hữu này.

Những ngày qua, với sự việc trên đã tạo ra một tâm lí hoang mang trong dư luận, ảnh hưởng rất lớn đến môi trường làm ăn kinh doanh và những cơ hội hợp tác của các nhà đầu tư nước ngoài khi muốn hợp tác với chúng ta. Bản thân tôi cũng nhận được nhiều câu hỏi của rất nhiều người dân, bạn bè liên quan đến việc họ làm ăn kinh doanh các quán ăn, caphe như vậy thì liệu rằng có bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không? Rõ ràng thông qua sự việc này thì hiệu ứng về của vụ án đã lan tỏa rất nhanh và rất mạnh.

Có cái gì lấn cấn, không rõ ranh giới giữa Hành pháp và Tư pháp không, thưa luật sư?

Theo tôi trong vụ án này, sau khi xem xét toàn bộ hồ sơ vụ án, những hành vi vi phạm của ông Tấn, những căn cứ để ra quyết định xử phạt vi phạm thì chỉ nên dừng ở mức độ xử lí vi phạm hành chính là cao.

Tuy nhiên, sự việc lại diễn ra lại theo một chiều hướng khác. Các cơ quan tiến hành tố tụng đã ra những quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can một cách không có căn cứ pháp luật. Chính vì lí do đó mà vụ án đã bị đình chỉ kịp thời, tránh trường hợp oan sai không cần thiết, gây thiệt hại rất lớn về uy tín, danh dự của các cơ quan chức năng. Và cũng tránh được những thiệt hại về ngân sách cho người bị oan sai.

Vậy có sự lấn sân, của cơ quan Tư pháp trong trường hợp này không, thưa luật sư?

Rõ ràng trong vụ án này thì sự tham gia quyết liệt, điều tra xử lí đến nơi đến chốn của cơ quan cảnh sát điều tra công an huyện Bình Chánh chỉ trong một thời gian thật ngắn đã đẩy sự việc đi quá xa. Nếu như không có sự can thiệp của các cơ quan truyền thông, các luật sư chỉ ra những điểm sai phạm đó, những sự bất cập và lạm quyền đó thì lại có thêm một vụ án oan sai xảy ra.

 Nhưng lại có mệnh lệnh hành chính lại là liệu pháp tháo ngòi nổ cho vụ này, thậm chí sự chỉ đạo của Bí thư Đinh La Thăng cũng có tác động không nhỏ?

 Trường hợp chỉ đạo của bí thư thành ủy TPHCM trong vụ án này ở thời điểm vụ án sắp đưa ra xét xử là chỉ đạo kịp thời, tránh một vụ án oan sai. Nhưng đây chỉ là một giải pháp tạm thời trong một vụ án đang bị nhiều cơn bão của dư luận cần phải có sự chỉ đạo ngay. Tuy nhiên, xét về sâu xa vấn đề thì việc can thiệp như thế này cũng là một điểm cần lưu ý.

 Nhiều người cho rằng, ở những nước phát triển họ không có xử phạt hành chính mà mọi phán quyết kể cả liên quan đến phạt tiền, đánh hèo hay phạt tù đều do tòa án ra phán quyết. Cái này sẽ tránh sự lấn sân. Luật sư bình luận gì về quan điểm này?

Đúng là như thế, theo tinh thần của Hiến pháp 2013 thì tòa án chỉ xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật; nghiêm cấm cơ quan, tổ chức, cá nhân can thiệp vào việc xét xử của Thẩm phán, Hội thẩm. Do vậy, để tránh những vụ án, trường hợp tương tự như vụ án quán caphe Xin Chào, khiến cho phải cần sự chị đạo kịp thời của Thủ tướng chính phủ, bí thư thành ủy Đinh La Thăng thì bản thân các cơ quan tiến hành tố tụng trong hoạt động của mình khi tiến hành điều tra, truy tố và xét xử cần phải xem xét vụ án một cách khách quan, toàn diện và đầy đủ nhất, không được vì những động cơ cá nhân khi tiến hành giải quyết vụ án. Mà phải quán triệt tinh thần thượng tôn pháp luật. có như vậy thì tình trạng “Lấn sân” sẽ không xảy ra.

Xin cảm ơn luật sư!

Luật sư Phạm Công Út, Trưởng văn phòng Luật sư Phạm Nghiêm (Đoàn luật sư Tp HCM)

Luật sư Phạm Công Út (Đoàn luật sư Tp HCM): Vụ Xin chào Hành pháp không hề lấn sân Tư pháp