Vụ bị can Đỗ Đăng Dư chết tại trại tạm giam: Cần làm sáng tỏ nhiều câu hỏi

Trại tạm giam số 1 - Công an TP Hà Nội (Ảnh minh họa)

Ngày 8-10, Cơ quan CSĐT CATP Hà Nội đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can Vũ Văn Bình về tội danh Cố ý gây thương tích; đồng thời tổ chức khám nghiệm hiện trường vụ án “cố ý gây thương tích”, tại trại tạm giam số 3 CAHN.

Nạn nhân đã tử vong là người bị tạm giam, Đỗ Đăng Dư (SN 1998), HKTT tại xã Đông Phương Yên, huyện Chương Mỹ, Hà Nội.

Câu chuyện về bị can chết tại Nhà tạm giam, nhất là bị can chưa thành niên khiến dư luận rất quan tâm. Để giúp độc giả hiểu hơn về những quy định của pháp luật xung quanh vấn đề tạm giam người chưa thành niên, PV Infonet đã có cuộc trao đổi với Luật sư Nguyễn Kiều Hưng, Hãng luật Giải Phóng (Đoàn luật sư TpHCM).

Thưa luật sư, qua vụ việc nạn nhân Đỗ Đăng Dư chết trong trại tạm giam, quan điểm của luật sư về vấn đề này thế nào?

Đây là một trong những vụ án nhận được sự quan tâm của dư luận. Đặc biệt, trong thời gian gần đây, nhiều vụ án được phát hiện và xử lý có liên quan đến vấn đề bạo lực tại nhà tạm giam, tạm giữ. Theo tôi, chưa có cơ sở để đưa ra quan điểm đúng, sai trước những công bố ban đầu về nguyên nhân gây ra cái chết cho bị can Dư.

Vì vậy, trước hết cơ quan CSĐT cần tiếp tục điều tra vụ việc một cách thận trọng, khách quan để có kết luận điều tra chính thức về vụ án này, tránh gây hoài nghi cho dư luận. Cụ thể: Cần xác định lại việc bắt tạm giam bị can là người chưa thành niên có phù hợp pháp luật không? Việc bị can Dư bị đánh có được camera ghi lại và có người nào ngoài các bị can cùng phòng làm chứng không? Kết quả giám định tử thi, khám nghiệm hiện trường, thực nghiệm điều tra, lời khai nhân chứng có phù hợp với nhau không? 

Thưa luật sư, người bị tạm giam dưới 18 tuổi có tuân theo quy trình đặc biệt nào không?

Theo quy định của pháp luật, thì bị can là người chưa thành niên sẽ được bố trí giam tại khu vực cùng các bị can là người chưa thành niên khác; bị can là người chưa thành niên không bị áp dụng cùm chân trong khi giam. Ngoài ra, các quy định giam giữ khác quy định bình thường như các bị can khác.

Người chưa thành niên phạm tội, trong trường hợp nào mới phải tạm giam?

Điều 303 Bộ luật Tố tụng Hình sự quy định: “1. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi có thể bị bắt, tạm giữ, tạm giam nếu có đủ căn cứ quy định tại các điều 80, 81, 82, 86, 88 và 120 của Bộ luật này, nhưng chỉ trong những trường hợp phạm tội rất nghiêm trọng do cố ý hoặc phạm tội đặc biệt nghiêm trọng. 2. Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi có thể bị bắt, tạm giữ, tạm giam nếu có đủ căn cứ quy định tại các điều 80, 81, 82, 86, 88 và 120 của Bộ luật này, nhưng chỉ trong những trường hợp phạm tội nghiêm trọng do cố ý, phạm tội rất nghiêm trọng hoặc phạm tội đặc biệt nghiêm trọng. 3. Cơ quan ra lệnh bắt, tạm giữ, tạm giam người chưa thành niên phải thông báo cho gia đình, người đại diện hợp pháp của họ biết ngay sau khi bắt, tạm giữ, tạm giam.”. 

Bị can Dư thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 điều luật này.

Thế nào là nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng? Bộ luật Hình sự hiện hành đã quy định rất rõ ràng tại Khoản 3, điều 8 như sau: “Tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại không lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến ba năm tù; tội phạm nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến bảy năm tù; tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại rất lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến mười lăm năm tù; tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại đặc biệt lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là trên mười lăm năm tù, tù chung thân hoặc tử hình”.

Việc người bị tạm giam chưa thành niên chết trong trại giam, cần đặt ra vấn đề gì trong việc giám sát hoạt động tố tụng?

Về khách quan mà nói, bị can cũng là một con người bình thường nên cũng phải tuân theo quy luật sinh tử của nó, nếu đó là một cái chết bình thường, như chết do bệnh tật chẳng hạn thì không có gì phải bàn cãi. Nhưng vì sao, dư luận vẫn lại hết sức quan tâm về những cái chết xảy ra trong nhà tạm giam và đặt ra những hoài nghi về nó, dù chưa có bằng chứng xác thực về cái chết đó có bất thường hay không?

Điều đó cho thấy công tác quản lý, giám sát tố tụng và sinh hoạt tại các nhà tạm giam, tạm giữ còn nhiều bất cập như không bắt buộc phải có luật sư và camera giám sát trong hoạt động hỏi cung bị can, như công tác giám sát, phòng ngừa và xử lý những “hình phạt” mà các “đại bàng” trong nhà tạm giam, tạm giữ áp dụng đối với các “bạn tù” của mình chưa thật sự được quan tâm.

Xin cảm ơn luật sư!