Việc làm cho người dân tái định cư: Dấu hỏi lớn

Các hộ dân dưới tầng trệt chung cư Thạnh Mỹ Lợi, quận 2, dọn hàng quán buôn bán tạm để mưu sinh, mặc dù trái với quy định

Dân tái định cư đang bị "bỏ rơi"

Nhiều người dân có đất bị thu hồi đang tái định cư phản ánh, khi thay đổi chỗ ở, dành đất cho quy hoạch, người dân phần lớn trở thành không có việc làm và đời sống vô cùng khó khăn.

Chẳng hạn như người dân tại phường An Lợi Đông, quận 2, bao đời nay sống chủ yếu bằng nghề đưa đò trên sông Sài Gòn, buôn bán ở chợ nhỏ ven sông hoặc làm nông. Nay bến đò, chợ giải thể, đất ruộng vào khu quy hoạch, người dân ngoài việc phải chuyển đến khu tái định cư còn bị mất việc làm.

Chị Nguyễn Thị Cẩm Thúy, đưa đò ở bến đò An Lợi Đông xưa, một mình đang phải chạy ăn từng bữa nuôi hai đứa con đang đi học và mẹ già. Không còn nghề đưa đò, lên khu tái định cư như cá mắc cạn, chị phải làm thuê làm mướn qua ngày. Oái oăm thay, đứa con nhỏ của chị còn mắc bệnh nhiễm trùng máu, thận ứ nước, đã nhiều lần phải nhập viện. Còn gắng được ngày nào hay ngày ấy, tương lai của con trẻ, chị cũng không dám nghĩ tới.

Chị Như, căn hộ tái định cư lô B6, chung cư Thạnh Mỹ Lợi, quận 2 ngồi hóng mát ở băng ghế trước nhà, cuộc sống có vẻ nhàn hạ, vô ưu nhưng thẳm sâu bên trong chị là cả một sự lo toan cho cuộc sống mưu sinh. Chị kể, mấy bữa nay mẹ bệnh nên chị không đi làm, ở nhà trông. Ngoài lao động chính là hai vợ chồng thì còn phải nuôi thêm mẹ già và đứa con nhỏ. Chị chiết cây kiểng đem bán lấy tiền. Chồng chị thì làm thuê ngày có việc ngày không. Thường ngày chị phải bắt xe đi xuống tận Bình Dương phụ nhà người chị buôn bán cửa hàng điện thoại di động.

“Vất vả lắm em à. Nhưng cũng phải cố gắng. Nhiều người lên đây tái định cư, không có việc làm phải bỏ đi nơi khác sống. Mình con hơn họ là còn xoay sở được”, chị Như chia sẻ.

Đại biểu HĐND TP.HCM khóa VIII, bà Thi Thị Tuyết Nhung kể: “Khi đi khảo sát khu tạm cư phường An Phú, quận 2, chúng tôi đến lúc 2 giờ chiều, giờ làm việc, nhưng hầu như các chị em ở độ tuổi lao động từ 35 – 45 đều đang ở nhà. Họ không có việc làm. Việc này đề nghị chính quyền địa phương phải xem xét lại, không thể đưa dân vào một khu tái định cư rồi “bỏ rơi” họ”.

Một hoàn cảnh ở khu tái định cư An Phú, được đại biểu Tuyết Nhung cho biết, gia đình có 5 người con đang độ tuổi đi học, nhưng hai lao động chính trong gia đình lại đang thất nghiệp. “Điều này rõ ràng chính quyền địa phương chưa làm hết trách nhiệm của mình”, đại biểu Tuyết Nhung bức xúc.

Đào tạo nghề: Học rồi… để đó!

Hội Nông dân TP.HCM từng đưa ra con số đáng lo ngại về đời sống người dân tái định cư. Cụ thể, có 15% hộ tái định cư là hộ có thu nhập kinh tế khá, 45% hộ có đời sống ổn định và 35% hộ gặp khó khăn sau khi bị thu hồi đất. 

Chưa có đánh giá về số người có việc làm sau khi đào tạo nghề - Ảnh IT

Người dân có đất bị thu hồi cũng được đào tạo nghề theo đúng phương án hỗ trợ chuyển đổi ngành nghề. Tuy nhiên, theo phản ánh của người dân thì phần lớn, họ học nghề xong rồi… để đó, chứ khó xin được việc làm.

Chị Huỳnh Thị Kim Hiệp, tái định cư ở chung cư An Phú, quận 2 cho biết: “Tôi và nhiều chị em khác được cho đi học nghề làm móng tay, gội đầu. Học xong cũng được cấp giấy chứng nhận nhưng làm sao mà xin được việc làm. Mở tiệm tự kinh doanh thì lại càng khó vì không có vốn để xoay sở”.

Về việc đào tạo nghề cho người dân tái định cư, ông Hồ Minh Quang, Trưởng Ban quản trị chung cư Tân Mỹ cho hay, người dân tái định cư của chung cư từng được hỗ trợ nghề gia công như: kết cườm, khuy áo, may gia công... Nhưng đồng lương thấp nên từ từ họ cũng bỏ hết để ra chợ buôn bán, làm thuê.

Theo bà Tuyết Nhung, khi đào tạo nghề cho người dân bị thu hồi đất, cần xem xét kỹ trình độ của từng người dân để giải quyết hiệu quả việc làm cho người dân tái định cư.

Về việc hỗ trợ người dân có đất bị thu hồi, TP.HCM còn có nguồn quỹ 156 (quỹ hỗ trợ người bị thu hồi đất). Đại biểu HĐND TP.HCM khóa VIII, ông Văn Đức Mười cho biết, nguồn quỹ dành hỗ trợ người dân về mặt đào tạo việc làm rất lớn. Nhưng lại không có ai đánh giá sau đào tạo có bao nhiêu người có việc làm, hiệu quả ra sao. Mặc khác, tại nhiều dự án, người dân vẫn chưa có thông tin hoặc thậm chí chưa biết về quỹ này để xin được hỗ trợ.

Ông Trần Vĩnh Tú, Phó Ban quản trị chung cư Thạnh Mỹ Lợi cho hay, để hỗ trợ cho cuộc sống của người dân, UBND phường đã kết hợp cùng một số ngân hàng tạo điều kiện cho bà con vay vốn với lãi suất thấp. Ngay việc một số hộ dân buôn bán tại tầng trệt là sai với nội quy nhưng Ban quản trị bước đầu cũng chỉ nhắc nhở chứ chưa xử phạt hay dẹp bỏ.

Còn tại chung cư tái định cư Tân Mỹ, cho phép người dân buôn bán không lấy phí. Mặc dù gây mất vẻ mỹ quan đô thị nhưng nếu cấm thì lại gây khó cho cuộc sống mưu sinh của người dân.

Có thể nói, cuộc sống và công ăn việc làm của người dân tái định cư ở TP.HCM đa phần rất khó khăn và bế tắc. Tương lại của họ và của con cái họ rất mờ mịt, dù rằng họ đang cố vẫy vùng từng ngày để thoát khỏi đói nghèo.