Vì sao vẫn áp dụng Bộ luật Hình sự 1999 với ông Đinh La Thăng và đồng phạm?
Đối đáp với Viện kiểm sát tại phiên tòa xét xử bị cáo Đinh La Thăng và đồng phạm, các luật sư cho rằng không nên truy tố tội danh “Cố ý làm trái các quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” đối với 12 bị cáo trong vụ án này.
Các luật sư cho rằng kể từ ngày 01/01/2018, Bộ luật Hình sự (BLHS) 2015 chính thức có hiệu lực, luật mới đã bỏ tội danh “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” theo khoản 3 Điều 165 BLHS năm 1999 nên không cần thiết truy tố các bị cáo tội Cố ý làm trái trong vụ án này.
Đối đáp lại quan điểm trên, trong chiều nay (16/1/2018), đại diện Viện kiểm sát nhân dân TP Hà Nội giữ quyền công tố tại phiên tòa cho biết, mặc dù BLHS 2015 đã bỏ tội danh này, nhưng Nghị quyết 41/2017-QH14 của Quốc hội hướng dẫn thi hành BLHS 2015 quy định: Với các hành vi xảy ra trước 0h ngày 01/01/2018 nhưng đang trong quá trình điều tra thì vẫn áp dụng quy định của BLHS năm 1999.
“Hơn ai hết, các luật sư biết rất rõ điều này và cần phải có ý thức nói rõ trước dân, để tránh gây hiểu lầm cho nhân dân”, đại diện Viện kiểm sát (VKS) đối đáp lại với các luật sư tham dự phiên tòa.
Với những vấn đề còn gây tranh cãi, đại diện VKS cho biết trong quá trình diễn ra phiên tòa đã trả lời cơ bản đầy đủ các vấn đề mà luật sư nêu ra. Tuy nhiên, cùng một vấn đề có thể có những cách tiếp cận khác nhau.
“Đây là điều bình thường vì các luật sư bảo vệ cho thân chủ, còn chúng tôi đại diện cho cơ quan tố tụng. Tuy nhiên, các luật sư nói nhiều về quan điểm đổi mới của BLHS. Với một hệ thống chứng cứ, với tài liệu mới của các luật sư tại phiên tòa, chúng tôi không "nhăm nhăm" vào một hướng chỉ buộc tội các bị cáo, và có đủ cơ sở để buộc các bị cáo về hành vi như trong cáo trạng”.
Một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất tại phiên tòa này là câu hỏi về năng lực kinh nghiệm cũng như năng lực tài chính của PVC tại thời điểm 28/01/2011 khi đơn vị này được chỉ định làm tổng thầu EPC tại dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình.
Theo luật sư Nguyễn Huy Thiệp - người bào chữa cho bị cáo Đinh La Thăng, nếu nói PVC không đủ năng lực vậy tại sao dự án vẫn được triển khai từ đó đến nay, nếu không mạnh dạn giao cho doanh nghiệp trong nước làm thì bao giờ doanh nghiệp Việt Nam mới lớn mạnh? Tuy nhiên, đại diện VKS trích dẫn những câu trả lời của chính những người trong cuộc tại phiên tòa.
“Ngay trong hồ sơ và qua lời khai của các bị cáo tại PVN đều thừa nhận PVN chỉ định thầu cho PVC là không đúng nghị quyết của HĐTV PVN. Nghị quyết của HĐTV PVN là thành lập liên danh tổng thầu. Chúng tôi đã cá thể hóa trách nhiệm về việc chỉ định thầu, còn về năng lực tài chính và năng lực kinh nghiệm, chúng tôi thấy lạ một điều chính Vũ Đức Thuận (cựu TGĐ PVC) và các bị cáo khác đều thừa nhận ở thời điểm ký Hợp đồng 33 đều không đủ năng lực kinh nghiệm thực hiện dự án NMNĐ Thái Bình 2”, đại diện VKS nói.
![]() |
Đại diện Viện kiểm sát đối đáp các luật sư tại phiên tòa xét xử vụ án Đinh La Thăng. |
Báo cáo giải trình của PVC khi nói về quá trình triển khai dự án, khi dự án bị kéo dài chậm tiến độ cũng thừa nhận PVC chưa đủ năng lực, do đó chưa lường hết những khó khăn khi triển khai dự án.
“Người ta đã thừa nhận là không đủ mà lại cứ cãi bảo là đủ”, đại diện VKS nói với các luật sư.
VKS bày tỏ sự đồng thuận mong muốn các doanh nghiệp Việt Nam tự lực tự cường, cho rằng đó là mong muốn của Nhà nước và toàn xã hội, nhưng vấn đề không chỉ là công nghệ, vốn mà còn là quản trị điều hành.
Về xác định thiệt hại, trong số các luật sư và bị cáo tại phiên tòa này có những chuyên gia về tài chính. Cựu Phó TGĐ PVN phụ trách tài chính là bị cáo Nguyễn Xuân Sơn cũng thừa nhận là có thiệt hại, có căn cứ để tính thiệt hại, có điều thiệt hại không đến mức như thế. Tuy nhiên, VKS vẫn bảo lưu quan điểm cho rằng cách tính đó là hợp lý, có cơ sở. Đây là thiệt hại đã xảy ra chứ không phải là dự báo thiệt hại.
Có luật sư so sánh vụ án này với vụ án ACB với lập luận ACB phát sinh tiền gửi, còn ở đây thì không gửi lại bị xử lý.
“Khi so sánh là phải đưa ra thông tin đầy đủ, rất may tôi là người tham gia quá trình tố tụng vụ án ACB và ở đây có nhiều luật sư tham gia bào chữa nên hẳn còn nhớ rất rõ. Vụ án ACB là ngân hàng ACB ủy thác cho cá nhân gửi tiền tại Vietinbank cho nên không thể đẩy lên thành vấn đề quan điểm”, đại diện VKS nếu quan điểm.
Theo cách tính thiệt hại, các bị cáo gây thiệt hại hơn 119 tỷ đồng, là tiền lãi phát sinh từ số tiền PVN cho PVC tạm ứng hơn 6 triệu USD và hơn 1.300 tỷ đồng. Cách tính này được áp dụng theo Điều 608 Bộ luật Dân sự (BLDS) 2015. Tuy nhiên có luật sư cho rằng VKS đang lẫn lộn giữa các luật.
Trả lời quan điểm này, VKS cho rằng BLDS là định hướng cho các luật chuyên ngành. Ngay trong Bộ luật Tố tụng hình sự cũng có xem xét giải quyết dân sự. Mức bồi thường như thế nào, nguyên tắc bồi thường ra sao là phải dẫn chiếu đến BLDS. Gây thiệt hại là phải bồi thường và cơ sở để tính toán thiệt hại là Điều 608 BLDS.
Ông Đào Hữu Đăng - luật sư bào chữa cho bị cáo Đinh La Thăng cho rằng không phải là không có thiệt hại nhưng cách tính thiệt hại phải dựa trên nguyên tắc có lợi cho bị cáo, tại sao không áp dụng lãi suất không kỳ hạn mà cứ phải áp dụng lãi suất có kỳ hạn với lãi suất trung bình.
“Đây có phải là cách tính có lợi cho bị cáo hay không?”, luật sư Đào Hữu Đăng nêu câu hỏi với đại diện VKS.
Liên quan đến hành vi phạm tội Tham ô tài sản, VKS cho biết đã đưa ra những đánh giá khách quan, phù hợp với chứng cứ, tài liệu trong hồ sơ vụ án. Quan điểm của VKS là những vấn đề đã phân tích đánh giá là đủ để kết luận hành vi Tham ô tài sản đối với Trịnh Xuân Thanh.