Vì sao Đà Nẵng điều chỉnh ranh giới di tích quốc gia Thành Điện Hải?

“Hiện Sở VH-TT-DL Đà Nẵng đang triển khai việc điều chỉnh ranh giới di tích quốc gia Thành Điện Hải. Đây có phải là chủ trương của lãnh đạo TP? Vì sao phải điều chỉnh? Điều chỉnh như thế nào? – PV Infonet đặt câu hỏi tại cuộc họp báo thường kỳ quý 3/2014 của UBND TP Đà Nẵng sáng 30/10.

Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Huỳnh Đức Thơ đứng trên tường thành phía Tây Thành Điện Hải thị sát các nhà dân đang áp sát vào chân tường thành của di tích quốc gia này (Ảnh: HC)

Chánh Văn phòng kiêm phát ngôn viên UBND TP Đà Nẵng Võ Văn Thương cho hay, Thành Điện Hải (phường Thạch Thang, quận Hải Châu) được Bộ VH-TT (nay là Bộ VH-TT-DL) xếp hạng di tích cấp quốc gia tại Quyết định 1288-VH/QĐ ngày 16/11/1988. Theo hồ sơ khoa học xếp hạng di tích trước đây, Thành Điện Hải có hai khu vực bảo vệ. Khu vực 1 là toàn bộ khu vực bên trong, được bao bọc bởi tường thành Điện Hải; khu vực 2 là khu vực tiếp giáp với khu vực 1, bao gồm hệ thống hào rãnh và phần đất xung quanh, cách chân tường thành Điện Hải khoảng 65m đều cho mỗi bên.

Theo ông Võ Văn Thương, đang nảy sinh những mâu thuẫn đối với ranh giới bảo vệ di tích Thành Điện Hải. Do lẽ khi khoanh vùng các khu vực bảo vệ di tích để phục vụ việc lập hồ sơ khoa học năm 1988 với mục đích bảo tồn nguyên vẹn di tích, đơn vị thực hiện lúc bấy giờ đã lập hồ sơ ranh giới bao gồm cả các nhà dân đã tồn tại trong ranh giới khu vực bảo vệ 2 với mong muốn sẽ được Bộ VH-TT và UBND TP Đà Nẵng quan tâm cho phép giải tỏa, di dời các hộ dân đến vị trí khác.

Tuy nhiên, đến nay việc giải tỏa di dời vẫn chưa thực hiện được nên nảy sinh một số mâu thuẫn giữa bảo tồn, phát huy giá trị di tích Thành Điện Hải với nhu cầu cơi nới, xây dựng của các hộ dân tại khu vực phía Tây thành. Hiện ở khu vực này có 28 hộ dân với 38 công trình xây dựng đều thuộc sở hữu của người dân. Hầu hết các hộ đều có nhu cầu xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở, đề nghị được cấy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liên trên đất nhưng cơ quan nhà nước không thể đáp ứng nguyện vọng chính đáng của người dân do vướng mắc liên quan đến khu vực bảo vệ di tích.

“Tại phía Đông, Bắc và Nam của khu vực bảo vệ 2 di tích Thành Điện Hải hiện đã tồn tại các công trình xây dựng nhưng thuộc quyền sở hữu, sử dụng của nhà nước, được quy hoạch xây dựng cách xa và được lưu ý không để ảnh hưởng đến hệ thống tường thành nên ít xảy ra những vấn đề phức tạp. Nhưng tại phía Tây khu vực bảo vệ 2 vốn là đất đai, nhà cửa, nơi sinh sống của hàng chục hộ dân đã từ nhiều đời, trước khi Thành Điện Hải được xếp hạng di tích cấp quốc gia, nên mâu thuẫn giữa quan điểm bảo tồn và nhu cầu dân sinh càng tăng  lên” – ông Võ Văn Thương nói.

Điều chỉnh ranh giới di tích Thành Điện Hải như thế nào?

Tại cuộc họp báo sáng 30/10, ông Võ Văn Thương cho hay, trước tình hình nêu trên, thực hiện Thông báo 158/TB-UBND ngày 10/10/2013 của UBND TP Đà Nẵng chỉ đạo điều chỉnh quy hoạch ranh giới di tích Thành Điện Hải trên nguyên tắc không giải tỏa dân, Sở VH-TT-DL đã có Công văn 1894/SVHTTDL ngày 23/5/2014 đề xuất 2 phương án:

Phương án thứ nhất là di dời, giải tỏa 28 hộ dân ra khỏi khu vực bảo vệ 2 của di tích Thành Điện Hải. Phương án 2 là điều chỉnh lại ranh giới khu vực bảo vệ 2 của di tích, phía Tây Thành Điện Hải, theo hướng đường ranh giới bảo vệ di tích sẽ cách đều chân tường thành ra ngoài từ 1 – 3m để làm thành đường dân sinh và tạo sự ngăn cách giữa di tích với các hộ dân.’

Sau khi có ý kiến tham mưu của Sở Xây dựng, ngày 30/6/2014, UBND TP Đà Nẵng đã có Công văn 5616/UBND-QLĐTh thống nhất theo phương án 2. Để đảm bảo hài hòa giữa việc bảo tồn di sản văn hóa và nhu cầu dân sinh của các hộ dân khu vực phía Tây Thành Điện Hải, Sở VH-TT-DL Đà Nẵng đã có công văn 3301/SVHTTDL tham mưu UBND TP đề nghị Bộ VH-TT-DL và Cục Di sản văn hóa xem xét điều chỉnh ranh giới khu vực bảo vệ 2 di tích Thành Điện Hải.

Theo ông Võ Văn Thương, ngày 26/8/2014, Cục Di sản văn hóa có văn bản 564/DSVH-DT, trong đó cơ bản thống nhất ranh giới điều chỉnh khu vực bảo vệ và quản lý xây dựng di tích Thành Điện Hải do Sở VH-TT-DL Đà Nẵng đề xuất. Tuy nhiên Cục Di sản văn hóa cũng lưu ý Sở thực hiện một số nội dung có liên quan.

Trong đó có việc chỉ đạo kiểm tra, đối chiếu so sánh phương án điều chỉnh khoanh vùng với việc khoanh vùng di tích năm 1988 theo nguyên tắc “các yếu tố gốc cấu thành di tích vẫn được giữ gìn”. Đồng thời lập bản đồ và biên bản điều chỉnh khoanh vùng các khu vực bảo vệ di tích, tham mưu UBND TP Đà Nẵng có Tờ trình gửi Bộ VH-TT-DL.

Ông Võ Văn Thương cho hay, hiện Sở VH-TT-DL Đà Nẵng đang triển khai các nội dung theo ý kiến chỉ đạo của Cục Di sản văn hóa, dự kiến hoàn thành trong tháng 11/2014.