Trump hứa "bảo vệ" NATO

Phát biểu trong cuộc họp đầu tiên giữa các bộ trưởng bộ quốc phòng các nước NATO của mình, ông Mattis gọi liên minh là “nền tảng quan trọng đối với Hoa Kỳ và tất cả các nước nằm sát Đại Tây Dương”.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ James Mattis (trái) cùng Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg trong cuộc họp báo ngày 15/2.

Thông điệp trên được đưa ra trong bối cảnh tình hình ở Washington đang rất căng thẳng. Ông Mattis không nói thêm về việc cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Michael Flynn đột ngột từ chức vì những cuộc đối thoại của ông với Nga trước khi ông Donald Trump nhậm chức Tổng thống, cũng như bình luận về ảnh hưởng của sự kiện này đối với chính sách của Mỹ đối với Moscow.

Mối quan tâm và lo ngại của các nước trong NATO về những sự kiện xảy ra tại Washington được thể hiện rõ khi rất nhiều quan chức đã tập trung quanh các màn hình vô tuyến để chứng kiến ông Mattis xuất hiện cùng Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg. Bộ trưởng các nước đã nhanh chóng vây quanh ông Mattis khi ông bước vào phòng hội nghị.

Ông Stoltenberg cho biết ông đã có hai lần điện đàm với ông Trump và đều nhận được câu trả lời như của ông Mattis và Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson.

“Họ đều gửi cùng một thông điệp đến với tôi và tôi đã truyền lại thông điệp này cho nguyên thủ các nước NATO, đó là Hoa Kỳ vẫn sẽ giữ nguyên cam kết của mình đối với các thành viên của liên minh”, ông Stoltenberg nói.

Ông Mattis cũng phát biểu thêm rằng “tất cả những quốc gia nào đang hưởng lợi từ nền an ninh quốc phòng hùng mạnh nhất thế giới đều phải gánh vác những chi phí cần thiết”. Mỹ muốn các nước đồng minh phải nâng chi tiêu quốc phòng lên mức 2% so với GDP của mình. Một số quốc gia NATO đang dần dần làm được điều này.

Bộ trưởng Mỹ cũng mong các nước NATO sẽ hỗ trợ Mỹ nhiều hơn nữa trong các chiến dịch quân sự tại Afghanistan và nhiều nơi khác. Tháng trước, trong phiên điều trần trước Thượng viện Mỹ, ông Mattis cho biết ông muốn Mỹ “đảm bảo mối quan hệ với NATO trở nên bền vững nhất có thể”.

Ông Trump trước đây đã gọi NATO là “lạc hậu”, đồng thời liên tục khen ngợi Tổng thống Nga Vladimir Putin và nói rằng Mỹ có thể sẽ không hỗ trợ an ninh cho những nước đồng minh không đáp ứng những yêu cầu tài chính bắt buộc. Điều này đã khiến nhiều nguyên thủ quốc gia châu Âu lo sợ.

Những phát biểu này đã khiến nhiều người lo sợ rằng ông Trump sẽ nới lỏng cấm vận đối với Moscow sau khi bán đảo Crimea sáp nhập vào Nga năm 2014 cũng như bị cáo buộc hỗ trợ quân nổi dậy ở miền Đông Ukraine. Một số quốc gia Đông Âu lo ngại sẽ bị Nga “xâm lược” nếu Mỹ không hỗ trợ quân sự.

Tuy nhiên trong những tuần gần đây, những phát ngôn của ông Trump về NATO đã mềm mỏng hơn trước đây. Thủ tướng Anh Theresa May trả lời báo giới rằng ông Trump đảm bảo sẽ hỗ trợ NATO 100%, còn Thủ tướng Đức Angela Merkel cho biết bà và ông Trump đã nhất trí rằng “NATO có tầm quan trọng rất lớn đối với quan hệ ngoại giao xuyên Đại Tây Dương” cũng như việc các thành viên phải chi trả các chi phí quốc phòng.