Táng tận lương tâm, làm giả tới 12.447 hài cốt liệt sĩ

Ở phần kết bài báo này của mình, nhà báo Nguyễn Linh Giang viết: "Những kẻ gây ra tội ác nghiêm trọng này đã phải chịu hình phạt cao nhất. Chắc vong linh của những liệt sĩ nơi suối vàng cũng được phần nào an ủi và nguôi ngoai. Nhưng những người còn sống vẫn chưa thể yên lòng khi một số kẻ tham nhũng vẫn còn ẩn mình trong bóng tối tội lỗi". Hình như đó là điều anh dự cảm, và đã diễn ra đúng với câu chuyện "cậu Thủy" hôm nay?

Chúng tôi thực sự day dứt khi phải cầm bút viết thêm về vụ án cực kỳ nghiêm trọng này. Một vụ án, trong đó có tội mà ngay cả Bộ Luật hình sự của nước ta chưa quy định rõ (và hy vọng sẽ không bao giờ phải nhắc đến): Tội làm mộ giả, xâm phạm đến vong linh của những con người đã hy sinh thân mình cho cuộc sống hôm nay của toàn thể nhân dân, trong đó có cả những bị cáo thất đức kia! Đây không chỉ là một trong mười vụ án điểm do Trung ương chỉ đạo, mà còn là vụ (như lời công tố viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao - KSNDTC) là vụ tham nhũng điển hình, mang tính chất chính trị xã sâu sắc.

Nghiêm trọng hơn, bọn tội phạm đã phá hỏng một công trình nghĩa trang lớn, phá hoại một chính sách lớn của Đảng và Nhà nước đối với thương bình liệt sĩ… Chính vì thế, nhân dân trong cả nước hết sức quan tâm, theo dõi quá trình khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử của các cơ quan pháp luật đối với những kẻ phạm tội.

Hai kiểm sát viên cao cấp của Viện KSNDTC giữ quyền công tố là các ông Trần Thu và Cao Văn Phúc.

Đứng trước vành móng ngựa là 48 bị cáo và 33 người có trách nhiệm liên quan đến vụ án. Theo bản cáo trạng số 03/CT-KSĐTKT ngày 1/3/1993 của VKSNDTC dày 48 trang thì Nguyễn Xuân Tá, nguyên trưởng Phòng Tổ chức – Lao động – Thương binh và Xã hội thị xã Đông Hà; Hoàng Xuân Diệm, cán bộ phụ trách Thương binh Xã hội của xã Cam Thủy (huyện Cam Lộ), cùng với 46 bị can đã phạm liền một lúc 9 tội: Tham ô tài sản XHCN; Lừa đảo chiếm đoạt tài sản XHCN; Nhận hối lộ; Đưa hối lộ; Cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quả lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng; Thiếu trách nhiệm gây thiệt hại nghiêm trọng tại sản XHCN; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lạm quyền trong khi thi hành công vụ; Tội xâm phạm hài cốt, mồ mả.

Táng tận lương tâm, làm giả tới 12.447 hài cốt liệt sĩ - ảnh 2

Nhà báo Nguyễn Linh Giang.

Ngày 24/3/1993 hơn 10.000 người đã tụ tập xung quanh hội trường Nhà văn hóa Trung tâm thị xã Đông Hà, tỉnh Quảng Trị để theo dõi phiên tòa đặc biệt này, qua loa phóng thanh. Hơn 1.000 ghế trong hội trường chật kín người. Chủ tọa phiên tòa là ông Phan Hữu Thức, thẩm phán TANDTC.

Chúng tôi không ghi lại chi tiết những hành vi mất hết tính người của các bị cáo, vì mục đích tham tiền. Chỉ xin nêu đôi con số về hậu quả to lớn mà những kẻ phạm tội đã gây ra. Riêng về kinh tế, bọn phạm tội đã dùng mọi thủ đoạn chiếm đoạt, gây thiệt hại cho nhà nước 1 tỷ 350 triệu đồng. Đây là những đồng tiền mà Nhà nước và nhân dân chắt chiu để sưởi ấm cho vong hồn những người con đã ngã xuống trong cuộc chiến bảo vệ đất nước. Thế mà, bọn chúng đã táng tận lương tâm, quy tập hài cốt giả và đưa đi mai táng tới 12.447 hài cốt liệt sĩ giả ở hai nghĩa trang Đông Hà và Cam Lộ.

Nghiêm trọng hơn, khi bị phát hiện, bọn chúng còn xâm phạm tới hơn 200 mộ liệt sĩ nhằm xóa dấu vết tội ác của mình. Sau 6 ngày xét xử, ngày 19/3/1993, Hội đồng xét xử đã tuyên án: Nguyễn Xuân Tá, Hoàng Xuân Diệm: tử hình; Nguyễn Văn Toan, phụ trách quản trang nghĩa trang liệt sĩ Đông Hà và Nguyễn Văn Tâm, chủ thầu trong việc xây cất nghĩa trang: tù chung thân! Có 16 bị cáo bị phạt từ 10 đến 20 năm tù; 22 bị cáo bị phạt từ 2 đến 9 năm tù; 6 bị cáo được hưởng án treo.

Phiên tòa đã kết thúc. Những kẻ trọng tội đã bị trừng phạt nghiêm minh. Song, khi nhìn lên 48 bị cáo trước vành móng ngựa, chúng tôi thấy trào lên những niềm day dứt không nguôi. Ngay trước bục xử án này đã diễn ra một phiên tòa khác: “phiên tòa lương tâm”, của chính những người phạm tội! Trong số này xen lẫn giữa khuôn mặt già nua của bị cáo sắp bước vào tuổi 70, còn có những gương mặt còn trẻ lắm, trên dưới 20 tuổi. Có cả những cặp vợ chồng đều là bị cáo, cùng đứng trước vành móng ngựa. Kẻ khác thì đã từng có hàng chục năm tuổi đảng, có quyền, có chức. Và cũng chẳng ai ngờ được rằng, không ít bị cáo có thân nhân là bố, mẹ, anh, em là liệt sĩ; như chính Nguyễn Xuân Tá kia, lãnh án tử hình, khi xuống suối vàng sẽ nói gì với người anh liệt sĩ của mình?

Chỉ vì tiền mà những bị cáo đã đánh mất đi lương tâm và cuộc sống của mình. Tuy nhiên, còn những duyên do khác không thể nhắc đến. Đó là những người vô tình hay hữu ý mà đã bày “mỡ” trước miệng những “con mèo” đang đói tiền kia. Các nhà chức trách thường nói theo cách hành chính là “buông lỏng quản lý”, nhưng theo chúng tôi, đây là nguyên nhân rất quan trọng khởi đầu cho những vụ tham nhũng điển hình.

Thật khó hiểu khi ông Nguyễn Minh Lai, Giám đốc Sở LĐ-TB&XH (người kế nhiệm bị cáo Nguyễn Đức Sáu, nguyên Giám đốc Sở LĐ-TBXH tỉnh Quảng Trị), mặc dù biết rõ những tiêu cực trong việc xây dựng nghĩa trang liệt sĩ nhưng vẫn cố ý làm trái để cho vụ việc tiếp diễn gây hậu quả nghiêm trọng. Hay như các ông Hoàng Văn Sửu, Trần Phương Nam, Hoàng Đức Nghẹc là Chủ tịch và phó Chủ tịch UBND thị xã Đông Hà cũng đã ký duyệt rất nhiều mộ liệt sĩ giả.

Liệu những người này có thực sự “vô tình” thiếu trách nhiệm để rồi thoát khỏi trách nhiệm hình sự trước pháp luật? Lạ lùng hơn, ngay một số cán bộ của Vụ chính sách (Bộ Lao động - TBXH) đã thừa biết Sở LĐ-TB&XH tỉnh Quảng Trị hạch toán khống số lượng mồ mả, sửa chữa ngày tháng trong các văn bản, những vẫn nhắm mắt ký duyệt “cho qua”. Vì sao?

Cũng xin nhắc thêm rằng, việc làm mộ liệt sĩ giả diễn ra trong suốt thời gian dài, từ năm 1991 đến quý I năm 1992, thậm chí có kẻ còn làm hàng trăm mộ giả ngay tại nhà mình, song vẫn không bị phát hiện kịp thời. Phải chăng, một số vị chức trách đã “há miệng” nên “mắc quai”? Có thể buông trôi được chăng?

Vụ án đã được xét xử. Những kẻ gây ra tội ác nghiêm trọng này đã phải chịu hình phạt cao nhất. Chắc vong linh của những liệt sĩ nơi suối vàng cũng được phần nào an ủi và nguôi ngoai. Nhưng những người còn sống vẫn chưa thể yên lòng khi một số kẻ tham nhũng vẫn còn ẩn mình trong bóng tối tội lỗi.

Nguyễn Linh Giang