"Quyền được lãng quên" - Công cụ kiểm duyệt Internet của EU?

Chuyện đáng nói là việc thực thi điều luật này đang vấp phải những chỉ trích nặng nề, cho rằng EU tiếp tay cho việc kiểm duyệt internet, cung cấp một công cụ mới để giúp những kẻ giàu có, quyền lực nhưng có quá khứ không trong sạch che giấu những thông tin xấu về họ và cũng như giúp bọn tội phạm xóa sạch quá khứ đen tối trên internet.

Một trường hợp tiêu biểu gần đây, Google đã bị yêu cầu phải xóa đường link chỉ đến một bài viết trên trang BBC vì có những “thông tin không tốt” về Stan O’Neal, cựu CEO của Merrill Lynch, một hãng tư vấn và quản lý tài chính toàn cầu.

Stan O’Neal, cựu CEO của Merrill Lynch (Ảnh: Business Insider)

Ông O’Neal từng dẫn dắt Merrill trong giai đoạn  giữa những năm 2000, thời kỳ mà hãng này bị chao đảo vì những ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính. Khi cuộc khủng hoảng tác động trực tiếp đến Merrill Lynch, hãng này đã bị thiệt hại nặng nề và cuối cùng phải bán mình cho Bank of America. Ông O’Neal bị sa thải khỏi vị trí CEO.

Sẽ không có gì quá nhạy cảm nếu mọi chuyện chỉ có thế. Vấn đề ở chỗ, O’Neal bị coi là một trong những “tội đồ” tài chính. Khi Merrill Lynch bị thua lỗ và khủng hoảng, vị CEO này đã tìm cách bán tống bán tháo Merrill Lynch mà không thông báo với ban giám đốc của hãng.

Vụ thương thảo đen tối trên đã không thành công, nhưng dù sao đó cũng là một vụ việc “vô tiền khoáng hậu” trong giới tài chính thế giới. Tất cả những điều trên khiến cho lý lịch của ông Stan O’Neal không tốt đẹp gì, với hàng loạt những bài báo chỉ trích, phân tích sai lầm của ông O’Neal tồn tại trên khắp thế giới Internet.

Nhưng giờ đây, những thông tin này đang bị gỡ khỏi công cụ tìm kiếm Google ở EU, vì theo điều luật của khu vực này, người ta có “quyền được (bị) lãng quên”.

Điều gì sẽ xảy ra nếu người ta lạm dụng "quyền được quên"?

Theo cây viết Robert Pestonn của BBC, việc thực thi “quyền được lãng quên” của EU trên Google sẽ bị lạm dụng để hạn chế tự do ngôn luận và đàn áp báo chí hợp pháp, từ đó gây tổn hại đến lợi ích của công chúng.

Thêm một ví dụ khác, gần đây, 6 đường dẫn chỉ đến bài viết của The Guardian cũng bị xóa bỏ khỏi kết quả tìm kiếm của Google vì the Guardian đưa tin về những “vết chàm” của những nhân vật có tiếng khác.

Theo trang mạng Business Insider (BI), một chính trị gia châu Âu cũng đã sử dụng “quyền được quên” để yêu cầu gỡ bỏ các bài viết tiêu cực về mình, hòng làm “sạch” lý lịch, vết tích “tiêu cực” khi còn làm việc ở cơ quan cũ, để bắt đầu tìm kiếm một vị trí mới.

Cũng theo BI, một người đàn ông khác từng bị kết tội vì lạm dụng tình dục trẻ em cũng đòi thực thi “quyền được quên” để có một lý lịch trong sạch.

Hiện nay, đã có một công ty internet được thành lập với tên miền Forget.me (chơi chữ: hãy quên tôi) chuyên làm dịch vụ chuyển những yêu cầu xóa thông tin của khách hàng đến Google. Hiện tại, đại diện của Forget.me cho biết, mỗi ngày có khoảng 250 yêu cầu, trong đó có đến 5% các yêu cầu gỡ các thông tin có liên quan đến tố tụng hình sự.

Forget.me thống kê những lý do yêu cầu gỡ link khỏi kết quả tìm kiếm của Google (Business Insider)

“Những gì đang xảy ra giống hệt như hiện tượng “lỗ hổng ký ức” trong tác phẩm 1984 của George Orwell, cuốn sách đã mô tả có những tay sai của Big Brother sẽ xóa sạch những tin tức mà chính phủ muốn mọi người quên đi”, tờ BI bình luận.

Bên cạnh tất cả những điều đã nói ở trên, điều luật “quyền được quên” còn đáng sợ vì một lý do khác: toàn bộ quá trình này là không minh bạch và hậu quả nó gây ra cho các cá nhân thậm chí còn tồi tệ hơn tất cả những gì các tòa án đã dự tính.

Danny Sullivan đã viết trên trang MarketingLand.com cho biết, khi người dùng tìm kiếm nội dung đã bị Google gỡ bỏ, Google sẽ đề cập rõ “một số kết quả tìm kiếm đã bị gỡ bỏ theo điều luật bảo vệ thông tin ở châu Âu, tìm hiểu thêm tại…”

Thông báo của Google khiến người ta tò mò (ảnh: MarketingLand.com)

Thậm chí, Danny Sullivan còn dẫn ra một email từ Google trong đó viết rõ: Chúng tôi rất lấy làm tiếc vì không thể hiển thị các kết quả dưới đây trên phiên bản tìm kiếm của Google châu Âu vì các chính sách mới...” , kèm theo đó  là các đường link “bị gỡ khỏi kết quả tìm kiếm của công cụ Google”.

Thông báo chi tiết của Google gửi người dùng(ảnh: MarketingLand.com)

Điều đó, không khác nào mời gọi người đọc ngấu nghiến vào xem vì ý nghĩ “thông tin bị kiểm duyệt là thông tin thú vị”.

Như vậy, thay vì giúp “che giấu thông tin”, việc lạm dụng điều luật này có thể có tác dụng ngược, thúc đẩy người ta đi đến cùng để có được thông tin.

Tóm lại, về cơ bản, điều luật này đang khiến cả công chúng lẫn người thực thi ở EU phải đau đầu và lo lắng.

Bài viết được thực hiện dựa trên nguồn tin tham khảo của các trang Business Insider, MarketingLand.com và BBC.