Ông Vũ Tiến Lộc: Các bộ ngành không chỉ hành xử như "đốc công"

ĐBQH Vũ Tiến Lộc

Tăng thuế phí khiến người dân bức xúc

Sáng 25/5, trong khuôn khổ kỳ họp Quốc hội, cho ý kiến vào báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch phát triển KTXH và NSNN năm 2017; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển KTXH và NSNN những tháng đầu năm 2018, ĐBQH Vũ Tiến Lộc (Thái Bình) cho rằng, kết quả đạt được nói trên mới chỉ là thành công bước đầu  và chủ yếu nhờ giải pháp mang tính ngắn hạn và sự quyết liệt  trong điều hành của Chính phủ, của Thủ tướng Chính phủ.

Về tài khoá, ông Lộc đánh giá trong những năm qua, chúng ta đã cố gắng cân bằng ngân sách, khống chế nợ công và các khoản thu một lần như bán đất, bán tài sản công hay thu từ cổ tức của các doanh nghiệp nhà nước. 

Khi các nguồn này dần cạn kiệt thì chúng ta phải chuyển sang tăng thu từ thuế. Nhưng nếu chủ trương tinh giảm bộ máy, biên chế để có thể giảm chi thường xuyên, lấy nguồn cho đầu tư phát triển được thực hiện một cách tốt hơn thì chúng ta đã không phải tăng thuế phí dồn dập khiến người dân bức xúc. "Cũng cần phải lưu ý, tăng thuế quá mức sẽ tạo sự dịch chuyển nguồn lực từ khu vực tư đang hoạt động hiệu quả sang khu vực công hoạt động  kém hiệu quả hơn. Và điều này không có lợi cho tăng trưởng kinh tế, xét về mặt dài hạn”- ông Lộc nhấn mạnh.

Thêm vào đó có nghịch lý là trong khi Chính phủ và các bộ ngành đang ra sức tìm giải pháp tăng huy động vốn thì tốc độ  giải ngân đầu tư công lại ngày càng chậm. Đây là sự lãng phí lớn.

Một việc khác liên quan đến quỹ BHXH, ông Lộc cho rằng, việc tăng tuổi nghỉ hưu là xu hướng tất yếu của các quốc gia trên thế giới để thể thích ứng với tình trạng già hoá dân số, nhưng đó mới chỉ là một khía cạnh của vấn đề cân đối thu chi quỹ. Mặt khác không kém phần quan trọng và cần được quan tâm là hiệu quả hoạt động của quỹ. Nếu khả năng sinh lời của quỹ BHXH không đủ bù đắp tình trạng lạm phát và tốc độ tăng của lương cơ bản, lương tối thiểu thì việc tăng tuổi nghỉ hưu cũng không giải quyết được vấn đề. 

Chỉ có Việt Nam mới có tình trạng 1 thỏi sô-cô-la cõng 13 giấy phép

Về cải cách thể chế, ông Lộc cũng chỉ ra những bất cập. Đó là những câu chuyện cười ra nước mắt mà chỉ có ở Việt Nam như một thỏi sô-cô-la phải "cõng" 13 giấy phép, hay thời gian nuôi gà còn ngắn hơn thời gian xin giấy phép bán gà vẫn tồn tại ở nhiều nơi.

Một số bộ ngành mới thực hiện cắt giảm thủ tục hành chính ở những lĩnh vực chịu sức ép lớn từ Chính phủ, Thanh tra Chính phủ và dư luận xã hội. Đây là chạy theo vụ việc, thiếu bài bản, đối phó. Không ít tư lệnh ngành còn lơ là với nhiệm vụ làm thể chế... Một kế hoạch tổng thể nhằm giải quyết tận gốc rễ các vấn đề của cơ chế "xin-cho" vẫn chưa được phác thảo.

Nếu các bộ luật vẫn được thiết kế theo kiểu luật ống, luật khung, cần phải có nghị định, thông tư hoặc bộ ngành hướng dẫn thì tình trạng "giấy phép con, cháu" và các thủ tục rườm rà có nguy cơ sẽ không biến mất mà biến tướng, phục hồi, chuyển từ hình thái này sang hình thái khác và đè nặng lên doanh nghiệp.

Việc giảm chi phí, cả chính thức và không chính thức, cho người dân và doanh nghiệp vì thế sẽ vẫn khó thực hiện triệt để. Trần thể chế sẽ vẫn là cản trở những nỗ lực sáng tạo của các địa phương và cơ sở. Sự chững lại của các “ngôi sao cải cách” trong bảng xếp hạng năng lực cạnh tranh cấp tỉnh PCI 2017 đã minh chứng cho hiện tượng này.

Ông Lộc cũng cho biết, đây là kỳ họp đầu tiên trong nhiều năm, Quốc hội chỉ họp trong 20 ngày và một nguyên nhân qua trọng là do chúng ta đã không chuẩn bị kịp được các dự thảo luật theo đúng hẹn với chất lượng được bảo đảm. Điều này cho thấy các bộ ngành đã phải ôm đồm quá nhiều công việc và đã không dành đủ thời gian và tâm sức để thực hiện chức năng chính yếu của mình là xây dựng thể chế và hoạch định chính sách.

Ông cha ta có câu “một người lo bằng một kho người làm”. Đảng ta nói: “Cải cách thể chế là khâu đột phá”. Để đạt được những thành tựu lớn hơn nữa trong phát triển kinh tế - xã hội, các bộ ngành phải thực sự là “kiến trúc sư trưởng” trong cải cách thể chế ở từng lĩnh vực chứ không chỉ hành xử như những “đốc công”.

* Báo cáo bổ sung tình hình phát triển kinh tế năm 2017 Chính phủ cho biết, 12/13 chỉ tiêu kinh tế - xã hội Quốc hội giao năm 2017 đều đạt và vượt kế hoạch. Trong đó, tăng trưởng GDP đạt 6,81%, vượt trên 1% so với kế hoạch; tốc độ tăng giá tiêu dùng (CPI) bình quân 3,53% (kế hoạch 4%); xuất siêu 2,9 tỷ USD; dự trữ ngoại hối là 63,5 tỷ USD.

GDP quý I đạt 7,38%, cao nhất 10 năm qua. Nổi bật là cả ba khu vực cốt lõi của kinh tế là nông nghiệp, công nghiệp - xây dựng và chế biến, chế tạo đều tăng cao so với cùng kỳ, lần lượt đạt 4,05%; 9,7% và 13,56%.

Tuy nhiên, Chính phủ cũng nhìn nhận động lực tăng trưởng năm 2018 được dự báo "sẽ không tăng nhiều, mạnh như 2017".