Những kiểu đón Tết chỉ có ở trại giam
Mỗi dịp xuân về, những phạm nhân đang chấp hành án phạt tù lại đan xen cảm giác hồi hộp, chờ đợi để xem mình có trong danh sách giảm án, kịp về đón Tết với gia đình hay không.
Tết sum họp của những phạm nhân được giảm án
Ở Trại tạm giam Công an tỉnh Nghệ An, Tết đối với những phạm nhân đang chấp hành án phạt tù tại đây năm nào cũng có ý nghĩa riêng.
Thượng tá Trần Thăng Long, giám thị trại giam cho hay, trên tinh thần nhân đạo, nhân văn, ban giám thị luôn xác định dù là bất cứ ai, phạm tội gì thì ba ngày Tết cũng phải để họ được hưởng niềm vui chung của cả dân tộc. Vậy nên, ngoài chuyện chuyện đón xuân mới rất rôm rả, đã thành thông lệ, đơn vị sẽ tiến hành công bố quyết định giảm án, tha tù trước thời hạn với những phạm nhân cải tạo tốt vào ngày 26 tháng Chạp, để họ kịp về đón Tết sum họp với gia đình.
Theo thượng tá Long, việc bình xét bình chọn giảm thời hạn chấp hành án phạt tù được diễn ra nghiêm túc, đúng quy trình theo quy định. Ngoài những phạm nhân được giảm hết thời hạn, phạm nhân nào có thành tích cải tạo tốt cũng sẽ được xét giảm thời hạn chấp hành án phạt tù.
![]() |
Trao quyết định giảm án, tha tù trước thời hạn để phạm nhân về đón Tết cùng gia đình. |
Nếu như dịp Tết năm 2012, đơn vị chọn được 32 phạm nhân để giảm án, trong đó có 12 phạm nhân được ra tù trước thời hạn thì dự kiến, Tết năm nay có khoảng 38 phạm nhân, trong đó 11 phạm nhân sẽ được về đón Tết cùng với gia đình.
Lần theo danh sách dự kiến, tôi tìm gặp phạm nhân Lê Văn Hóa, quê Anh Sơn, chấp hành án 16 tháng tù về tội trộm cắp tài sản. Hoá lặng người xúc động khi biết Tết này mình sẽ được trở về đoàn tụ cùng vợ con.
Cùng chung niềm phấn khởi ấy, tuy biết mình chưa có được cái Tết sum họp nhưng đã có tên trong danh sách được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù, phạm nhân Trần Văn Liên, 50 tuổi, đang thụ án 5 năm vì can tội mua bán trái phép chất ma túy rưng rưng.
Vào trại giam, ông đã nhận ra sai lầm, quyết tâm cải tạo để sớm được trở về. Trong đời người đàn ông này, đây có lẽ là cái Tết buồn nhất. Nhưng so với hàng trăm phạm nhân khác, Tết này ông vẫn có niềm vui nho nhỏ để động viên tinh thần, đấy là có tên trong danh sách được giảm án.
Tết của những người không có Tết
Đối với những cán bộ làm việc ở trại giam, việc tất tả lo Tết truyền thống cho phạm nhân rồi thực thi nhiệm vụ dẫn đến việc phải đón Tết muộn, đón Tết trong trại giam mà không được sum họp cùng với gia đình là chuyện đã trở nên rất đỗi bình thường. Gần như lính trại giam nào cũng đã ít nhất phải đón một cái Tết như vậy.
Còn với những chiến sĩ trinh sát thì thậm chí các anh nhiều cái Tết không được tận hưởng khoảnh khắc đón giao thừa. Bởi lúc đó họ đang phải thực hiện nhiệm vụ bất khả kháng.
Trung tá Ngô Trí Thảo, Đội trưởng đội Trinh sát trại giam số 6 chia sẻ, thời điểm Tết cổ truyền của dân tộc là dịp sum họp gia đình. Bất luận là người bình thường hay tên tội phạm thì ngày này ai cũng muốn tìm về để gặp vợ con, thắp nén tâm hương tạ tội ông bà tổ tiên. Cũng chính bởi vậy mà đối với những phạm nhân đào tẩu khỏi trại giam, dịp áp Tết vẫn thường được các trinh sát để ý đến nhân thân tại quê nhà, hễ thấy bóng dáng xuất hiện là ngay lập tức triển khai kế hoạch để tóm gọn, bất chấp niềm rạo rực của năm mới đang cận kề.
![]() |
Trao quà cho các phạm nhân nhân dịp Tết cổ truyền. |
Trong những lần tầm nã tội phạm trong thời khắc giao thừa ấy, ở trại 6 vẫn truyền nhau câu chuyện về Bùi Văn Khoa, chuyên án được thực hiện trong đêm 28 Tết Nguyên đán. Khoa là người dân tộc Thổ, ở xã Bắc Sơn, huyện Quỳ Hợp, thụ án 20 năm tù vì can tội giết người. Vào trại được 33 tháng, lợi dụng sơ hở của cán bộ quản giáo trong lễ Giáng sinh, hắn đã đào tẩu.
Sau nhiều năm bặt tăm, đến cuối năm 2006 khi cái Tết nguyên đán đang cận kề thì trinh sát được tin Bùi Văn Khoa đã xuất hiện tại nhà riêng ở bản Bà, xã Bắc Sơn. Dù đã 28 Tết âm lịch, nhưng kế hoạch vây bắt vẫn được thực hiện. Đêm ấy, vòng vây lặng lẽ khép chặt dần trong tiếng gió rít căm căm và cả mùi bánh chưng thơm lừng xộc lên tận mũi, 12h đêm, các trinh sát mới khống chế thành công đối tượng sau nhiều giờ án binh giữa không khí rộn ràng của xuân vùng cao.
Chuyên án bắt Ngô Đức Thuận (tức Thuận “điếc”), 42 tuổi, quê huyện Nam Đàn lại là kỷ niệm đáng nhớ hơn. Bởi việc bắt tên tội phạm đào tẩu này diễn ra vào đúng đêm giao thừa, khi khống chế thành công thì pháo cũng đã nổ râm ran, các anh để lỡ mất khoảnh khắc đoàn viên đầu năm mới.
Thuận vốn xuất thân nông dân sau đó vì túng tiền mà bỏ làng lên vùng đất đá đỏ Quỳ Châu để tham gia băng cướp. Sau đó Thuận bị bắt và kết án 8 năm tù giam. Thuận thụ án tại phân trại K2, trại giam số 6 được chừng nửa năm thì y trốn trại. Gần một tháng kể từ xảy ra vụ trốn trại, Thuận bất ngờ để lại dấu vết quanh trại giam khi đơn vị liên tục mất cắp gà.
Tổ trinh sát nhận định Thuận sau khi trốn trại vẫn nấp lại trên núi, nay vừa đói, vừa gần Tết nên y đã lén lút trộm lương thực để ăn Tết. Quả đúng như dự đoán, đêm 29 Tết Nguyên đán năm ấy, trong lúc các phân trại đang lúi húi nấu bánh chưng xanh thì các trinh sát lặng lẽ bủa vây quanh phân trại, ém chờ động tĩnh.
Đúng vào thời khắc đồng hồ điểm giao thừa thì Thuận xuất hiện để ăn trộm gà, bị các trinh sát tóm gọn.
Và những kiểu đón Tết chỉ có trong trại giam
Ở Trại giam số 3 (Bộ Công an) đóng ở huyện Tân Kỳ, việc tổ chức đón giao thừa cho các phạm nhân vô cùng độc đáo. Theo đó do đặc thù ở trại giam này không có phạm nhân nữ nên trong quá trình diễn văn nghệ, đóng hài kịch phục vụ vui chơi giải trí Tết thì các phạm nhân nam được phép “hóa” thành nữ để vào vai cho phù hợp.
![]() |
Văn hóa, văn nghệ, các trò chơi, giao lưu thể thao dịp Tết là món ăn tinh thần được cán bộ trại giam rất chú trọng cho các phạm nhân. |
Tương tự như vậy, trại giam số 6 cho phép nữ phạm nhân được trang điểm, làm đẹp trong những ngày Tết đến. Dịch vụ làm đẹp do những nữ phạm nhân trong đội văn nghệ đứng ra tổ chức, chị em có nhu cầu tô son điểm phấn, làm tóc, sơn sửa móng chân tay (nail) chỉ cần từ 50.000 đồng đến không quá 100.000 đồng là có thể “tút” lại nhan sắc để đón Tết trong niềm lạc quan, phấn chấn.
Cũng chỉ có ở trại giam mỗi khi Tết đến xuân về, đó là sự gặp gỡ ở những căn buồng hạnh phúc của các cặp đôi vợ chồng phải chịu cảnh kẻ trong song sắt, người ngoài chờ mong. Trường hợp này chỉ dành cho những phạm nhân cải tạo tốt, có nhiều đóng góp cho trại. Về thời gian được gặp nhau chỉ tối đa là 1 ngày.
H.P